10. Hukuk Dairesi 2016/18773 E. , 2017/929 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 05.10.1995-15.01.2007 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece verilen ilk kararda; davanın kabulüne, buna göre davacının davalı işyerinde 05.10.1995-11.01.2007 tarihleri arasında 4056 gün süre ile prime esas kurum taban ücretleri üzerinden çalıştığının tespitine, karar verilmiştir.
Mahkemece verilen ilk karar, Dairemizin 23.01.2015 tarih 2014/25422 E,2015/1172 K sayılı kararı ile” Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında dava konusu somut olayda; öncelikle davalı işyerinin kapsamı, davacının davalı işyerinde hangi işlerde çalıştığı, bu çalışmalarının ne kadar süreyle yapılabileceği, buna göre çalışmasının tam zamanlı çalışmayı gerektirip gerektirmediği, çalışmanın varlığı ve süresi yöntemince araştırılmalı, işe başlama ve işten ayrılma tarihi şüpheye mahal vermeyecek şekilde tespit edilmelidir. Davalı işverenin mahkemeye ibraz ettiği 13/04/2010 tarihli tutunakta davacı tarafından aracın kendisine kiralandığını belirten ... isimli şahıs mahkeme huzurunda dinlenerek, davaya konu uyuşmazlıkla ilgili bilgi ve görgüsüne başvurulmalıdır. Mahkemece dinlenen ve ... hattında minübüs şöförlüğü yaptıklarını belirten tanıkların, gerçekten belirtilen hatta şöför olarak çalışıp çalışmadıkları usulünce tespit edilmelidir. Sadece tarafların gösterdiği tanıklar ile yetinilmeden, ... hattında minübüscülük yapan şahıslar ile aynı çevrede iş yapan başka işverenler veya bu işverenlerin çalıştırdığı kişiler, komşu işyeri tanıkları re’sen saptanarak dinlenilmelidir. Davalı işverenin giderleri ile ödemelerini gösteren defter ve kayıtları ile banka kayıtları üzerinde inceleme yaparak davacıya yapılan maaş ödemeleri tespit edilmeli, tespiti istenilen sürenin öncesinde ve sonrasında yazılı delil başlangıcı sayılabilecek ödeme belgeleri ve sair bu nitelikte belgeler var ise bu belgeleri dosya arasına getirtilmeli, ayrıca
davalı işverenin, davacının her ay kira bedeli olarak tarafına para ödendiğine ilişkin iddiası da getirilen belge ve kayıtlar üzerinden incelenmelidir. Uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.”şeklinde gerekçe ile bozulmuştur.
Bozma sonrası yapılan yargılamada mahkemece, bozma ilamı gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir.
Bozma sonrası yapılan yargılamada; mahkemece,...Büyükşehir Belediye Başkanlığı Toplu Ulaşım Daire Başkanlığına müzekkere yazılarak, dinlenen tanıkların dava konusu edilen tarihler arasında, ... hattında çalışan şoförler olup olmadıkları sorulmuş, cevabi yazıda; çalışan şoförlerin 2012-2013 yıllarından sonra kayıtlarının tutulduğu, önceki dönemlere ait kayıtların olmadığı belirtilmiştir.
Mahkemece, dinlenen tanıkların hizmet döküm cetvelleri ve hizmet döküm cetvellerinde çalıştıkları gözüken işyeri ve işveren bilgileri Kurumdan celp edilmiş, ancak gelen kayıtlardan tanıkların ... hattında şoför olarak çalışıp çalışmadıkları anlaşılamamaktadır.
Mahkemece, davacının çalışması hakkında bilgi sahibi olabilecek aynı çevrede iş yapan işveren ve çalışanların tespiti hususunda herhangi bir araştırma yapılmamıştır.
13.04.2010 tarihli tutanakla ilgili ... dinlenmiş, beyanında; davacı ile yevmiye ile anlaştığını, kendisinin yevmiye aldığını, hasılatın davacı tarafından alındığını belirtmiştir.
Dosya kapsamından ;davalıya ait aracın,davacı tarafından 13.04.2010 tarihinde davalıya teslim edildiği anlaşılmaktadır. Bu tarihe kadar, davacı ile davalı arasındaki uyuşmazlığa konu ilişkinin devam ettiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu tarihler itibariyle, davalı tarafından davacıya ödenmiş ücretlerle ilgili herhangi bir yazılı belge, defter kaydı, banka kaydı sunulmuş değildir. 2004 yılından itibaren davacı tarafından davalının hesabına gönderilmiş değişen miktarlarda para olduğu görülmektedir.
Bozma öncesi dinlenen Tanık ... beyanında;... Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğinin başkanı olduğundan bahsetmiştir.
Bozma öncesi dinlenen tanık ... beyanında; perşembe günü toplanan paraların, davalının hesabına yatırılırdığını belirtmiştir.
Davacı ile davalı arasındaki hukuki ilişkinin tespiti hususunda;dava konusu tarihler itibariyle, davacının alacağı yevmiye miktarı, davalının alacağı hasılat miktarının ay ve yıl bazında nasıl belirlendiği, araç başında olmayan araç sahibinin aracın kazancını nasıl kontrol ettiği, araç sahibinin alacağı hasılat miktarının önceden belirlenip belirlenmediği, aracın yaptığı işler ve sabit bir kazanç getirisi olup olmadığı, dosya kapsamından anlaşılamamaktadır.
Tanık ...’un beyanında belirttiği ... Yardımlaşma Derneğinin, davacının çalıştığı ... hattı ile ilgisi olup olmadığı araştırılmalı, ilgisinin olması halinde, dinlenen tanıkların ... hattında çalışan şoförler olup olmadıkları bu dernekten sorulmalı, dinlenen tanıklar ve dernek veya kolluk vasıtasıyla tespit edilecek yeni tanıklar dinlenerek, davacı ile davalı arasındaki hukuki ilişkinin hizmet akdi ya da hasılat kirası olup olmadığı varsa dönem ve süreleri irdelenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Ayrıca hakkında dava reddedilen davalı ...’nun karar tarihinden önce ölmesi ve karar tarihinden sonra muris avukatı tarafından tüm mirasçıların vekaletnamelerinin sunulması karşısında, bozma sonrası yargılamanın; mirasçılar taraf gösterilmek suretiyle yürütülmesi hususunun gözetilmesi gerekir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 13.02.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.