MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 03.06.2008 gününde verilen dilekçe ile meranın aidiyetinin tespiti istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 10.12.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

_ K A R A R _
Davacı Köy Tüzel Kişiliği temsilcisi, Kadastro tespiti sırasında ... Köyü lehine tespit gören 110 ada 67 parsel sayılı taşınmaz ile ... adına tesbit edilen 112 ada 54 parsel sayılı taşınmazların kadim meraları olduğu iddiası ile tespitlerin iptali ile davacı köy tüzel kişiliği adına sınırlandırılmasını talep etmiştir.
Kadastro Mahkemesince 12.02.2013 tarih ve 2008/52 Esas, 2013/40 Karar sayılı Karar ile, her ne kadar 112 ada 54 parsel sayılı taşınmaz hakkında dava açılmış ise de bu taşınmaz keşifte gösterilmediğinden karar verilmesine yer olmadığına, keşifte gösterilen 110 ada 67 parsel, 108 ada 5 parsel, 107 ada 16 parsel ve 106 ada 232 parsel sayılı taşınmazlar hakkında açılan davanın meranın aidiyetinin tespitine ilişkin olması sebebiyle görevsizlik kararı verilerek dosya Asliye Hukuk Mahkemesine intikal etmiştir.
Davalı, Köy Tüzel Kişiliği temsilcisi davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, yapılan yargılama sonunda davanın kabulü ile dava konusu edilen ... Köyü, 110 Ada 67 Parsel, 108 Ada 5 Parsel, 107 Ada 16 Parsel, 106 Ada 232 Parsel sayılı meralarda intifa hakkının ... Köyü Tüzel Kişiliğinde bulunduğunun tespitine, dava konusu taşınmazların Mera Özel Siciline kaydı ile kullanım hakkı ... adına olmak üzere, mülkiyetinin tapu kaydında olduğu gibi ... adına tesciline karar verilmiştir.
Hükmü, davalı köy vekili temyiz etmiştir.
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m. 3,4).
31.05.1965 tarihli ve 4/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile "...tek başına bir köye ait bulunan mera, yaylak ve kışlakların tümünün veya bir parçasının bir başka köy sınırı içine alınmış olması halinde, sınır değişikliğinin ikinci köye bir yararlanma hakkı sağlamayacağı ve ilk köyün eskiden olduğu gibi bu yerlerden tek başına yararlanacağı" öngörülmüş olup, bu karar 4342 sayılı Mera Kanununun 29. maddesi ile de yasa hükmü haline gelmiştir. Böylece, bir köy ya da belediye sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde bir başka köy veya belediyenin de intifa hakkı olabileceği kabul edilmiş, idari sınırların aidiyetin belirlenmesinde önemi olmadığı vurgulanmıştır. İdari sınırlar sadece yetkili mahkemenin saptanmasında önem arz eder.

Meraya elatmanın önlenmesi davası, kadim yararlanma hakkı olan köy veya belediye tüzel kişiliği ya da taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle ... tarafından açılabilir. Aynı şekilde, bir yerin mera olduğu iddiasıyla köy veya belediye tüzel kişiliğinin ya da ...nin tapu iptali ve sınırlandırma istemiyle dava açmasına olanak vardır.
Mera, yaylak ve kışlak davalarında, tahsise ya da kadim kullanma hakkına dayanılabilir. Tahsise dayanıldığında, dayanak belgelerin, ayrıca karşı tarafın savunmasında ileri sürdükleri kayıtların tüm geldileri ile birlikte merciinden getirtilmesi, kadimlik iddiası varsa bu hususun araştırılması, gerektiğinde köyün kuruluş tarihinin ...ndan sorulması ve köyün kadim ya da muhdes olup olmadığının saptanması gerekir.
Keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıkların çekişmeli mera veya yayla ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, yansız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden seçilmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak keşifte; tahsise dayanılıyorsa tahsis kayıtlarının yerel bilirkişi ve tanıklar aracılığı ile uygulanması, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi, taşınmazın mera olmadığı iddiasının bulunması halinde varsa çevre taşınmazlara ait kayıtlar da uygulanarak dava konusu yeri ne şekilde okuduğunun çevre taşınmazlarla toprak yapısı kıyaslanarak uzman bilirkişiler aracılığı ile uyuşmazlığa konu yerin ve niteliğinin saptanması gerekir.
Kadimlik iddiasında ise yerel bilirkişi ve tanıklara taşınmazın kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı ve sınırları sorularak sonuca gidilmelidir.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; Davacı köy kadimlik iddiasına dayanarak 112 ada 54 ve 110 ada 67 parsel sayılı taşınmazların tespitlerine itiraz etmiştir. Meranın aidiyeti tespit edilirken sınır kayıtları dikkate alınmaz, sınırlar yetkili mahkemeyi belirlemede önem arz eder. Bir köyün merası başka bir köyün sınırları içinde olabilir. (31.05.1965 gün ve 4/2 sayılı İBK). Kadimlik iddiasına dayanıldığına göre taraf köylerin kuruluş tarihleri araştırılmalı, ...nundan bugüne kadar çalışma yapılıp yapılmadığı araştırılmalı, varsa evrakları istenmeli, öncesi bilinmeyen bir zamandan beri ve mera olarak hangi köy tarafından yararlanıldığının tarafsız köyler halkından seçilecek bilirkişi ve aynı şekilde gösterilecek tanık sözleriyle yerinde yapılacak keşifle saptanmalı, davacının hak iddia ettiği yeri kadastro paftası üzerinde gösterir kroki düzenlettirilmeli, tarafların dayandığı belgelerin (men kararı, anlaşma tutanağı vs. gibi) kapsadığı bölüm krokide gösterilmeli, uzman bilirkişlere incelettirilmeli, hangi köye ait olduğu belirlendikten sonra sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin yatırılan harcın iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
11.05.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.