21. Hukuk Dairesi 2015/8718 E. , 2015/13106 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının “Çoban” olarak davalı nezdinde 15/08/2007-08/08/2008 tarihleri arasında geçen ve Kurum"a bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile “davacının 15.8.2007 tarihinden itibaren 4 ay çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine” dair kurulan hüküm Dairemizin 02/11/2012 tarih 2011/3098 Esas 2012/18536 Karar sayılı ilamı ile "davalı işyerinin uyuşmazlık dönemine ait dönem bordrolarında çalışmaları bulunanlar içerisinden adları resen belirlenecek bordro tanıklarının beyanlarına başvurmak, bordro tanıklarının beyanlarının yetersiz olması durumunda davanın kamu düzenini ilgilendirdiği de dikkate alınarak araştırmanın genişletilip işyerinin bir çiftlik olması da gözönüne alınarak ilgili köy muhtarı, köy ihtiyar heyeti üyeleri, köy bekçisi, Çiftçi mallarını Koruma Kurumu bekçisinin isimleri zabıta marifetiyle belirlenip beyanlarına başvurularak, işin nevi, çalışma saatleri açıklattırılıp tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiği, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olduğu" gerekçesi ile karar bozulmuştur. Bozma ilamı sonrası Mahkemece “uyma” kararı verilmek suretiyle yapılan yargılama neticesi ilk hükümdeki gibi davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdırÇalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Bozma ilamı sonrası dosyadaki kayıt ve belgelerden; ..Müdürlüğü tarafından 19/01/2015 tarihli yazı cevabı ile “ davalı ... adına kayıtlı çok sayıda büyükbaş ve küçükbaş(149 koyun , 43 keçi, 4 damızlık sığır sürü) hayvan kaydı bulunduğu”nun Mahkemeye bildirildiği, yapılan zabıta araştırması neticesi “davalı ..."ın kendisine ait 120 civarında hayvanının ...köyü kırsalında köyden 2-3 km mesafede ormanlık alanda çobanlar tarafından bakımının yapıldığı, çobanların köy dışında olmasından dolayı köylüler tarafından çok tanınmadıkları, aynı dönemde aynı işte çalışan başkaca kişiler veya komşu işyerlerinde çalışan kişilerin tespitinin ve beyanlarının alınmasının mümkün olmadığı”nın 13/03/2013 tarihinde tutanağa bağlanmış olduğu, yine yapılan zabıta araştırması neticesi ihtilaf konusu dönem içerisinde ...Köyü"nde görev yapan köy muhtarı ve azalarının isimleri belirtilmek suretiyle tutanağa bağlandığı, bu kişilerin duruşmalarda kamu tanığı olarak dinlendiği, alınan bilirkişi raporlarının dosyaya sunulduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, duruşmalarda dinlenen tanıkların beyanlarının yetersiz ve çelişkili olduğu, Mahkemece davalı ve dinlenen diğer tanık beyanları ile sonuca gidildiği anlaşılmakla davacının davalı nezdinde çalıştığı iddiasının hiçbir tereddüte yer vermeksizin belirlenmeden yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olmuştur.
Yapılacak iş; tespite konu döneme ilişkin olarak zabıta araştırması ile davacının çalışmasını bilebilecek nitelikte ...Köyü veya komşu köy ahalisinden, komşu tarla sahiplerinden olan kişiler ile ...Köyü veya civarında veteriner hekimler odasına kayıtlı olan veteriner hekimlerden davalıya ait hayvan sürüsünün bakım ve tedavisi hizmetinde bulunmuş veteriner hekimin tespit edilerek bu kişilerin beyanlarına müracaat etmek, gerektiğinde.. Müdürlüğü"nden davalıya ait hayvan sürüsü için 15/08/2007-08/08/2008 tarihleri arasında yapılan zorunlu denetim esnasında görev alan personel sorulmak suretiyle tespit olunacak bu kişi veya kişileri tanık sıfatıyla dinlemek ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma neticesi yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı taraf vekilleri ile davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ..."a iadesine, 08.06.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.