AHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen davada ... Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 27.02.2014 tarih ve 2012/239-2014/30 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı ...."ya İzafeten .... vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili ....’nin ..’nin nakliyat emtia sigorta poliçesini yaptığını, poliçeye konu malların ...’den...ya taşınmasının teminat altına alındığını, sigortalı emtianın içinde bulunduğu konteynerlerin varış yerinde yapılan tespitinde boş olduğunun belirlendiğini, 14.07.2011 tarihinde ihraç edilecek malların yüklenmesi için Arkas firmasından konteyner alındığı, 15.07.2011 tarihinde ... 83849-3 nolu konteynerin sigortalının fabrikasına ...plakalı araç ile götürüldüğü, emtianın bu konteynere yüklendiği, konteynerin 15.07.2011 tarihinde ...’a geldiği, deniz yoluyla taşındığı, ... Gümrüğü’nde emtiaya rastlanmadığı, davalıların hareketiyle konteyner içerisinde mal bulunmadığını, müvekkilinin poliçe nedeniyle sigortalısına 24.08.2011 tarihinde 2.103,00 TL ödediğini, TTK m. 1301 ve 1361’e göre; müvekkilinin sigorta bedelini ödedikten sonra davalılara rücu etmek zorunda kaldığını iddia ederek bu bedelin ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, davacının ödemesinin ... niteliği taşıdığını, davanın ... ile .... yönünden aktif husumet nedeniyle,...’a izafeten .... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle ve tüm davalılar yönünden esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre, davalılardan .... ile .... yönünden açılan davanın gerek zararın kara taşımasında meydana gelmediği ispatlandığından ve gerekse ...."ye acente olması nedeniyle doğrudan dava açılamayacağından (TTK m.119, yeni TTK m. 105); bu davalılar yönünden açılan davanın reddine, diğer davalılar olan..."ya izafeten ....’ye karşı açılan davanın ise; taşımanın ... tarafından yerine getirildiğinden bu davalı yönünden davanın kısmen kabulüne, diğer davalılar ... ile ... aynı şirket olduğundan (konşimentoda yer aldığı üzere) .... hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararı, davalı ...."ya İzafeten .... vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, temyiz eden davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Dava, nakliyat emtea sigorta poliçesinden kaynaklanan rücuen alacak istemine ilişkindir. Somut olayda; dava dışı ... tarafından..."ya ihraç edilen mallar deniz taşımasına ilişkin nakliyat emtea sigorta poliçesi kapsamında sigortalanmış, varma yeri olan... Limanı"nda yapılan kontrollerde malların taşındığı konteyner içerisinden çalındığı gümrük yetkilileri tarafından tespit edilip buna ilişkin tutanak tutulmuş, davacı tarafından yapılan ekspertiz çalışmaları neticesinde sigortalıya hasar bedeli ödenerek taşımayı yaptığı belirtilen davalı şirketler aleyhine rücuen alacak davası açılmıştır. Mahkemece yapılan yargılama neticesinde malların satıcının fabrikasından..."ne kadar taşınması işinin sigorta kapsamında kalmadığına, hasarın deniz taşıması sırasında meydana geldiğine dair tespit ve değerlendirmelerde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak; dosya içerisinde yer alan sigortalı satıcı tarafından düzenlenen ve hasara konu malların da içerisinde yer aldığı faturadan satış sözleşmesinin ... satış usülüne göre yapıldığı anlaşılmaktadır.. satış usülünde ihracatçı sözleşmede belirtilen tarihte alıcı tarafından belirlenen limanda geminin güvertesine malı teslim ederek o andan itibaren oluşacak masraf ve riskleri ithalatçıya devreder. İhracatçı, ihracat ile ilgili formaliteleri yerine getirerek liman ve yükleme masraflarını da karşılamak zorundadır. Davacı tarafından rücü ilişkisine dayanak gösterilen poliçede sigortalı malın ihracatçısı.... olup yapılan ekspertiz incelemesi sonrasında da hasar bedeli bu şirkete ödenmiştir. Bu açıklamalar uyarınca uyuşmazlığın çözümünde sigortalı şirket tarafından ihraç edilen malların bedelinin sigortalı tarafından tahsil edilip edilmediği önem arz etmektedir. Şöyle ki; ihracata konu malların bedelinin peşin tahsili halinde ... satış sözleşmesi uyarınca sigortalı malların taşımayı yapacak geminin güvertesine yüklenmesi anından itibaren taşınan malın tüm hasar ve yararı alıcıya geçeceğinden taşıma nedeniyle ihracatçı konumundaki dava dışı sigortalının sigorta ettirilebilir bir menfati bulunmayacak ve dolayısıyla sigortalıya yapılan ödeme hatır ödemesi niteliğinde olacaktır. İhraç edilen malın bedelinin tahsil edilmemiş olması halinde ise sigortalının malın teslimine ilişkin yükümlülüğü çerçevesinde alıcıya teslime kadar sigortalanabilir menfaati bulunduğundan yapılan ödeme geçerli bir ödeme kabul edilecek bu doğrultuda taşıyıcıya veya ve onun sorumluluk sigortacısına rücu edilebilecektir. O halde mahkemece, açıklanan bu hususa ilişkin araştırma ve değerlendirme yapılmadan eksik incelemeyle ve yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bu nedenle temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir.
3- Kabule göre de; mahkemece davalılardan.... ile Arkas ... şirketinin aynı şirket oldukları, dava konusu olayda deniz taşımasının bu şirket tarafından gerçekleştirildiği, davalı ....."nin bu şirketin acentesi olduğu, hasarın varma limanında malın gemiden indirilmesi aşamasında bu şirketin eylem ve işlemlerinden sorumlu olduğu liman işletmesinin kusurundan kaynaklandığı sabit görülmüştür. 6762 Sayılı TTK"nın 119. maddesinde acentenin, aracılıkta bulunduğu veya akdettiği mukavelelerle ilgili her türlü ihtar, ihbar ve protesto gibi hakkı koruyan beyanları müvekkili namına yapmaya ve bunları kabule salahiyetli olduğu, bu gibi mukavelelerden çıkacak ihtilaflardan dolayı acentenin müvekkili namına dava açabileceği gibi acenteye karşı da aynı sıfatla dava açılabileceği, bu hükümlere aykırı olan şartların muteber olmayacağı düzenlenmiştir. Bu hüküm uyarınca acenteye asıl borçluya izafeten dava açılabilir ise de acente aleyhine değil asıl borçlu aleyhine hüküm tesis edilmek zorundadır. Somut olayda hem taşımayı yaptığı kabul edilen... şirketine hem de ona izafeten acentesi ..."ye husumet yöneltilmesi doğru olmadığı gibi mahkemece hükmedilen tazminatın asıl taşıyıcı yerine ona izafeten hasım gösterilen acente sıfatına haiz..."den tahsiline yönelik hüküm tesisi de doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle temyiz eden davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle temyiz eden davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz eden davalı ...."ya İzafeten ...."ye iadesine, 21.03.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.