Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2014/2983 Esas 2014/4400 Karar Sayılı İlamı

18. Hukuk Dairesi
Esas No: 2014/2983
Karar No: 2014/4400
Karar Tarihi: 11.03.2014

Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2014/2983 Esas 2014/4400 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Mahkeme kararı, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili istemiyle açılan bir davaya ilişkindir. Dava, kabul edilmiş, ancak karar temyiz edilmiştir. Temyiz istemlerinin yerinde olmadığı kararına karşın, mahkeme kararında önemli iki hususa dikkat çekilmiştir.
İlk olarak, tarım arazisi olan dava konusu taşınmazın değerlendirilmesinde, mevki ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirinin tespiti için münavebeye alınacak ürünlerin 2013 yılına ait dekar başına asgari ve azami verimi, üretim giderleri ile kg başına toptan satış fiyatlarının esas alınması gerektiği belirtilmiştir.
İkinci olarak, Anayasa Mahkemesi'nin bir kararına atıfta bulunularak, kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davada uzun süren bir yargılama sonunda belirlenen bedele hükmedilmesinin Anayasa'nın mülkiyet hakkını ihlal ettiği kabul edilmiştir. Yasa koyucu da bu hak ihlalini dikkate alarak, kamulaştırma bedelinin tescili için açılan davanın dört ay içinde sonuçlandırılmaması halinde, tespit edilen bedele bu sürenin bitiminden itibaren faiz uygulanması gerektiğine ilişkin bir düzenleme getirmiştir. Ancak, bu faiz düzenlemesi maddi hukuka ilişkin olduğu için, yayımı tarihinden önce açılmış ve henüz kesinleşmemiş kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davalarında, dört aylık yargılama süresinin hakkaniyet gereği taşınmaz malikinin zararının giderilmesi amacıyla dava tarihinden itibaren dört aylık sürenin bittiği tarihten karar tarihine kadar tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz uygulanması gerektiği belirtilmiştir.
Kanun maddeleri: Kamulaştırma Yasa'sının 15.

18. Hukuk Dairesi 2014/2983 E. , 2014/4400 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 11/06/2013
NUMARASI : 2013/22-2013/424

Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak;
1-2942 Sayılı Yasanın 4650 sayılı Yasayla değişik 15. maddesinin son fıkrası uyarınca bilirkişilerce yapılan değer tespitinde, idarece belgelerin mahkemeye verildiği gün (dava tarihi) esas tutulur. Buna göre tarım arazisi olan dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihindeki (2012 yılı) mevki ve şartlarına (sulu arazi niteliğine) göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirinin tespitinde, münavebeye alınacak ürünlerin 2013 yılına ait dekar başına asgari ve azami verimi ve üretim giderleri ile kg başına toptan satış fiyatlarının esas alınması gerekir. Kural böyle iken, 2012 yılına ilişkin resmi verilere göre bedel tespit edilmiş olması doğru görülmemiştir.
Ayrıca;
2-Anayasa Mahkemesi 1. Bölümünün 19.12.2013 tarih ve 2013/817 sayılı kararında, kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davada uzun süren bir yargılama sonunda, dava tarihi itibarıyla belirlenen bedele hükmedilmesinin Anayasa"nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiği kabul edilerek mal sahibine tazminat ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Yasa koyucu da, bu hak ihlalini dikkate alarak, 6459 sayılı Kanunun 6. maddesiyle 2942 sayılı Kanunun 10. maddesine eklenen fıkrada (yürürlük tarihi 30.04.2013) kamulaştırma bedelinin tescili için açılan davanın dört ay içinde sonuçlandırılmaması halinde, tespit edilen bedele bu sürenin bitiminden itibaren faiz uygulanmasına ilişkin düzenleme getirmiştir.
Her ne kadar, getirilen bu faiz hükmü maddi hukuka ilişkin olup, aynı yasanın 29. maddesi gereğince yayımı tarihinden sonra açılacak davalara uygulanması gerekir ise de; 30.04.2013 tarihinden sonra açılacak davalar için yapılan bu düzenleme ile Anayasa Mahkemesi"nin makul süreyi aşan yargılamanın hak ihlali oluşturduğuna ilişkin kararı birlikte değerlendirildiğinde, 30.04.2013 tarihinden önce açılmış ve henüz kesinleşmemiş kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davalarında öngörülen dört aylık yargılama süresinin makul süre kabul edilerek, hakkaniyet gereğince taşınmaz malikinin zararının giderilmesi amacıyla dava tarihinden itibaren dört aylık sürenin bittiği tarihten, karar tarihine kadar tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz uygulanması gerektiğinden hükmün bozulması gerekmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edenlerden davalı tarafa iadesine, 11.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.