Danıştay 11. Daire 1995/1793 Esas 1995/2256 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONBİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 2256
Esas Yılı : 1995
Esas No : 1793
Karar Tarihi : 03/10/995
KAYIT DIŞI BIRAKILAN TESLİM BEDELİNİN MALİYETİNE GİREN GİDERLERE AİT YÜKLENİLEN VERGİNİN İNDİRİM KONUSU YAPILAMAYACAĞI HK.
Yükümlü ortaklığın 1990 yılı hesaplarının kaydi envanter yönünden incelenmesi sonucu düzenlenen inceleme raporuna dayanılarak katma değer vergisi salınmış, kaçakçılık, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası kesilmiştir. … Vergi Mahkemesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararıyla, yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, katma değer vergisi matrah farkının 11.190.929 lira, buna isabet eden verginin ise 1.342.912 lira olduğu, ancak önceki dönemden devreden katma değer vergisinin 11.208.194 lira olması nedeniyle, ihtilaf döneminde ödenmesi gereken katma değer vergisinin çıkmadığı, belgesiz satılan emtia bedelinin 57.207.265 lira olarak saptandığı rapor içeriği mahkemece de uygun görüldüğü gerekçesiyle kaçakçılık cezalı katma değer vergisi ve usulsüzlük cezasının terkin edilmesine özel usulsüzlük cezasının ise 1.716.217 liraya isabet eden kısmının onanmasına fazlasının kaldırılmasına karar verilmiştir. Vergi dairesince, inceleme raporuna dayanılarak yapılan cezalı tarhiyat ile kesilen usulsüzlük cezasının ve özel usulsüzlük cezasının yasal olduğu ileri sürülerek mahkeme kararının bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, oto lastik bayiliği yapan yükümlü ortaklığın 1990 yılı hesaplarının incelenmesi sonucu bir kısım emtia satışı için belge düzenlenmediğinin tesbiti üzerine salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisi ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezasını, yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda saptanan sonuçların uygun görüldüğü gerekçesiyle terkin eden, özel usulsüzlük cezasını kesmen onayan vergi mahkemesi kararının vergi dairesince temyizen bozulması isteminden kaynaklanmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31.maddesinin atıfta bulunduğu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 276m.maddesinde, bilirkişi incelemesine, dava ile ilgili olup, çözümü hakim tarafından bilinmeyen özel ve teknik bilginin gerekli olduğu hallerde başvurulacağı, anılan yasanın 286.maddesinde de hakimin delilleri serbestçe takdir edeceği, bilirkişi raporunun hakimi bağlamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bilirkişilik ise, hakime, önüne gelen bir ihtilaflı çözmek için gerekli olan özel ve teknik bilgiyi sağlamak amacına yönelik bir müessese olup, bilirkişinin hukuki tavsif yapma gibi bir görevi, bilirkişi raporunun da davayı sona erdirici bir karar niteliğinin bulunmaması gerekmektedir. Zira, uyuşmazlığı çözüme bağlayacak kararı verme görev ve yetkisi hakime aittir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29.maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri belirtilmiş, aynı kanunun 34.maddesinin 1. fıkrasında; yurt içinden sağlanan veya ithal edilen mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği, 54.maddesinin 1.fıkrasındada katma değer vergisi mükelleflerinin, tutulması mecburi defter kayıtlarını bu verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkan verecek şekilde düzenlemeleri gerektiği hükme bağlanmış, fıkranın devamında, bu kayıtlarda yer alması gereken sagari hususlar dört bent halinde sayılmıştır.
Bu hükümler karşısında, katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için, indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir.
Dosyada mevcut inceleme raporu ve eki tutanağın incelenmesinden, inceleme elemanınca yükmü ortaklığın 1990 yılı defter ve belgeleri üzerinde yapılan kaydi envanter incelemesi sonucunda, 78.079.375 lira beyan dışı bırakılan satış hasılat farkının saptandığı, ortaklardan ... bu farkın muhasebe hatasından kaynaklandığını ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda da, belgesiz satışların 57.207.265 lira olarak saptandığı, ancak, ilgili dönemde davacı ortaklığın belgesiz alışlarının da olması gerektiği, buna göre 46.016.336 lira indirilebilir katma değer vergisi matrahının saptandığı, sonuç olarak, beyan dışı bırakılan katma değer vergisi matrahı 11.190.929 lira olarak kabul edilmiştir.
Bu durumda, inceleme sonucu bir takım doneler ortaya konulmak ve yükümlü ortağın beyanı nazara alınmak suretiyle matrah farkı bulunmasına karşılık, bilirkişice katma değer vergisi matrah farkı saptanırken, işletmeden çıkan ve işletmeye girdiği varsayılan değerler farkının matrah farkı olarak alınması, belgesiz ve kayıtlarda yer almayan alışların katma değer vergisi yönünden indirime tabi tutulmasının, 3065 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan hükümlerine aykırılık teşkil ettiği açıktır.
Bu itibarla, inceleme elemanının tespitlerinin tutarlı olup olmadığı tartışılmadan, tamamen tahmin ve varsayıma dayalı bilirkişi raporunun esas alınması nedenleri ortaya konulmadan, bilirkişinin vardığı sonuçlarla inceleme elemanının vradığı sonuçlar karşılaştırılmadan, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı gerekçeyle verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, yukarıda belirtilen hususlar değerlendirilerek karar verilmek üzere ...Vergi Mahkemesinin ..., K:... sayılı kararının bozulmasına karar verildi.