MAHKEMESİ : Yüksekova Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 12/12/2012
NUMARASI : 2011/229-2012/459

Davacı F.. K.. vekili Avukat İ.. A.. tarafından, davalılar Maliye Bakanlığı vd aleyhine 10/05/2011 gününde verilen dilekçe ile tazminat istenmesi üzerine yapılan yargılama sonunda; Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen 12/12/2012 günlü kararın Yargıtay’ca adli yardım talepli ve duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından, duruşmasız olarak incelenmesi de davalılar M.. H.. ve A.. B.. vekili ile dahili davalı E.. M.. tarafından süresi içinde istenilmekle, daha önceden belirlenen 16/12/2014 duruşma günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili gelmedi, karşı taraftan davalılar vekili Avukat G.. T.. geldi. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve hazır bulunanın sözlü açıklaması dinlendikten sonra tarafa duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
6100 sayılı HMK madde 334 de “(1) Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler. (2) Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler. (3) Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri ayrıca karşılıklılık şartına bağlıdır.” hükmü getirilmiştir. Aynı kanun madde 336 da ise “(2) Talepte bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır. (3) Kanun yollarına başvuru sırasında adli yardım talebi bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya yapılır. (4) Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Dilekçeye ekli ve dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının yukarıda belirtilen kanun hükmünün öngördüğü şartları taşıdığı anlaşıldığından, adli yardım talebinin kabulüne karar verilerek işin esasının incelenmesine geçildi.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davacının tüm, davalılar ile dahili davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir.
2-Davalılar ile dahili davalının diğer temyiz itirazlarına gelince;
a-)Dava, haksız el koyma nedenine dayalı maddi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece istem kısmen kabul edilmiş, hüküm, davacı vekili ve davalılar vekili ile dahili davalı temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, kendisine ait küçükbaş hayvanlara kaçakçılık iddiası ile kolluk güçlerince el konulduğunu ve yapılan ceza yargılaması sonucunda üzerine atılı suçtan beraatine ve yedieminde bulunan hayvanların kendisine iadesine karar verildiğini, buna rağmen iadenin gerçekleşmediğini ileri sürerek, bu süreçte mahrum kalınan kazancın davalılardan tazminini talep etmiştir.
Davalılar ise, sorumlu olmadıklarını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, 25/05/2012 tarihli bilirkişi raporuna itibar edilerek ve %50 hakkaniyet indirimi yapılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacıya ait 300 adet küçükbaş hayvana kaçak oldukları şüphesiyle 25/05/2012 tarihinde kolluk güçlerince el konulduğu ve yediemin olarak dava dışı A.. B.."a teslim edildiği, davacının kaçakçılık suçundan yargılandığı Yüksekova Ağır Ceza Mahkemesi"nin 2000/518 Esas, 2000/120 Karar sayılı kararı ile delil yetersizliğinden beraatine ve karar kesinleştiğinde, yedieminde bulunan toplam .. adet küçükbaş hayvanın iadesine karar verildiği, Yargıtay 7. Ceza Dairesi"nin 24/06/2002 tarih ve 2002/9267 Esas, 2002/9910 Karar sayılı ilamı ile kararın onanarak kesinleştiği ve Yüksekova Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 12/08/2002 tarihinde Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığı"na koyunların sahibine iadesi için yazı yazıldığı anlaşılmıştır. Mahkemece, davaya konu hayvanların davacıya fiilen iade edilip edilmediği konusu usulünce araştırılmamıştır. Bu konuda öncelikle Cumhuriyet Savcılığı"nca nasıl bir işlem yapıldığı belirlenmeli, gerekirse yedieminin beyanının alınması ve hayvanların teslimi konusunda davacının müracaatının bulunup bulunmadığının şüpheye yer bırakmayacak şekilde incelenmesi ve ondan sonra tüm kanıtlar birlikte değerlendirilerek varılacak sonuca uygun bir karar verilmelidir.
Yerel mahkemece açıklanan yönler gözetilmeyerek, eksik inceleme ile yazılı biçimde karar verilmiş olması, usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
b-)Mahkemece yapılacak inceleme sonucunda dava konusu hayvanların davacıya teslim edilmediği anlaşılır ise, hayvanların el koyma tarihindeki değerleri belirlenerek davacının zararı hesaplanmalı ve tespit edilecek tazminat miktarından BK. 42, 43 ve 44. maddeleri gereğince indirim yapılarak sonucuna göre karar verilmedir.
Yerel mahkemece açıklanan yönler gözetilmeyerek, ceza mahkemesi kararının kesinleşme tarihi itibariyle belirlenen tazminat tutarından indirim yapılarak karar verilmiş olması, usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bu nedenle de bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda (2/a-b) sayılı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ve dahili davalı yararına BOZULMASINA; davacının tüm, davalılar ve dahili davalının diğer temyiz itirazlarının (1) sayılı bentte gösterilen nedenlerle reddine ve davalılar yararına takdir olunan 1.100,00 TL duruşma avukatlık ücretinin davacıya yükletilmesine 16/12/2014 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
İş bu davada ilam zamanaşımı uygulanmayacağı düşüncesindeyim. Zira ilam zamanaşımı bir hakkının varlığını yargı kararıyla tescil ettiren kişinin bu ilamı işleme koyması yönünden uygulanır. Somut olayda bunun tam tersi bir vakıa söz konusudur. Davacı kendi kusuruyla el koymaya neden olmuştur. Yoksa davacı bir alacağını ilamla tespit için yargıya başvurmuş değildir. Şüphe davacı lehine yorumlanarak ceza mahkemesinde beraat etmiştir. Ceza mahkemesi kararının kesinleşme tarihiyle 1 yıllık süre işlemeye başlar.
Zamanaşımı gerçekte var olan bir alacağın sırf alacaklının alacağa karşı kayıtsız kalmasından dolayı isteme hakkını ortadan kaldıran bir hukuksal müessesedir. Dava dosyasındaki el koyma tarihi, ceza mahkemesi kararının sona gelmesi ve kesinleşmesi aşamaları dikkate alındığında bir takım olasılıklar nedeniyle davacı tarafça alacak iddiasında bulunulmamıştır. Bu olasılıklardan birisi hayatın olağan akışına aykırı olan ve genel yaşam deneyimlerine göre de olanaksız olan dava konusu ve ceza yargılaması konusu hayvan adedinin yediemin tarafından bakılamayacağı gerçeği, gerek adli makamlardan gerekse davacıdan bu hayvanların bakımı için bunca yıl boyunca hiç bakım masrafı istenmemesi gibi izler hayvanların davacı tarafa teslim edildiği gerçeğini çağrıştırır. Yedieminden veya yargı mercilerinden davacı tarafça bunca yıldır hayvanların iadesi yönünden bir talep olmaması da hayvanların davacı tarafa fiilen geçtiğini (devredildiğini) gösterir. Bu gerçeklik nedeniyle bunca zamandır hayvanların bedeli istenmemektedir. Davacı da bu nedenle bir zarar giderimi veya alacak peşinde değildir. Ve fiili gerçeklik karşısında alacak/tazminat hakkını kayıtsızlık yöntemiyle uyutmaktadır. Davalı hazine de bu olgulara dayanarak süresi içinde zamanaşımı def"in de bulunabilir. Bu nedenle zamanaşımı def"inin esaslı bir şekilde değerlendirilip davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerekirken yukarıdaki benimsemeye ve ilk derece mahkemesi kabulüne katılmamaktayım. 16/12/2014