10. Hukuk Dairesi 2016/6796 E. , 2018/5198 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 25.06.2008 tarihinde meydana iş kazası sonucu % 12,30 oranında sürekli iş göremezlik durumuna giren sigortalıya bağlanan gelir, geçici işgöremezlik ödeneği ve tedavi masraflarının, 506 sayılı Yasanın 26. maddesi uyarınca tahsili istemine ilişkindir.
1-506 sayılı Kanunun 87. maddesi hükmünde tanımlandığı üzere taşeron; bir işte ya da bir işin bölüm veya eklentilerinde asıl işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.
Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenlerde asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş yada işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
2-Bu tür rücu davalarında kusurun belirlenmesinde, öncelikle zararlandırıcı sigorta olayının ne şekilde oluştuğu ile üçüncü kişi veya alt işverenin varlığı ilgili ceza dosyası ve/veya sigortalı tarafından işverene karşı açılmış tazminat dosyaları celbedilip incelenip, dosya içeriğindeki tüm deliller birlikte takdir olunarak ve varsa çelişkiler de giderilerek belirlenmeli; kabul edilen maddi olgular doğrultusunda, tarafların kusur oran ve aidiyetleri işçi sağlığı ve iş güvenliği konularında uzman bilirkişilerden alınacak bilirkişi raporu uyarınca saptanmalı ve varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Kusur durumu saptanırken, iş güvenliği mevzuatına göre hangi önlemlerin alınması gerektiğinin, bu önlemlerin işverence alınıp alınmadığının ve alınmış önlemlere sigortalı işçinin uyup uymadığının, 5510 sayılı Kanunun 21., 4857 sayılı Kanunun 77., İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümleri çerçevesinde değerlendirilerek belirlenmesi gerekir.
Somut olayda, kazalı sigortalı tarafından ... ... 17. İş Mahkemesinin 2013/131 Esas, 2013/497 Karar sayılı dosyasında açılan maddi manevi tazminat davasında; davalı dışında ... Konstrüksiyon İnşaat ve Makine Sanayi Ticaret Ltd. Şti."nin davalı olarak yer aldığının anlaşılması karşısında, dosya kapsamında dava dışı ...Konstrüksiyon İnş. ve Makine San. Tic. Ltd. Şti. ile davalı Gemkon Konstrüksiyon San. ve Tic. A.Ş. arasındaki hukuki ilişkinin niteliği, bir başka ifade ile asıl işveren-taşeron ilişkisinin olup olmadığı araştırılıp, irdelenmeksizin, kusur incelemesi yapılmadan karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Mahkemece, yukarıda anlatılanlar ışığında davalı ... Konstrüksiyon San. ve Tic. A.Ş. ile dava dışı ... Konstrüksiyon İnşaat ve Makine San. Tic. Ltd. Şti. arasındaki hukuki ilişkinin niteliği (asıl işveren-alt işveren) hususu tereddüte yer vermeyecek şekilde saptanmalıdır. Bu belirleme yapıldıktan sonra, dava dışı ... Konstrüksiyon İnşaat ve Makine Sanayi Ticaret Ltd. Şti."nin taşeron olmadığının tespiti halinde, 3. kişi olarak kabul edilerek olayın meydana gelmesinde kusurunun bulunup bulunmadığının irdelenmesi suretiyle neticesine göre karar verilmesi gerekmektedir.
Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekilinin bu yönlerini amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halide davalıya iadeside, 28/05/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.