MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 20.02.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 05.06.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı, adına kayıtlı 615 parsel sayılı taşınmaz lehine bedeli mukabilinde davalı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı ... taşınmazından daha elverişli ve daha az masrafla geçebileceği başka taşınmazların olduğunu, davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı ..."e usulüne uygun duruşma günü tebliğ edilmiş ancak duruşmalara katılmamıştır.
Mahkemece davanın kabulüne, 615 parsel sayılı taşınmaz lehine 28/05/2014 tarihli bilirkişiler tarafından hazırlanan krokide sarı renk ile boyalı ve B harfi ile gösterilen 616 parselden 188 m2 lik alandan geçilmek suretiyle 615 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü davalı temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir.
Somut olaya gelince; davacıya ait 615 parsel lehine 616 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasına dair karar verilmiş ise de; kurulan geçit hakkı ile davalı ..."e ait 616 parsel sayılı taşınmaz ikiye bölünmüş olup kullanım bütünlüğü bozulmuştur. Keşif sonucu hazırlanan kroki incelendiğinde, 623 parsel sayılı taşınmazın batı sınırında eni dar olan bir kadastro yolu bulunmaktadır. Bu yola 623 parsel sayılı taşınmazdan verilecek 60 m2 lik geçit ile geçişe uygun hale geleceği belirlenmiş ancak bu güzargahta toprak kaybının daha az olmasına rağmen, ark üzerine yapılacak beton büz nedeniyle maliyetin yüksek olacağı düşüncesiyle tercih edilmediği görülmüştür.
Geçit yeri belirlenirken ekonomik olanla birlikte taraflara en az zarar verecek yerin belirlenmesi ve menfaatler dengesinin korunması gerekir. Öte yandan saptanan geçit bedelinin karar verilmeden önce mahkeme veznesine depo ettirilmesi ve aleyhine geçit kurulan parsel malikine ödenmek üzere hüküm fıkrasında gösterilmesi gerekir. Mahkemece tüm bu hususlarını gözardı edilmesi doğru görülmemiştir.
Mahkemece yukarıda yazıl ilkeler ve yapılan açıklamalar gözetilerek yeniden inceleme ve değerlendirme yapılarak oluşacak sonuca göre bir karar verilmek üzere hüküm bozulmaldır.

SONUÇ:Yukarıda yazılı nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde temyiz harcını yatırana iadesine, 05.10.2016 oybirliği ile karar verilmiştir.