Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, davacı-karşı davada davalının aylığının kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptaline, biriken aylıkların faiziyle tahsiline, davalı Kurum tarafından açılan itirazın iptaline, yersiz olarak ödenen aylıklar için icra takibine yapılan itirazın iptaline, %40 oranında icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, Hukuk Genel Kurulu bozma ilamına uyularak, taraflar arasında birleştirilerek görülen asıl dosyada “kurum işleminin iptali ve alacak” birleşen dosyada “itirazın iptali” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Gaziantep 2. İş Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleşen davanın reddine dair karar verilmiştir.
Hükmün, davalı-karşı davada davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece, hakkında verilen boşanma kararı 17.02.2005 tarihinde kesinleşen ..."nın hak sahibi kız çocuğu sıfatıyla bağlanan ölüm aylığının, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığının belirlendiği gerekçesiyle aylığın kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptaline, kurum tarafından açılan ve birleşen itirazın iptali davasıda Mahkemece yapılan yargılama sonunda yazılı biçimde hüküm tesis edilmiştir.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 56. maddesinin ikinci fıkrasında, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıklarının kesileceği, bu kişilere ödenmiş olan tutarların, 96. madde hükümlerine göre geri alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır. Anılan maddeye dayalı açılan bu tür davalarda eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ve taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu dönem yönünden ortaya konulması önem arz etmektedir.
Mahkemece önceki kararda direnilmesine dair verilen 29/04/2015 tarih ve 2015/72 Esas, 2015/119 Karar sayılı kararın davalı vekili tarafından temyizi üzerine Hukuk Genel Kurulunun 14/03/2019 tarih ve 2015/21-3902 Esas, 2019/303 Karar sayılı bozma ilamı uyularak yeniden karar velirmiş ise de; Bozma ilamında belirtilen hususular tam olarak yerine getirilmediği eksik araştırıldığı görülmüştür.
Hukuk Genel Kurulu Bozma İlamında özetle "...somut olaya bakıldığında, davalı Kurum tarafından davacıya bağlanan ölüm aylığının iptaline yönelik işleminin 5510 sayılı Kanunun 56/son maddesine uygun olup olmadığı, davacı ile eski eşinin eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ortaya konulması gerekmekte olup, yöntemince araştırma yapılmalı, tarafların göstereceği tüm kanıtlar toplanmalı, davacının boşandığı eşinin yerleşim yerinin saptanmasına ilişkin olarak, bu kişinin sistemde kayıtlı adresi bulunmadığından Nüfus Hizmetleri Genel Müdürlüğünce tamamlandığı anlaşılmakla, adresinin tespiti için muhtarlıktan ikametgâh senetleri elde edilmeli, ilgili Nüfus Müdürlüklerinden sağlanan nüfus kayıt örnekleri ile yerleşim yeri ve diğer adres belgelerinden yararlanılmalı, adres değişiklik ve nakillerine ilişkin bilgilere ulaşılmalı, özellikle ilgili Nüfus Müdürlüğünden adres hareketleri, tarihleriyle birlikte istenilmeli, varsa çalışmaları nedeniyle resmi/özel kurum ve kuruluşlara verilen belgelerde yer alan adresler dikkate alınmalı, ilgililerin su, elektrik, telefon aboneliklerinin hangi adreste kimin adına tesis edildiği saptanmalı, boşanan eşlerin hizmet akdine bağlı olarak çalışıp çalışmadığı çalışıyorsa kendilerine ödeme yapılması amacıyla banka hesabı bulunup bulunmadığı belirlenmeli, davacı ve boşandığı eşinin talep konusu dönemde verdikleri medula sisteminde kayıtlarda görülen adresleri de ilgili sağlık kuruluşlarından araştırılmalı, boşanan eşlerin kayıtlı oldukları bölge yönünden kapsamlı kolluk araştırması yapılmalı, anılan yer muhtar ve azalarının tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmalı, böylelikle “boşanılan eşle eylemli olarak birlikte yaşama” olgusunun gerçekleşip gerçekleşmediği, toplanan kanıtlar ışığı altında değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir."... şeklinde belirtilmiş olmasına rağmen yazılı şekilde eksik araştırma inceleme sonucu karar verilmesi hatalıdır.
Eldeki dava dosyası incelendiğinde, Bozma ilamında belirtildiği şekilde boşanan eş- ... adresinde araştırma yapılmadığı, davacı ve boşandığı eşinin talep konusu dönemde medula sisteminde kayıtları ilgili sağlık kuruluşlarından sorularak araştırılmadığı, davacı ve boşandığı eşinin talep konusu dönemde ikamet ettikleri adreslerdeki mahalle muhtar ve azalarının tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu açıklamalar ışığında mahkemece, Hukuk Genel Kurulu bozma ilamının gereğinin yerine getirilmesi, tüm deliller nazarında değerlendirilme yapılıp neticesinde hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde davanın kabulü yönünde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozulması gerekmektedir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı-karşı davada davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 31.05.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.