MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL-BEDEL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, bedel davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiş, davacı tarafın istinaf başvurusu üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince, davanın 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı HMK"nın 353/1.b.2. maddesi uyarınca davacının istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine ilişkin olarak verilen karar, taraf vekillerince yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."nin raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, hile hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil, mümkün olmazsa bedel isteğine ilişkin olup, İlk Derece Mahkemesince, hile iddiasının ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, davacı tarafın istinaf başvurusu üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince, davanın 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı HMK"nın 353/1.b.2. maddesi uyarınca davacının istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine HMK"nın 362/1.a. bendi gereğince kesin olmak üzere karar verilmiş, davacının, maddi hataya dayalı olarak yeniden inceleme yapılmasını talep etmesi üzerine, bölge adliye mahkemesince 13.11.2019 tarihli ek karar ile, yerel mahkemece davanın esastan reddi kararının doğru olduğu, usulden ret kararının sehven verildiği, ancak davacının lehine olan usulden ret kararının kesin nitelikte olduğu, bu nedenle verilen kararın maddi hatanın düzeltilmesi şeklinde bir karar ile kaldırılmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle talebin reddine kesin olmak üzere karar verilmiştir.
Bilindiği üzere; 492 sayılı Harçlar Kanunu" 16. maddesinde "Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Müdahalenin men"i, tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda gayrimenkulün değeri nazara alınır.
Gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda ecrimisil ve tazminat gibi taleplerde de bulunulduğu takdirde harç, gayrimenkulün değeri ile talebolunan tazminat ve ecrimisil tutarı üzerinden alınır. Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tesbit ettirilir. Tesbitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz. Noksan tesbit edilen değerler hakkında 30 uncu madde hükmü uygulanır" hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, Harçlar Kanunu harç alınmasını veya tamamlanmasını tarafların isteklerine bırakmamış; değinilen yönün mahkemece kendiliğinden (re"sen) gözetilmesi gerektiğini hükme bağlamıştır. 492 sayılı Harçlar Kanunun 32.maddesinde yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılmayacağı vurgulanmıştır. Aynı Yasanın 30. maddesinde ise; "Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 150 nci maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır."" düzenlemesine yer verilmiştir.
Somut olayda, dava 56.000,00 TL değer gösterilmek suretiyle açılmış, yargılama sırasında çekişmeli taşınmazın değeri keşfen saptanmadan sonuca gidilmiştir.
Hâl böyle olunca; Bölge Adliye Mahkemesi tarafından dava konusu taşınmaz başında keşif yapılarak Harçlar Kanun 16. madde uyarınca dava değerinin belirlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Tarafların değinilen yön itibariyle yerinde görülen temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371/1-a maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/2. maddesi gereğince dosyanın kararı veren ... Bölge Adliye Mahkemesi 2.Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 24/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.