MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece yapılan araştırma, inceleme ve uygulamanın hüküm için yetersiz olduğu açıklanarak; tespite esas tapu kaydının tesisinden itibaren getirtilmesi, mahallinde yeniden keşif yapılması, tapu kaydının yöntemince uygulanarak kapsamının belirlenmesi, tapu kayıt kapsamı dışında kalan bölümler varsa bu bölümler yönünden usulünce zilyetlik araştırması yapılması ondan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kadastrodan önceki haklara dayanan tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir. Mahkemece, tespite esas tapu kaydının çekişmeli taşınmazı kapsadığı ve davalılar yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, yapılan değerlendirme hatalı, araştırma ve inceleme de hüküm için yetersizdir. Mahkemece bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmesi zaruridir. Hükmüne uyulan bozma ilamında; "Mahallinde yeniden keşif yapılarak tespite esas tapu kaydının yöntemince uygulanması, tapu kayıt kapsamı dışında kalan bölümler varsa bu bölümler yönünden usulünce zilyetlik araştırması yapılması" hususlarına işaret edilmiştir. Tespite esas tapu kaydı 24.000,00 metrekare miktarlı olup çekişmeli taşınmaz 216.800,00 metrekaredir. Tapu kaydı, "dere, kıraç ve Haffan bin-i Halil tarlaları" sınırlarını ihtiva etmekte olup yapılan keşifte "Haffan bin-i Halil tarlaları" bilinememiştir. "Dere ve kıraç" sınırları ise değişebilir ve her yerde bulunabilecek sınırlardan olduğundan bu sınırların zeminde gösterilmiş olması tapu kaydının çekişmeli taşınmazı kapsadığı anlamına gelmez. Bu hususta, mahkemece, hatalı değerlendirme yapılmıştır. Dayanak tapu kaydının miktarı, ihtiva ettiği sınırlar ve keşifteki uygulamaya göre çekişmeli taşınmazı kapsamadığı anlaşılmıştır. Davalılar yararına zilyetlikle taşınmaz edinme koşularının gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden ise; çekişmeli taşınmazın kadastro tespiti 1956 tarihinde yapılmıştır. Zilyetlikle taşınmaz edinme koşularının tespit tarihi olan 1956 yılına kadar gerçekleşmiş olması gerekir. 2012 tarihli ziraatçı bilirkişi raporunda, çekişmeli taşınmazın 30-35 yıldır tarım yapılan niteliğe sahip olduğu, 1996 tarihli ziraatçi bilirkişi raporunda ise 70-80 yıldır tarım arazisi olduğu açıklanmıştır. Mahkemece ziraatçi bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi gerektiği üzerinde durulmadığı gibi çekişmeli taşınmazın sınırında mera olmasına rağmen çekişmeli taşınmazın meradan elde edilen yerlerden olup olmadığı da araştırılmamış, böylelikle bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Öte yandan; bir taşınmazın kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar-ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi stereoskopik hava fotoğraflarıdır. Hava fotoğraflarının en az üç ayrı zamana ilişkin olması gerekir. Stereoskopik hava fotoğraflarının getirtilerek bu fotoğrafların stereoskopla incelenmesi gerekir. Stereoskopik çift hava fotoğrafı, bir stereoskop altında incelendiğinde arazinin üç boyutlu görülmesi, taşınmazın çekim tarihindeki sınırlarının ve niteliğinin belirlenebilmesi mümkündür. Mahkemece uyuşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için gerekli bulunan hava fotoğraflarından da yararlanılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz. Hal böyle olunca, çekişmeli taşınmazın tespit tarihi olan 1956 yılından 15-20-25 yıl öncesine ait hava fotoğraflarının bulunup bulunmadığı Harita Genel Komutanlığı"ndan sorulmalı, varsa getirtilerek dosya arasına konulmalı, komşu köylerde ve aynı köyde oturan, davada yararı bulunmayan elverdiğince yaşlı üçer kişilik yerel bilirkişi listesi kolluk vasıtası ile tespit edilip dosya keşfe hazır hale getirilmelidir. Daha sonra yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile üç kişiden oluşacak ziraatçi bilirkişi kurulu hazır olduğu halde yeniden keşif yapılmalıdır. Yapılacak keşifte; çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, mera olup olmadığı, komşu mera parselinden ne şekilde ayrıldığı, kim tarafından hangi tarihten beri, ne şekilde kullanıldığı, 1956 yılından 20 yıl önceye giden zilyetliğin bulunup bulunmadığı gibi hususlar tek tek ve olaylara dayalı olarak yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından sorulup saptanmalı, beyanları arasında doğabilecek çelişkiler yöntemince giderilmeye çalışılmalıdır. Keşfe katılacak ziraatçi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın tarımsal niteliğini bildiren, öncesinin mera olup olmadığı ile komşu mera parselinden ne şekilde ayrıldığını açıklayan, komşu parsellerin toprak yapısı ve bitki desenleri yönünden karşılaştırmalı değerlendirmeyi içeren, çekişmeli taşınmazların değişik yönlerden çekilecek fotoğrafları ile desteklenmiş, fen bilirkişisinden ise keşfi takibe olanak veren, çekişmeli taşınmazların mera parselinden ne şekilde ayrıldığını yan kesit çizelgesi ile açıklayan ayrıntılı raporlar alınmalıdır. Belirtilen tarihten öncesine ait hava fotoğraflarının getirtilmesi halinde, hava fotoğrafları jeodezi veya fotogrametri uzmanı bilirkişiye tevdi edilerek belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda incelemesi yaptırılmalı, bu kapsamda çekişme konusu taşınmaz hava fotoğraflarında gösterilmeli, bu yerin o tarihlerdeki niteliklerinin, mera olup olmadıklarının ya da meradan ne şekilde ayrıldıklarının, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, taşınmazın kısmen veya tamamen ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine yönelik rapor alınmalı, bundan sonra toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek davalılar yararına kazanım şartlarının varlığı halinde tespit tarihi itibariyle 5062 sayılı Yasa uyarınca kazanım miktarının tek taşınmazda 100 dönümü aşamayacağı ve davalıların tercih hakkı da gözetilerek buna uygun karar verilmelidir. Belirtilen ilkelere uygun olmayacak şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi isabetsiz olup, davacı ... vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 12.10.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.