Mahkemesi : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı fer"i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer"i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı asil; ... sicil numarası ile ... sicil numaralı ... Oto şirketinde 01.07.1985 yılında işe başladığını, 1995 yılına kadar fiilen aralıksız çalıştığını, ...’ndan aldığı hizmet dökümünde işverenin işe girişini 1989 yılı olarak gösterdiğini gördüğünü, işverence 1989/3 dönemde sigortalı olarak gösterilmesine rağmen 01.07.1985 tarihinde işe başladığını, işveren tarafından düzenlenen 04.04.1995 tarihli bonservisten anlaşılacağı üzere 08.10.1987 yılında işe başlayıp 04.04.1995 tarihinde bu işyerinden ayrıldığını, davalı şirket bünyesinde aralıksız olarak çalıştığından sigortalılık başlangıç tarihinin 01.07.1985 olarak tespiti ile 04.04.1995 tarihine kadar çalıştığının tespitine , yatırılmayan sigorta primlerinin davalı şirket tarafından yatırılmasına ve bu sürelerin diğer çalışmaları ile birleştirilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Fer’i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; 6552 sayılı Yasanın 64. maddesi ile 5521 sayılı Kanunun 7. maddesine eklenen 4. fıkra gereği davaları fer’i müdahil olarak takip edeceklerinden fer’i müdahil sıfatlarına karar verilmesi gerektiğini, Yaşar oğlu, 13.08.1974 İzmir doğumlu davacının 01.01.1987 tarihli ilk işe giriş bildirgesiyle ... ss nosunu aldığını, ... Bağ numarasıyla 01.05.2012 tarihinde 5510 sayılı Yasanın 4/1-b bendi kapsamına alındığını ancak 4/b kapsamında herhangi bir prim ödemesi bulunmadığını, işyeri kayıtlarının incelenmesinde, davalı ... adına... sicil sayılı dosyada tescilli, mahiyeti oto doğrultma olan 1140 Sok. No:8-A ... adresinde kurulu, 01.08.1976 tarihinde 506 sayılı Yasa kapsamına alınmış 30.06.1995 tarihinde yasa kapsamından çıkmış işyeri dosyasının bulunduğunu, davacı adına çalışma bildirimlerinin 09.10.1989 tarihli işe giriş bildirgesi ile ... sicil sayılı ... Doğrultuma ünvanlı işyerinden 20 günlük ( 10.11.1989 çıkış ) çalışma bildirimi ile başladığını, 1990/2. dönemde ... sicil sayılı ... adına tescilli olan işyerinden 2 günlük çalışma bildirimi yapıldığını, 1990/3. dönemde ... sicil sayılı ... Kompresör Basınçlşı Kap. San. Tic. A.Ş. ünvanlı işyerinden de 12 günlük çalışma bildirimi yapıldığını, 1992/2. dönemde 60 gün, 1993/1. dönemde 60 gün, 2. dönemde 62 gün, 3. dönemde 60 gün olmak üzere davalıya ait olan... sicil sayılı işyerinden çalışma bildirimi yapıldığını, her ne kadar davacının davalıya ait olduğunu beyan ettiği ... Doğrultma ünvanlı işyerinde 01.07.1985 – 04.04.1995 tarihleri arasında kesintisiz ve aralıksız çalıştığının tespitini istemekte ise de Kurum kayıtlarında bu işyerinin diğer davalıya ait olduğu yönünde bir kayıt bulunmadığı gibi işyeri yetkilisinin ... ... olduğunu, davalı işyerinin adresi ile bu işyerinin adresinin farklı olduğunu, bu itibarla davacının öncelikle çalıştığını iddia ettiği... Doğrultma ünvanlı işyeri ile davalıya ait işyeri arasındaki hukuki bağı ispatlaması gerektiğini, ayrıca davacının kesintisiz çalışma iddiasına karşılık dava konusu dönemde farklı işyerlerinden yapılan çalışma bildirimlerinin mevcut olduğunu, davanın 5 yıllık hak düşürücü süre yönünden reddi gerektiğini, ayrıca davacının 13.08.1974 doğumlu olup 18 yaşını 13.08.1992 tarihinde doldurduğunu, davayı kabul anlamına gelmemek kaydı ile davacının 01.07.1985 – 04.04.1995 tarihleri arasındaki çalışmaları kabul edilse bile 506 sayılı Yasanın 60/G maddesi ve Ek Geçici 1. maddesinin 3. fıkrası gereğince sigortalılık başlangıcı 18 yaşını doldurduğu 13.08.1992 tarihi olarak dikkate alınması gerektiğini, bu kapsamda davacının çalışmalarının 11 yaşında başladığı ve çocuk yaşta olan bir kişinin işçi sıfatıyla çalışmasının hayatın olağan akışına aykırı olup çalışmalarının mahiyetinin (çırak olup olmadığının) irdelenmesi, okul yaşı ve hayatı da dikkate alınarak belirlenmesi gerektiğini, yazılı belgelerin bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... adına yapılan usulüne uygun tebligata rağmen davaya karşı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kısmen kabulü ile; ... TC Kimlik, ... sigorta sicil numaralı ...’nun Kurumda ... sicil sayılı dosyada işlem gören ... adına kayıtlı işyerinde hakdüşürücü süreye uğramayan 07.10.1990 - 25.02.1994 tarihleri arasında hizmet akdine istinaden asgari ücretle toplamda 1220 gün çalıştığı, 242 günlük çalışmasının ..."na bildirildiği, 978 günlük çalışmasının bildirilmediğinin tespitine, bunun dışındaki taleplerin reddine, karar vermiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İzmir 1. İş Mahkemesi"nin, 19.04.2018 tarihli, 2016/109 E, 2018/196 K. sayılı kararına yönelik ... vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verildi.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Fer’i müdahil Kurum vekili temyiz dilekçesinde; “Davacının 18 yaş ikmal tarihinin 13.08.1992 tarihi olduğundan 506 sayılı Kanunun 60/G maddesinin gözetilmesi gerektiğini, ayrıca davacının çalışmalarının çıraklık vasfında olup olmadığının yeterli şekilde incelenmediğini, salt tanık beyanları ile hüküm kurulduğunu, Kurum kayıtlarının aksinin tanık beyanları ile ispat edilemeyeceğini, yazılı belgelerle ispat edilmesi gerektiğini beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Dosyadaki kayıt ve belgelere göre; 13.08.1974 doğumlu olan davacının hizmet döküm cetveline göre, davacı adına sigortalı bildirimlerinin 09.10.1989 tarihli işe giriş bildirgesi ile ... sicil sayılı ... Doğrultuma ünvanlı işyerinden 20 günlük (10.11.1989 çıkış) çalışma bildirimi ile başladığı, 1990/2. dönemde ... sicil sayılı ... adına tescilli olan işyerinden 2 günlük çalışma bildirimi yapıldığını, 1990/3. dönemde ... sicil sayılı ... Kompresör Basınçlşı Kap. San. Tic. A.Ş. ünvanlı işyerinden de 12 günlük çalışma bildirimi yapıldığı, 1992/2. dönemde 60 gün, 1993/1. dönemde 60 gün, 2. dönemde 62 gün, 3. dönemde 60 gün olmak üzere davalı ...’e ait olan... sicil sayılı işyerinden çalışma bildirimi yapıldığı, davalıya ait, ... 035 sicil sayılı dosyada işlem gören ... adına kayıtlı işyerinin 01.08.1976 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alındığı, 30.06.1995 tarihi itibariyle kanun kapsamından çıkarıldığı, Kurum kayıtları nazarında ... Doğrultma unvanlı işyerinin, davalı ...’e ait olduğu hususunda bir kaydın olmadığı, davacının askerlik tarihinin 26 Şubat 1994 – 26.08.1995 tarihleri arasında olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece; davacının, davalıya ait işverenlik nezdinde hak düşürücü süreye uğramayan 07.10.1990 - 25.02.1994 tarihleri arasında hizmet akdine istinaden asgari ücretle toplamda 1220 gün çalıştığı, 242 günlük çalışmasının ..."na bildirildiği, 978 günlük çalışmasının bildirilmediğinin tespitine, bunun dışındaki taleplerin reddine, karar verilmiş ise de verilen karar eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Davacının, 07.10.1990 ile 01.09.1992 tarihleri arasındaki dönem bakımından, davanın açılış tarihi ve daha sonraki bildirimler de dikkate alınmak suretiyle, hak düşürücü sürenin geçip geçmediği hususu iredelenerek sonucuna göre karar verilmesi gereğinin gözetilmemesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, fer"i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 31/05/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.