Danıştay 4. Daire 1994/4263 Esas 1995/3877 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 3877
Esas Yılı : 1994
Esas No : 4263
Karar Tarihi : 11/10/995

VERGİ İNCELEMELERİNİN, İNCELEMEYE TABİ OLANIN İŞYERİNDE YAPILMASI GEREKTİĞİ HK.
1988 yılı defter ve belgelerini inceleme elemanına ibraz etmeyen davacı hakkında düzenlenen rapor uyarınca re'sen gelir vergisi ve geçici vergi salınmış, kaçakçılık cezası kesilmiştir. ...Vergi Mahkemesi … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; ihtilaflı dönemle ilgili defter ve belgelerin mahkemelerince istenilmesine rağmen ibraz edilmemesi ve ödenmesi gereken verginin tespiti amacıyla inceleme elemanının aynı iş kolunda faaliyet gösteren iki mükellefin beyanlarını dikkate alarak matrah farkı tespit etmesi karşısında salınan vergi ve kesilen kaçakçılık cezasının yasal olduğu, beyan edilen gelir üzerinden fon hesaplanabileceği, cari hesap döneminin geçmiş olması ve mahsup imkanı kalmaması nedeniyle geçici vergi istenemeyeceği gerekçesiyle vergi aslı ve kaçakçılık cezasına yönelik davanın reddine, fon ve geçici verginin kaldırılmasına karar vermiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğü fon ve geçici vergi tarhiyatında kanuna aykırılık olmadığını, davacı ise, defter ve belgelerinin ibrazını isteyen ara kararının, yanında çalışmayan ve temsilcisi olmayan kişiye tebliğ edildiğini, tebligatın hatalı olduğunu ve mahkemenin eksik inceleme yaptığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedirler.
Tebliğ edilen yazılara rağmen defter ve belgelerini ibraz etmeyen davacı adına inceleme raporuna dayanılarak re'sen takdir yoluyla salınan kaçakçılık cezalı vergiye ilişkin davayı reddeden geçici vergi ve fon tarhiyatlarını kaldıran Vergi Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
Vergi Dairesi Müdürlüğünün geçici vergi ve fon tarhiyatı ile ilgili olarak ileri sürdüğü iddialar kararın dayandığı gerekçeler karşısında kararın bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30/3.maddesinde bu Kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin, madde hükmünde sayılan diğer hallerin yanısıra vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemesi hali de re'sen takdir nedeni olarak sayılmışsa da aynı Kanunun 139.maddesinde, vergi incelemelerinin esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılacağı, işyerinin müsait olmaması,ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri durumlarda incelemenin dairede yapılabileceği bu takdirde incelemeye tabi olanın lüzumlu defter ve vesikalarını daireye getirmesinin kendisinden yazılı olarak isteneceği hükme bağlanmış olduğundan, bu hüküm gereğine uyulmadan doğrudan yazı yazılarak incelenmek üzere istenilen defter ve belgelerin ibraz edilmediği gerekçesiyle re'sen takdir sebebinin varlığından söz edilmesi mümkün değildir. Esasen inceleme elemanı tarafından davacının defter ve belgelerinin Vergi Usul Kanununun Mükerrer 355, 358, 359 ve 361.maddeleri uyarınca yazı ile istenildiği görülmektedir. Yazıda sözü edilen
mükerrer 355.madde "Bilgi vermekten çekinenler ile 257.madde hükmüne uymayanlar" başlığını taşımakta ve madde metninde "Bu Kanunun 86,148 ve 257.maddeleriyle 150.maddesinin 4 numaralı bendi hükümlerine çekinme sebebi olmaksızın riayet etmeyenlere özel usulsüzlük cezası kesilmesi öngörülmekte ve kesilecek özel usulsüzlük cezalarının miktarları tayin edilmekte, aynı başlığı taşıyan 361.maddede ise, bilgi verme mecburiyetini yerine getirmeyenler hakkında ceza mahkemeleri tarafından hükhükmolunacak hapis ve para cezaları belirlenmektedir. Yine yazıda sözü edilen 350.maddede, tahrire dayanan vergilerde bildirmeye ilişkin kanuni mecburiyetleri yerine getirmeyen mükellefler hakkında uygulanacak kusur cezasının nisbeti tayin edilmekte, 358.madde de ise kaçakçılığa
teşebbüs suçlarının neler olduğu sayılmaktadır. Yukarıda açıklanan maddelerden söz edilerek yazılan yazının amacının yükümlünün defter ve belgelerinin incelenmesi değil, üzerinden bilgi toplanması olduğu anlaşılmaktadır. Defter ve belgelerin incelenmek üzere istenmesi halinde ise Vergi Usul Kanununun 139.maddesi hükmü uyarınca inceleme elemanının işyerine gitmesi ve incelenmeye başlama ile ilgili diğer gerekleri yerine getirmesi icap eder. Dosya içeriğinden bu gereklerin yerine getirilmesine yönelik bir davranışta bulunulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi şartı gerçekleşmeyen olayda, re'sen takdir nedeninin bulunduğu kabul edilerek davanın reddine karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır.Bu nedenle, Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin reddine davacı temyiz isteminin kabulüyle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına karar
verildi.