MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen ve eksik gösterilen çalışmalarının tespiti ile düşük ödenen primlerinin tespitine, karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurum vekili ile davalı şirket vekilinin tüm ve davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının 15.03.2000-28.01.2010 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile,.. sigorta sicil numaralı davacı ..." ın davalı şirkete ait işyerlerinde 15/03/2000-26/06/2000, 11/04/2001-26/11/2001 ve 16/08/2002-31/12/2003 tarihleri arasındaki tesbit talebinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine, 31013806 sicil numaralı davalıya ait işyerinde, 2000/2.döneminde 44 gün, 2000/3.döneminde 95 gün, 2001/1.döneminde 70 gün, 2002/1.döneminde 40 gün, 2002/2.döneminde 35 gün, süre ile ,asgari ücret üzerinden, .. sicil numaralı davalıya ait işyerinde; 2004/1.döneminde 100 gün, 2004/5,6,7,8,9,10,11,12.aylarında 25"er gün, 2005/1.ayında 25 gün, 2006/4,5.aylarında 15"er gün, 2006/8,9.aylarında 25"er gün, 2007/10.ayında 25 gün, süre ile ,asgari ücret üzerinden, .. Sicil numaralı davalıya ait işyerinde, 2005/4,5,6,7,8,9,10,11.aylarında 15"er gün, 2005/12.ayında 20 gün, 2006/1,2,3.aylarında 15"er gün, 2008/9.ayında 25 gün, 2009/1.ayında 25 gün, 2009/5.ayında 20 gün, 2009/6,7,8,9,10,11,12.aylarında 15"er gün, asgari ücret üzerinden, 2010/1.ayında sigortada kayıtlı olarak gözükmeyen 23 gün süre ile asgari ücretin 1.43 katı ile çalıştığının, 2010/1.ayında sigortada kayıtlı gözüken 5 gün için asgari ücretin 1.43 katı ile çalıştığının tesbitine, fazlaya dair istemin reddine, karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, davacının 15/03/2000-26/06/2000, 11/04/2001-26/11/2001 ve 16/08/2002-31/12/2003 tarihleri arasındaki hizmet tespitine yönelik talebinin hak düşürücü süreye uğrayıp uğramadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasada yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücü sürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun"un 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan ..Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi ..İYön.Madde16) , dört aylık sigorta primleri bordrosu ....Yön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (... Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden sözedilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Ayrıca çalışmanın blok çalışma niteliğinde olması yani kesintisiz devam etmesi halinde hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi, mevsimlik çalışmanın bulunması ve bu çalışmanın yıllar itibariyle kesintisiz sürdüğünün kabulü halinde de çalışılmayan dönemde hizmet akdi askıda olduğundan hükme esas alınan 5 yıllık hak düşürücü sürenin başlangıcı olarak, mevsimlik çalışmanın sona erdiği yılın sonu esasgerekir.Somut olayda, davacının 27/06/2000-10/04/2001 arasında davalı şirkete ait ... sicil numaralı işyerinden, 27/11/2001-15/08/2002 arasında davalı şirkete ait... sicil numaralı işyerinden, 2004/1. dönem-2005/1. Ay arasında davalı şirkete ait ...sicil numaralı işyerinden, 01/02/2005-31/03/2006 arasında davalı şirkete ait ... sicil numaralı işyerinden, 01/04/2006-2008/8. ay arasında davalı şirkete ait ... sicil numaralı işyerinden, 2008/9. ay-28/01/2010 arasında davalı şirkete ait .. sicil numaralı işyerinden hizmet bildirimlerinin yapıldığı anlaşılmış olup bu dönemler arasında kalan 15/03/2000-26/06/2000, 11/04/2001-26/11/2001 ve 16/08/2002-31/12/2003 tarihleri arasındaki dönemler yönünden hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de davacının hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilen bu dönemler öncesinde ve sonrasında bildirimlerinin yapılmış olmasına göre çalışmasının kesintisiz devam etmesi durumunda hak düşürücü sürenin söz konusu olması mümkün değildir.
Yapılacak iş, 15/03/2000-26/06/2000, 11/04/2001-26/11/2001 ve 16/08/2002- 31/12/2003 tarihleri arasında kalan dönemler yönünden öncesinde ve sonrasında davalı işyerinden bildirimlerinin yapılmış olduğunu göz önünde bulundurarak davacının çalışmasının kesintisiz devam edip etmediğini belirlemek, hak düşürücü süreyi buna göre değerlendirmek ve toplanan delillerin sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalılardan ..."ne yükletilmesine,
11/06/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.