MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen davada... Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 27/02/2014 tarih ve 2012/240-2014/29 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı ... ...A"ya izafeten .... vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin dava dışı ...."ye ait..."ya gönderilen malları nakliyat emtea sigorta poliçesi kapsamında sigortaladığını, sigorta konusu emtiaların varma yeri olan ... Limanı"nda yapılan kontrollerde... içinde olmadığının resmi makamlar tarafından tespit edilip tutanak altına alındığını, davalıların dava konusu taşımayı yapanlar olduğunu, malların eksiksiz ve hasarsız biçimde konteynere yüklendiğini, taşıma sırasında kaybolan mallar nedeniyle yapılan ekspertiz raporu uyarınca sigortalı şirkete ödeme yapıldığını, yapılan ödeme nedeniyle sigortalının haklarına halef olunduğunu, davalıların hasar bedelini ödemeye yanaşmadığını ileri sürerek 129.307,00 TL"nin ödeme tarihinden itibaren işletilecek avans faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, dava dışı sigortalı şirketin ihraç ettiği ürünlerin taşınması işini bizzat ayarladığını, bu kapsamda ihraç edilen malların ilk önce fabrikadan..."da bulunan... Terminali"ne karayolu ile taşındığını, bunun için davalı .... şirketinin aracılığıyla .... ile anlaşıldığını, ...."nin de dava dış..... ile anlaştığını, bu şekilde karayoluyla limana getirilen malların davalı ...... tarafından deniz taşımasına konu edildiğini, davacı ... şirketince iki aşamalı olarak yapılan taşıma işinin deniz taşımasına ilişkin kısmının sigortaya konu edildiğini, taşmaya konu mallardaki hasarın hangi aşamada ortaya çıktığının tespitinin gerektiğini, davacının ödeme yaptığı sigortalısına halef sıfatıyla dava açtığını, ancak satış sözleşmesinin ... board) koşuluyla gerçekleştiğini, Fob satış yönteminde malların gemide alıcıya teslimiyle hasarın alıcıya geçtiğini, bu doğrultuda satıcı olan sigortalının mallar
üzerinde sigorta konusu yapılacak bir yararı bulunmadığından davacı tarafından yapılan ödemenin hatır ödemesi niteliğinde bulunduğunu, sigortanın deniz taşımasına ilişkin olması nedeniyle kara taşımasını yapan ve aracılık eden davalılara husumet yöneltilemeyeceğini, davalılardan... yönünden hem...."nin acentesi sıfatıyla ona izafeten hem de bizzat husumet yöneltildiğini, bir davada hem temsil edilen hem temsil edenin aynı olay nedeniyle dava edilebilmesi için ayrı ayrı dava sebeplerinin belirtilmesi gerektiğini, bu nedenle...."ye izafeten... aleyhine açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddinin gerektiğini, dava konusu olayda hasar ihbarına ilişkin gerekli işlemlerin süresinde ve usulünce yapılmadığını, taşımaya ilişkin konteynerde.... kayıtlarının yer aldığını, bu kayıtlar uyarınca konteynerin yükleten tarafından tamamen doldurulduktan sonra taşıyana mühürlü durumda teslim edildiğinin anlaşıldığını, taşınan malların sigortalı tarafından konteynere yüklenip mühürlendiğini, taşıyanın sorumluluğunun kabulü halinde dahi sorumluluğun sınırlı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, dava dışı sigortalı şirket tarafından alıcısına teslim edilmesi gereken malların teslim edilemediği bu nedenle sigortalı şirketin zararının doğduğu bu zararın davacı sigortacı tarafından giderildiği, bu nedenle davalıların aktif husumete ilişkin itirazlarının reddinin gerektiği, taşıyanın sorumluluğunun malın zilyetliğinin teslim alınmasından gönderilene teslimine kadar devam ettiği, somut olayda taşıyan sıfatını haiz ..."nın varma limanında liman işletmesiyle yaptığı tahliye sözleşmesi kapsamında liman işletmesinin taşıma sürecine ifa yardımcısı olarak dahil olduğu, taşıyanın ifa yardımcılarının eylemlerinden de sorumlu bulunduğu, taşınan eşyaların deniz taşıması sırasında gemiye yüklendiğinin anlaşıldığı, yüküm alıcıya teslim edilmeden tahliye limanında konteynerin boşaltılması suretiyle çalındığı, bu nedenle taşıyanın sorumlu olduğu, taşımaya konu emteanın cinsi, türü, adedi, markası, kilosu, ve değerini belirten hususların ... yer alması nedeniyle 6762 Sayılı TTK"nın 1114. maddesinde yer alan sınırlamanın olaya uygulanamayacağı, zararın hesabında gümrük ve sair masraflar ile navlun bedelinin dikkate alınamayacağı, hasara uğrayan malın fatura bedelinin reel değer olarak kabul edilmesinin uygun olacağı, poliçe uyarınca ödenen % 10 ilave bedelin sigortalının yoksun kalınan karına tekabül etmesi nedeniyle hasar hesabında dikkate alınamayacağı, bu doğrultuda .... ile Arkas .... yönünden açılan davaların zararın kara taşıması sırasında meydana gelmemiş olması ve...."nin acente olması nedeniyle doğrudan dava açılamayacağı gerekçesiyle reddinin gerektiği,..... ile... şirketlerinin aynı olması nedeniyle ..... yönünden açılan davada karar verilmesine yer olmadığı, davalılardan...."ya izafeten...."ye açılan davanın taşımanın ... tarafından yerine getirildiği gerekçesiyle kısmen kabulünün gerektiği belirtilerek 117.545,07 TL"nin ödeme tarihi olan 24.8.2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle davalı ... ..."ya izafeten....."den tahsiline, fazlaya dair istemin reddine, davalılar .... ile... yönünden açılan davanın reddine, davalı ...... hakkında açılan davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararı, davalı ......."ya izafeten ... vekili temyiz etmiştir.
1-Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, temyiz eden davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, nakliyat...sigorta poliçesinden kaynaklanan rücüen alacak istemine ilişkindir. Somut olayda, dava dışı ..... tarafından..."ya ihraç edilen mallar deniz taşımasına ilişkin nakliyat emtia sigorta poliçesi kapsamında sigortalanmış, varma yeri olan... Limanı"nda yapılan kontrollerde malların taşındığı konteyner içerisinden çalındığı gümrük yetkilileri tarafından tespit edilip buna ilişkin tutanak tutulmuş ve davacı tarafından yapılan ekspertiz çalışmaları neticesinde sigortalıya hasar bedeli ödenerek taşımayı yaptığı belirtilen davalı şirketler aleyhine rücen alacak davası açılmıştır. Mahkemece yapılan yargılama neticesinde malların satıcının fabrikasından ...."ne kadar taşınması işinin sigorta kapsamında kalmadığına, hasarın deniz taşıması sırasında meydana geldiğine dair tespit ve değerlendirmelerde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak, dosya içerisinde yer alan sigortalı satıcı tarafından düzenlenen ve hasara konu malların da içerisinde yer aldığı faturadan satış sözleşmesinin... satış usülüne göre yapıldığı anlaşılmaktadır.... satış usülünde ihracatçı sözleşmede belirtilen tarihte alıcı tarafından belirlenen limanda geminin güvertesine malı teslim ederek o andan itibaren oluşacak masraf ve riskleri ithalatçıya devreder. İhracatçı, ihracat ile ilgili formaliteleri yerine getirerek liman ve yükleme masraflarını da karşılamak zorundadır. Davacı tarafından rücu ilişkisine dayanak gösterilen poliçede sigortalı malın ihracatçısı... olup yapılan ekspertiz incelemesi sonrasında da hasar bedeli bu şirkete ödenmiştir. Bu açıklamalar uyarınca, uyuşmazlığın çözümünde sigortalı şirket tarafından ihraç edilen malların bedelinin sigortalı tarafından tahsil edilip edilmediği önem arz etmektedir. Şöyle ki, ihracata konu malların bedelinin peşin tahsili halinde ... satış sözleşmesi uyarınca sigortalı malların taşımayı yapacak geminin güvertesine yüklenmesi anından itibaren taşınan malın tüm hasar ve yararı alıcıya geçeceğinden taşıma nedeniyle ihracatçı konumundaki dava dışı sigortalının sigorta ettirilebilir bir menfati bulunmayacak ve dolayısıyla sigortalıya yapılan ödeme hatır ödemesi niteliğinde olacaktır. İhraç edilen malın bedelinin tahsil edilmemiş olması halinde ise sigortalının malın teslimine ilişkin yükümlülüğü çerçevesinde alıcıya teslime kadar sigortalanabilir menfaati bulunduğundan yapılan ödeme geçerli bir ödeme kabul edilecek bu doğrultuda taşıyıcıya veya ve onun sorumluluk sigortacısına rücu edilebilecektir. O halde, mahkemece açıklanan bu hususa ilişkin araştırma ve değerlendirme yapılmadan eksik incelemeyle ve yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış kararın temyiz eden davalı yararına bozulması gerekmiştir.
3-Kabule göre de; mahkemece davalılardan...... ile ... şirketinin aynı şirket oldukları, dava konusu olayda deniz taşımasının bu şirket tarafından gerçekleştirildiği, davalı ........"nin bu şirketin acentesi olduğu, hasarın varma limanında malın gemiden indirilmesi aşamasında bu şirketin eylem ve işlemlerinden sorumlu olduğu liman işletmesinin kusurundan kaynaklandığı sabit görülmüştür. 6762 Sayılı TTK"nın 119. maddesinde acentenin, aracılıkta bulunduğu veya akdettiği mukavelelerle ilgili her türlü ihtar, ihbar ve protesto gibi hakkı koruyan beyanları müvekkili namına yapmaya ve bunları kabule salahiyetli olduğu, bu gibi mukavelelerden çıkacak ihtilaflardan dolayı acentenin müvekkili namına dava açabileceği gibi acenteye karşı da aynı sıfatla dava açılabileceği, bu hükümlere aykırı olan şartların muteber olmayacağı düzenlenmiştir. Bu hüküm uyarınca acenteye asıl borçluya izafeten dava açılabilir ise de acente aleyhine değil asıl borçlu aleyhine hüküm tesis edilmek zorundadır. Somut olayda hem taşımayı yaptığı kabul edilen... şirketine hem de ona izafeten acentesi...."ye husumet yöneltilmesi doğru olmadığı gibi mahkemece hükmedilen tazminatın asıl taşıyıcı yerine ona izafeten hasım gösterilen acente sıfatına haiz....."den tahsiline yönelik hüküm tesisi de doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle temyiz eden davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle temyiz eden davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 21/03/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.