19. Hukuk Dairesi 2014/20125 E. , 2015/11166 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, müvekkili şirket ile davalı şirket arasında 168.000 ton prit külünün satışı hususunda sözleşme imzalandığını, müvekkilinin sözleşmeden doğan edimlerini eksiksiz olarak yerine getirdiğini, davalı idarenin kusurlu davranışları nedeniyle müvekkilinin zarara uğramasına yol açtığını, davalı şirketin sözleşmeye aykırı davranışlarına en başta başladığını, sevkiyatı 1.5 ay geciktirdiğini, satılan ürünün analiz sonuçlarının uluslararası standartlara uygun çıkmaması nedeniyle yurtdışında alıcı bulmakta zorlandığını ve birçok müşterisini kaybettiğini, davalının hava şartları gibi mücbir sebepten kaynaklanan durumları dahi gözetmeksizin sözleşmede belirtilen miktarda ürün taşınamadığı hallerde müvekkili hakkında cezai şart uyguladığını..Kaymakamlığı"nca ürünün dökme-yükleme işlemlerinin limanda yapılmasının yasaklanması nedeniyle nakliye maliyetinin arttığını, davalı şirketin.. muafiyeti uygulanması yönündeki haklı talebi reddetmesi nedeniyle şirketin mali sıkıntı yaşadığını, müvekkilinin 1 ton prit külünü 48,50 USD + KDV "ye aldığını, oysa müvekkili şirket ile imzalanan sözleşmeden 19 gün önce 17.08.2011 tarihinde .. ile ton başına 35 USD olarak (KDV yükü olmaksızın) anlaşma imzalandığını...nin hakim ortağı yönetim kurulu üyesi olan .."ın müvekkili şirket ile davalı arasında imzalanan sözleşmede müvekkilini temsilen imza attığını, çok kısa süre içinde imzalanan 2 sözleşme arasında %38 fiyat farkı olmasının müvekkilinde iradesinin temsilcisi tarafından fesada uğratıldığı kanaatinin doğmasına yol açtığını, 2011 yılının Eylül ayında demir fiyatlarının dünya genelinde %30 düşüşüyle birlikte edim dengesinin tamamen bozulması ve işlem temelinin çökmesi nedeniyle davalı şirkete revizyon talebinde bulunulduğunu, davalının talebi reddettiğini, müvekkili şirketin irade fesadı nedeniyle sözleşmeyi feshederek karşı tarafa bildirdiğini iddia ederek, feshin haklılığına karar verilmesi ve davacının uğradığı zararın avans faiziyle birlikte giderilmesini, mahkemece feshin ağır sonuçlar doğuracağı kanaatine varılacak olursa sözleşmenin hak ve nesafet kurallarınca uyarlanmasını,uyarlama ve zararın tazmini yönündeki talepler haklı görülmezse davacı hakkında uygulanan cezai şartın indirilmesini, nakde çevrilmemesi konusunda tedbir kararı alınmış ola... Bankası"nın 488.880 TL meblağlı teminat mektubunun iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacı ile imzalanmış sözleşmenin 13.maddesinde sülfürik asit fabrikasında arıza vb. nedenlerle üretim yapılamaması durumunda alıcnın hak talep etmeyeceğinin kararlaştırıldığını, davacının 1.5 ay üretim yapılamamasından kaynaklanan zararını müvekkilinden talep etmesinin mümkün olmadığını, davacının satılan üründeki kimyasal özelliklerin uluslararası standartlara uygun olmadığı yönündeki iddiasının dinlenemeyeceğini, sözleşmeye göre ürünün
içeriğinin garanti edilmediğini, davacının sevkiyatları her zaman geç yapmış olmasına rağmen davalıya 2011 yılı için cezai şart uygulamadığını, bir kamu kuruluşu olan müvekkilinin firmalara farklı muamelede bulunmak gibi bir tavrının söz konusu olamayacağını, müvekkilinin kanun ve yönetmeliğe uygun olarak ihale yaptığını ve sözleşme imzaladığını, firmaların taleplerine göre sözleşme koşullarının değiştirilmesinin mümkün olmadığını, davacı şirket ile imzalanan satışın yurtiçi satış olması nedeniyle ..muafiyetinin söz konusu olmadığını, davacının edimler arasında dengesizlik olduğu ve işlem temelinin çöktüğü yönündeki iddialarının gerçek dışı olduğunu, basiretli bir tacirin sözleşme yapmadan önce ülkenin ekonomik ve siyasi durumu dahil her türlü koşulu iyi değerlendirmesi gerektiğini, sözleşmenin sona ermesine yaklaşık 1 haftalık süre kalmışken davacının sözleşmeyi feshetmesinin haklı bir gerekçesi bulunmadığını savunmuş, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama, toplanan deliller doğrultusunda, davacının sözleşmenin uyarlanması talebinde bulunmakta haklı olup olmadığı yönünde görüş bildirmesi için dosyanın bilirkişiye tevdii edildiği, bilirkişinin demir fiyatlarındaki düşüşün davacı tarafından öngörülemeyecek bir durum olmadığı, davacının sektörü iyi takip etmeden risk aldığı, uyarlama talebinin yerinde olmadığı yönünde görüş bildirdiği, her ifa güçlüğünün akit şartlarını değiştirmek için sebep sayılamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini belirterek mahkemece haklı feshin tespitini, cezai şartın tenkisini ve sözleşmenin uyarlanmasını istemiştir.Sözleşmenin feshedildiği tarafların kabulündedir.Mahkemece feshin haklı nedenlere dayanıp dayandırılmadığı araştırılmadan ve fesih iradesi olduğu halde davanın sadece uyarlama yönünden sözleşme ayaktaymış gibi incelenerek karar verilmesi doğru olmamıştır. Mahkemece sözleşmenin feshinin haklı nedene dayanıp dayanmadığı yönünde davacının akdin haklı feshine dayanak yaptığı deliller ve sözleşme hükümleri dikkate alınarak konusunda uzman bilirkişi kurulundan rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenle mahkeme kararının davacı yararına BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının reddine, peşin harcın istek halinde iadesine, 17.09.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.