MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün temyizen tetkiki davalı ... Turz. Sey. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti ve ihbar olunan sigorta vekillerince talep edilmiş, davalı ... Turz. Sey. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti vekilince de duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 19.06.2018 Salı günü davacılar vekili Av. ... ile davalı ... Turz. Sey. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti vekili Av. ... geldi. Diğer taraflardan gelen olmadı. Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü.
-K A R A R-
Davacılar vekili, davalıların işleteni, sürücüsü ve trafik sigortacısı olduğu otobüsün yaptığı kazada, araçta yolcu olan davacı ..."in ağır biçimde yaralandığını, sağ kolunun dirsek kısmından kesilmek zorunda kalındığını ve % 56 oranında maluliyete uğradığını, davacının hayatı boyunca bakıma ihtiyaç duyacağını ve tedavi gideri yapmak zorunda kalacağını, davacı ..."in uğradığı ağır cismani zarar nedeniyle tüm davacıların manevi açıdan da zarar gördüğünü belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak ve davalı ... şirketi sadece maddi tazminattan sorumlu olmak
kaydıyla 150.000,00 TL. maddi ve 250.000,00 TL. manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsilini talep etmiş; 17.12.2014 tarihli ıslah dilekçesiyle, maddi tazminat taleplerini 1.658.348,97 TL"ye yükseltmiştir.
Davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekili, davaya konu kazanın meydana geldiği mahalde yolun karlı ve ... olması nedeniyle yol bakımından sorumlu ... Müdürlüğü"nün de kusurlu olduğunu, dava dışı ... Sigorta A.Ş. tarafından ferdi kaza poliçesi kapsamında 60.000,00 TL. ödemenin davacı tarafa yapıldığını, tedavi giderlerinin davalı ...Ş. tarafından karşılandığını, davalının da maddi ve manevi olarak davacı yana yardımda bulunduğunu, istenen tazminatların fahiş olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ...Ş. vekili, kazayı yapan aracın Zorunlu Karayolu Yolcu Taşımacılığı Mali Sorumluluk Sigortacısı olduklarını, sigortalı araç sürücüsünün kusuru oranında ve poliçe limiti olan 100.000,00 TL. ile sınırlı biçimde zarardan sorumlu olduklarını, davacı tarafça tüm belgelerle birlikte usulünce yapılmış başvuru olmadığından davadan önce temerrüde düşürülmediklerini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı Lüks ... Seyahat Ltd. Şti. vekili ve davalı ..., kusur ve zarara itiraz ederek davanın reddini savunmuştur.
İhbar olunan ... Sigorta A.Ş. vekili, kaza yapan aracın Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigorta poliçesinin şirketleri tarafından düzenlendiğini, davacı tarafın başvurusu üzerine 25.11.2008 tarihinde davacıya 60.000,00 TL. ödediklerini, talep edilen protez bedellerinin tedavi teminatında olduğunu ve limiti tükettikleri için bu zarardan sorumlu olmadıklarını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre; davanın kısmen kabulü ile 1.598.348,97 TL. maddi tazminatın (davalı ...Ş. 100.000,00 TL. ve ihbar olunan ... Sigorta A.Ş. 40.000,00 TL. ile sınırlı biçimde sorumlu olmak üzere) dava tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline, fazla isteğin reddine; davacı ... için 100.000,00 TL. ve diğer davacılar için 25.000,00"er TL. olmak üzere toplam 150.000,00 TL. manevi tazminatın dava tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte sigorta şirketi dışındaki davalılardan
müteselsilen tahsiline, fazla isteğin reddine karar verilmiş; hüküm, davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekili ve ihbar olunan ... Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekilinin temyiz talebinin incelenmesinde; dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına; dava tarihi itibariyle, Asliye Ticaret Mahkemeleri ile Asliye Hukuk Mahkemeleri arasındaki ilişkinin işbölümü ilişkisi olduğu ve davalı taraflarca yasal sürede işbölümü itirazında bulunulmadığı dikkate alındığında, mahkemenin davada görevli olmasına; oluşa ve dosya kapsamına uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi heyeti raporundaki kusur tespitinin benimsenmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına; davacı ..."in zararın artmasına yol açan müterafik kusuru bulunduğuna dair dosya kapsamında herhangi bir delil bulunmamasına; kazada kolu kopan davacının ömürboyu kullanacağı protez bedelleri ile kolunu kaybetmiş olması nedeniyle uğradığı işgücü kaybı yönünden oluşan zararlarının, Dairemiz"in yerleşik uygulamalarına ve dosya kapsamına uygun biçimde hesap edildiği uzman bilirkişi raporunun hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına; manevi tazminatın takdirinde TBK"nun 56. (BK"nun 47.) maddesindeki özel haller dikkate alınarak hak ve nasafet kuralları çerçevesinde hüküm kurulmuş olmasına; davanın ihbar edildiği koltuk sigortacısı tarafından davacıya yapılan ödemenin davacı taraf için hesaplanan maddi tazminattan düşülmemesi gerektiği halde düşülmesinin aleyhe temyiz olmadığından bozma sebebi yapılamayacak olmasına ve tazminattan düşülen bu bedel nedeniyle verilen kısmi red kararı gereği davalı tarafa vekalet ücretine hükmedilmesinin mümkün görülmemesine göre; davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, taşıma sırasında meydana gelen trafik kazası sonucu, davacı ..."in uğradığı cismani zarar nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı tarafça, araç maliki ve işleteni olan şirketlere bu sıfatları nedeniyle, sürücü ..."nin haksız fiil faili sıfatıyla ve kazaya karışan aracın zorunlu sigortalarını yapan ... Sigorta"nın ise sigorta poliçeleri gereği zarardan sorumlu olduğu iddiasıyla tazminat isteminde
bulunulmuştur. Mahkeme tarafından, davalı ..."nın kazayı yapan aracın ... poliçesini düzenlediği ve poliçedeki limit olan 100.000,00 TL. ile sınırlı biçimde maddi zarardan sorumlu olduğuna hükmedilmiş; davalı ..."nın, aracın zorunlu karayolu yolcu taşımacılığı mali sorumluluk sigorta poliçesini düzenlemesi nedeniyle, bu poliçeden dolayı da teminat limiti dahilinde sorumluluğu bulunduğu dikkate alınıp ... Sigorta"nın sorumlu olduğu tutar belirlenmemiş; diğer davalılar ise, hükmedilen maddi tazminatın tamamından sorumlu tutulmuş; hüküm, davacı tarafça bu yönden temyiz edilmemiştir.
Bu durumda, esasen bir davalının diğer davalı lehine verilmiş olan hükmü, o davalı aleyhine temyiz etme hakkı yok ise de; kazada zarar gören davacıya karşı tüm davalılar, farklı hukuki nedenlerle zarardan müteselsilen sorumlu olup aralarındaki münasebet de ihtiyari dava arkadaşlığıdır. Müteselsil borçluluk, niteliği itibariyle bölünebilen bir edimin birden fazla borçlusundan her birinin edimin tamamını ifa etmekle yükümlü olduğu bir borçluluk türü olup, borçlulardan birinin edimin tümünü ifa ederek alacaklıyı tatmin etmesi halinde evvelce mevcut olmasa dahi ifayı gerçekleştiren borçlu ile diğer borçlular arasında bir hukuki ilişki doğacaktır. Alacaklıyı tatmin eden bir borçlu, kendisine isabet eden paydan daha fazla bir ödemede bulunduğu takdirde, bu fazlalık ölçüsünde diğer borçlulara başvurabilecektir. Bu durum bir borçlunun alacaklıyı tatmin etmesi halinde diğer borçluların da alacaklı karşısında alacaklının tatmin edilmesi ölçüsünde borçtan kurtulmalarının (BK 145/1 md.) doğal bir sonucudur. Buna bağlı olarak yasa koyucu da alacaklıyı tatmin eden borçlunun kendi payından fazla ödemede bulunması durumunda bu fazlalık ölçüsünde diğer borçlulara başvurabileceğini açıkça düzenlemiştir. (BK 146/1md.) Bu şekilde belirlenen hak, o borçlunun rücu hakkıdır. Yasa koyucu kendi payından fazla ödemede bulunan bir borçluya tanıdığı rücu hakkını kuvvetlendirmek amacıyla (BK 146/1md) halefiyete de yer vermiştir. Açıklanan maddi hukuk hükümleri usul hukukunda dava olarak tezahür etmektedir. Müteselsil borçlular arasındaki ihtiyari dava arkadaşlığı nedeniyle hükmü temyiz etmeyenler hakkında lehe ya da aleyhe verilen kararın kesinleştiği düşünülebilirse de, kesinleşme sorumluluk davasına ilişkin olup, ardından görülecek rücu davası yönünden, yani borçlular arasındaki iç ilişki yönünden hüküm ifade etmez. Rücu davası dikkate alındığında temyiz eden davalının diğer davalı ...Ş. hakkındaki hükmü temyizde hukuki yararı bulunduğu aşikardır.
Zira sorumluluk davasındaki karar, kesin hüküm oluşturmaz ise de rücu davası yönünden sorumluluk davasının kararı güçlü delil oluşturmaktadır. Hakkında güçlü delil oluşan davalının rücu davası yönünden sorumluluk davası hükmünü diğer müteselsil borçlu aleyhine temyiz etmesinde hukuki yararı vardır. İhtiyari dava arkadaşlarının sonradan birbirlerine karşı açacakları rücu davasında, esas alınacak mahkeme kararı, ihtilaf henüz önünde iken doğru olarak oluşmalı ve mahkeme davalıların ne oranda sorumlu tutulup tutulmayacaklarını sorumluluk davası sırasında halletmelidir. Bu kabul tarzı, rücu davasında haksız yere temyiz edenler aleyhine güçlü delil oluşturmaması yönünden doğru olduğu gibi, usul ekonomisi yönünden de tarafları tatmin edecektir. Temyiz etmeyen tarafların usuli müktesep hakları da mahkemece icrai nitelikte bir hüküm kurulmayacağı, bozma sonrası kararın gerekçesinde, haklarındaki karar temyiz edilmediğinden kesinleşen davalının da sorumluluk derecesinin tespit edilmesiyle yetinileceği dikkate alındığında ihlal edilmemiş olacaktır (Bu hususta Yargıtay HGK 2009/16-428-483 sayılı ilamı).
Davalı ...nin, davacı ..."in yolcu olduğu otobüsün zorunlu karayolu yolcu taşımacılığı mali sorumluluk sigortacısı ve zorunlu mali sorumluluk sigortacısı olduğu hususu çekişmesizdir. Mahkemece, davacının maddi zararı yönünden sadece zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesindeki limitle sınırlı biçimde bu davalının sorumluluğuna hükmedilmiştir.
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu"nun "Sorumluluk ve Sigorta" başlıklı bölümünde düzenlenmiş olup; Kanunun 17. maddesinde "Şehirlerarası ve Uluslararası yolcu taşımacıları, duraklamalar dahil olmak üzere kalkış noktasından, varış noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza nedeniyle yolcunun ölümü, yaralanması ya da eşyanın zarara uğramasından dolayı sorumludurlar" düzenlemesi yapıldıktan sonra, 18. maddesinde "Taşımacılar, yolcuya gelebilecek bedeni zararlar için bu Kanun"un 17. maddesinden doğan sorumluluklarını sigorta ettirmek zorundadırlar" düzenlemesine yer verilmiştir.
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları"nın "Tazminat Ödemesinde Öncelikli Sigorta" başlığını taşıyan B.8. maddesinde ise; "Meydana gelen zarar, öncelikle bu sigortadan karşılanır. Sigorta sözleşmesinin hiç
yapılmamış olması, yapılmış fakat geçersiz hale gelmiş olması, süresinin bitmiş olması veya meydana gelen zararın bu sigorta teminatlarının üzerinde bulunması halinde teminatların üzerinde kalan kısım için; sırasıyla 13/10/1983 tarih ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"na göre yapılması zorunlu olan mali sorumluluk sigortasına ve varsa ihtiyari mali sorumluluk sigortasına başvurulur" denilmektedir. Buna göre taşıma ilişkisinde, taşımacılık mali sorumluluk sigortası, mali sorumluluk sigortası ve ihtiyari mali sorumluluk sigortası arasında sıralı sorumluluk ilişkisi kabul edilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar göz önüne alınarak somut olaya bakıldığında; davacı taraf, maddi tazminatın müteselsil sorumluluk hükümlerine göre davalılardan tahsili istemiyle işbu davayı açmıştır. Mahkemece, davalı ...Ş. sadece zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesindeki limit gereği 100.000,00 TL. ile sınırlı biçimde zarardan sorumlu tutulmuş; trafik sigorta poliçesinde sakatlık ile tedavi giderleri için ayrı ayrı 100.000,00 TL. teminat verildiği sorumluluğun belirlenmesinde dikkate alınmamış; yine, davalının zorunlu karayolu yolcu taşımacılığı mali sorumluluk sigorta poliçesi kapsamında, sakatlık ile tedavi gideri için ayrı ayrı 100.000,00 TL. teminat verdiği dikkate alınmadan, davalı ..."nın sorumlu olduğu miktar belirlenmiş; davalı ... şirketi hakkındaki hüküm, davacı yanca temyiz edilmemiş, sadece davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir. Hükmü maddi tazminatlar yönünden temyiz etmeyen davacı yan ile davalı ...Ş. yönünden hüküm (maddi tazminatlar yönünden) kesinleşmiş ve davalı ...Ş. lehine usuli müktesep hak oluşmuş ise de; temyiz eden davalı taraf, diğer davalı ...den aralarındaki iç ilişkiye göre bunu rücu edebilir.
Açıklanan nedenlerle; rücu davası ile borçlular arasındaki iç ilişki ve usul ekonomisi dikkate alındığında, davacı ..."in maddi zararlarından sorumluluğa ilişkin kararın temyizinde davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekilinin hukuki yararı bulunduğunun kabulü zorunlu olduğu gibi, hakkındaki karar kesinleşen davalı ...nin, düzenlemiş olduğu zorunlu karayolu yolcu taşımacılığı mali sorumluluk sigorta poliçesi ile zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi gereği, bu poliçelerdeki sakatlık ve tedavi giderine ilişkin ayrı ayrı teminat limitlerine göre diğer
davalılar ile birlikte zarardan sorumlu olduğu gözetilerek, sigortacının hükmedilen maddi tazminatlardan sorumluluğuna (iki ayrı poliçedeki iki ayrı teminat limitinden daha önce yaptığı ödemeler varsa bu ödemelerin güncellenmiş bedelleri de düşülerek) ilişkin değerlendirme yapılıp taraflar arasındaki iç ilişkide geçerli olmak üzere; mahkemece (... Sigorta A.Ş. yönünden usuli kazanılmış hakkın ihlal edilmemesi gerektiğinden) davalı ...Ş. yönünden icrai nitelikte bir hüküm kurulmayarak sadece, iki ayrı poliçedeki limitlere göre maddi tazminatların ne kadarından sorumlu olduğu hususunun tespitine yönelik hüküm kurulması gerektiğinden hükmün bozulması gerekmiştir.
3-İhbar olunan ... Sigorta A.Ş. vekilinin temyiz talebinin incelenmesinde; 6100 sayılı HMK"nun 61. maddesinde "Taraflardan biri davayı kaybettiği takdirde, üçüncü kişiye veya üçüncü kişinin kendisine rücu edeceğini düşünüyorsa, tahkikat sonuçlanıncaya kadar davayı üçüncü kişiye ihbar edebilir" düzenlemesine yer verilmiştir. Usul hükümlerine göre, davada taraf olmayan gerçek veya tüzel kişi lehine ya da aleyhine hüküm tesis edilmesi mümkün değildir. Bu kural uyarınca dava dilekçesinde, davalı olarak gösterilmeyen taraf, dava açıldıktan sonra ek bir dilekçe ile davaya dahil edilemeyeceği gibi bu durum onu davanın tarafı haline de getirmez. Keza HMK"nun 61 vd. (HUMK"nun 49 vd.) maddeleri gereğince, ihbar olunan kimse davada davalı sıfatını kazanmadığından lehine ve aleyhine hüküm kurulamaz.Bu durum kamu düzeniyle ilgili bulunduğundan, mahkemece re"sen gözetilmesi gerekir.
Somut olayda ise; davacı tarafça ... Sigorta A.Ş. aleyhine dava açılmamış, davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekilinin cevap dilekçesinde, aracın sigortacısı olan şirkete davanın ihbarı gerektiği savunulduğu ve ihbar dilekçesi sunulduğu için, dava ... Sigorta A.Ş"ye ihbar edilerek yargılamaya devam edilmiş; yargılama sonunda ise, diğer davalılar ile birlikte ihbar olunan sigorta şirketi aleyhine de hüküm tesis edilmiştir.
İfade olunan nedenlerle, dava ihbar edilen 3. kişinin davada taraf sıfatı kazanamayacağı, leh ya da aleyhine hüküm tesis edilemeyeceği gözetilmeden, yanılgılı değerlendirmeyle, davada ihbar olunan konumundaki ... Sigorta A.Ş. aleyhine hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı ... Tur. Ltd. Şti. vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE; hükmün, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı ... Tur. Ltd. Şti. yararına ve (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle, ihbar olunan ... Sigorta A.Ş. yararına BOZULMASINA; 1.630,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı ... Tur. Ltd. Şti"ye verilmesine, duruşmada vekille temsil olunmayan ihbar olunan sigorta şirketi yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden ihbar olunan ... Sigorta AŞ ve davalı ... Tur. Ltd. Şti"ye geri verilmesine 25/06/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.