MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 14.02.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkının kaldırılması istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 14.07.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, geçit hakkının kaldırılması istemine ilişkindir.
Davacı vekili, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 1986/138 Esas, 1988/509 Karar sayılı ilamıyla davalı ..."ün maliki olduğu eski 2259 parsel (yeni 994 ada 32 parsel) lehine, müvekkili adına kayıtlı eski 2258 parsel (yeni 994 ada 34 parsel) sayılı taşınmaz üzerinden geçit hakkı tesis edildiğini ancak irtifak hakkı sahibinin, geçit hakkı tesis edilen yerin mülkiyetini almış gibi yol üzerine tel çekmek, duvar örmek sureti ile müvekkiline ait taşınmaza müdahalede bulunduğunu ve taşınmazın kullanımına engel olduğunu belirterek geçit hakkının müvekkiline ait eski 2258 parsel sayılı taşınmazdan terkin edilerek diğer davalılar adına kayıtlı bulunan eski 47 parsel (yeni 994 ada 35 parsel) sayılı taşınmaz üzerinde kurulmasını talep etmiştir.
Davalılar, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hükmü, davacı temyiz etmiştir.
Türk Medeni Kanununun 785. maddesinde "Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir." hükmü düzenlenmiştir.
Bu hükme göre, geçit hakkının, hak sahibine sağladığı yararın kısmen ortadan kalkmış olması bu hakkın ortadan kaldırılmasını isteme için yeterli değildir. Hakkın sağladığı yararın azalmasının yanı sıra yükümlü taşınmaz malikine yüklenen külfetle yararlanan taşınmaza sağlanan fayda arasında zamanla aşırı bir oransızlığın da meydana gelmiş olması gerekir. Böyle bir durumda, yüklenen külfetle sağlanan yarar arasındaki denge bozulmuş olmaktadır. Söz konusu olan yarar, hakkın kurulduğu sırada hak sahibine sağlanan menfaattir ve bu menfaatin zamanla azalması sonucu, yükümlü taşınmaz malikine yüklenen külfet arasında aşırı bir oransızlık ortaya çıkmış olmaktadır. Ancak bu oransızlığın yükümlü taşınmazın bünyesinden bağımsız olarak doğması gerekir. Başka bir ifadeyle, menfaatler arasındaki ölçüsüzlük, yükün ağırlaşmasından ileri gelmişse bu yeni durumun yükümlü taşınmaz malikine yüklenecek hallerden mi, yoksa yükümlü taşınmaz malikinin iradesi dışındaki sebeplerden mi ileri geldiğinin tespit edilmesi gerekir. Çünkü yükümlü taşınmazın kullanılma biçimini, sınırlarını ve yoğunluğu belirlemek malikin elindedir. Bu nedenle,yükümlü taşınmaz malikinin zamanla taşınmazının daha fazla kullanıldığını ve geçit hakkının kendisi için tahammülü güç bir külfet oluşturduğunu ileri sürerek terkin talebinde bulunması her zaman mümkündür. Bunun için böyle bir talep üzerine yapılacak incelemede, geçit hakkının hak sahibine kurulduğu tarihte sağladığı yarar belirlenerek bu yararın zamanla azalıp azalmadığı ve bunun sonucunda yükümlü taşınmaz malikine kurulduğu tarihtekinden daha fazla külfet yükleyip yüklemediği, hak sahibine sağlanan yarar ile yükümlü taşınmaz malikine yüklenen külfet arasında aşırı nispetsizliğin talep tarihinde var olup olmadığı etraflıca incelenerek tespit edilmelidir.
Somut olaya gelince, aleyhine geçit hakkı kurulan 994 ada 34 parsel sayılı taşınmazın ifraz sonucu yüzölçümünün küçüldüğü, mevcut duruma göre bu parselde kurulan geçitin taşınmaza inşa edilen evlerin tam önünden geçtiği ve parseli iki parçaya böldüğü, davacının taşınmazının güneyindeki 35 ve batısındaki 31 sayılı parsellerin yüzölçümünün de aleyhine geçit hakkı kurulan 34 parselin yüzölçümünden çok daha büyük olduğu anlaşıldığından fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince bu parsellerden de geçit kurulması istenebileceği dikkate alınarak mahkemece, irtifak hakkının bedel karşılığında tamamen kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30.05.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.