....
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, taraflar arasında 14.08.2016 tarihinde imzalanan .. .. ... İnşaatı Anahtar Teslimi Götürü Bedelli Yapım Sözleşmesi"nin ifası sırasında gerçekleştirilen iş artışı ve sözleşme dışı fazla imalât bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Davacı yüklenici, davalı iş sahibidir. 14.08.2006 tarihinde imzalanan sözleşme ile davacı yüklenici davalının açtığı ihale sonucunda ... ili .... ilçesinin mezbaha inşaatı yapım işini anahtar teslim götürü bedelli sözleşme ile yapmayı üstlenmiştir. Sözleşme bedeli 6. maddeye göre 492.000,00 TL’dir. 7. madde de KDV’nin sözleşme bedeline dahil olmadığı, ayrıca ödeneceği kararlaştırılmıştır. Tip proje olarak verilen mütemadi temelin yapılmasının uygun olmaması tip projeden dolayı zemin iyileştirilmesi ve tip projenin mütemadi temelden radyan temele dönüştürülmesi ile ilgili projelerin yeniden yapılıp iş sahibince onaylanarak proje değişikliği gereği imalâtın yapıldığı ve bu proje değişikliği nedeniyle davacı yükleniciye süre uzatımı ve %10 iş artışı nedeniyle ödeme yapıldığı hususu ihtilafsız olduğu gibi bilirkişi raporlarıyla da saptanmıştır.
Davacı yüklenici davasında sözleşme ve ihale kapsamında bulunmayan mezbaha binası ile açık ve kapalı padok bağlantı yolları ile kule-toplama üniteleri, çevre duvarı, mezbaha binası ile arıtma tesisini bağlayan alt yapı tesisatı ve saha düzenlemesinin davacıya yaptırıldığı, yine mezbahanın çalışması için elektrik tesisatı ve panolarının değiştirilerek
....

yeniden yapıldığını, bunların ihale dokümanında yapılacak işler listesinde bulunmadığını ileri sürerek bedelinin tahsilini talep etmiştir. Sözleşmenin 9.2.1 maddesine göre Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşme eki olup, şartname 22. maddesi hükmünce ve taraflar arasındaki sözleşmenin 28. maddesi gereğince sözleşmelerde öngörülmeyen durumlar nedeniyle %10’u aşan iş artışının zorunlu olması ve sözleşme dışı imalat yapılması halinde bedeli sözleşmenin yapıldığı tarihte ve fazla işin yapıldığı ileri sürülen tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 410 ve devamı maddeleri gereğince yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle istenebilir. Ancak sözleşmenin 9.2.6 maddesine göre eki olan Özel Teknik Şartnamenin proje ve mahal listesinde farklılık olması başlıklı 3. maddesinin son fıkrasında proje ve mahal listesinde belirtilmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan diğer işler de götürü bedele dahil olarak yapılacaktır. Hakediş ödemesine esas iş ilerleme yüzdeleri başlıklı 15. maddesinin son fıkrasında da projesi gereği veya projesinde görülmemekle birlikte bu tesislerle ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan imalatların cetvelde yer almadığı bahsi ile götürü bedellere ilave bir ödeme talebinde bulunulamayacağı belirtilmiştir. Söz konusu şartnamenin 3 ve 15. maddeleri sözleşme dışı ve fazla imalat yapılıp yapılmadığının belirlenmesi yöntemini gösterdiğinden ve delil sözleşmesi niteliğinde olup HMK’nın 193. maddesi gereğince mahkemece kendiliğinden gözetilmesi gerektiğinden ileri sürülen fazla imalatların götürü bedele dahil olmayan sözleşme dışı fazla imalât olup olmadığının buna göre saptanması zorunludur. Mahkemece birden çok bilirkişi raporu ve ek rapor alınmış ise de raporların hiçbirisi belirtilen yönteme göre inceleme ve hesaplama yapmadığından hükme yeterli değildir. Mahkemece de bu rapor ve ek raporlar hükme yeterli kabul edilmemiş olmakla birlikte çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektirdiği halde talep edilen işlerin sözleşme dışı iş olup olmadığı ve bedeli konusunda yeniden konusunda uzman teknik bilirkişilerden yöntemine uygun rapor alınmaksızın, fazla işin belirleme yöntemi kararda belirtilen şekilde olmamasına rağmen sözleşme bedelinin %10’u oranında fazla imalât bedeline hak kazanıldığı kabul edilerek dosya kapsamına uygun olmayan bir gerekçe ile dava sonuçlandırılmıştır.
Bu durumda mahkemece konusunda uzman makine mühendisi, inşaat mühendisi ve elektrik mühendisinden oluşturulacak bilirkişi kurulundan dosyadaki mevcut delil, tutanak, belge ve yazışmalara göre davacının talep ettiği ihale ve sözleşme dışı olduğunu ileri sürdüğü iş ve imalâtların sözleşme eki Özel Teknik Şartnamenin 3 ve 15. maddesinin son fıkraları hükmünce proje ve mahal listesinde belirtilmemekle birlikte bu tesisler ile ilgili bulunan ve fenni bakımdan yapılması gerekli olan iş ve imalâtlardan olup olmadığı ve bu konuda ulaşacakları sonuca göre proje değişikliği de yapılarak gerçekleşen sözleşme kapsamı dışında ve götürü bedele dahil olmayan imalat olmadığı sonucuna varılması halinde bu işler yapılmış ve iş sahibi yararına ise BK 410 ve devamı maddeleri hükmünce yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle, mahalli piyasa rayiçleri içerisinde yüklenici kârı ve KDV bulunduğundan ayrıca
....
eklenmeksizin bedeli konusunda mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınıp değerlendirilmek ve düzenlenen hakedişlerde bu imalâtlarla ilgili davalı iş sahibince ödeme yapılıp yapılmadığı da incelenip varsa hesaplanan alacak miktarından düşülmek suretiyle sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile davanın yazılı miktarda kısmen kabulü doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün taraflar yararına BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden taraflara geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 26.02.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.



....