11. Hukuk Dairesi 2015/15195 E. , 2016/1585 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
.
Taraflar arasında görülen davada...1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 03/12/2014 tarih ve 2009/528-2014/2513 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili ve davalı ...B vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili; müvekkili ile...İl Milli Eğitim Müdürlüğü arasında 04.04.2006 tarihinde 5 yıl süre ile geçerli olacak Maaş Ödeme Protokolü imzalandığını,......Milli Eğitim Müdürlüğü"nü temsilen dönemin... ... ve ..."ın protokolü imzaladıklarını, personel maaşlarının ödenmesi hususunda 2.000.000,00 TL tutarındaki promosyon da ödendiğini, bu promosyonun da...Hizmet Vakfına aktarıldığını, protokolün 19. maddesinde kurum personeline ait toplam maaş ve diğer ödeme tutarlarının ya da bir bölümünün ...Bankası A.Ş. aracılığıyla ödenmemesi halinde, söz konusu durumun meydana geldiği günü takip eden 3 iş günü içinde tüm personele yapılan son aya ait maaş ve diğer ödemeler toplamının % 45"ine tekabül eden miktarda ...ye tazminat ödeneceğinin öngörüldüğünü, aynı maddede ayrıca bankanın zararlarının da tanzim edileceğinin öngörüldüğünü,...İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ... ve... İlçelerine bağlı okullarda görev yapan personelin maaş ve diğer ödemelerinin...... Bankası ile yapılmaya başlandığını, bunun üzerine...İl Milli Eğitim Müdürlüğü"ne 4 adet ihtarname gönderildiğini, ihtarnamelere cevabında ... 22.03.2008 tarihli 26824 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren 5747 sayılı Yasa gereğince 4 adet yeni ilçe kurulduğundan,..., Kayapınar, ... ilçelerine ait okulların ayrılmasına engel olunamadığının bildirildiğini, 5747 sayılı yasaya ilişkin kurulan ilçe kaymakamlıklarının, 2009 Nisan ayı içinde maaş ve diğer ödemelere ilişkin imzalanan protokolün feshedilmesinin hukukla bağdaşmadığını ileri sürerek protokolün feshedilmesi nedeniyle 5.753.395,14 TL cezai şarta ilişkin şimdilik 10.000,00 TL ile birlikte aynı maddenin son fıkrasında belirtildiği üzere bankanın uğradığı zararın tazminine ilişkin olarak...Milli Eğitim İl Müdürlüğüne ait hesaplara maaş ödeme protokolü gereği 5 yıl için ödenen 2.500.000,00 TL tutarında ki bağışın sebepsiz zenginleşme gereği sözleşme uygulanmayan son 2 yıl için (2010 ve 2011) şimdilik 1.000.000,00 TL"nin iadesi ile birlikte ihtarnamelerin tebliğinden itibaren tüm alacaklara % 20 oranında ticari faiz uygulanması ve bağışa ilişkin sadece ..."nın ve cezai şart açısından ise davalıların müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Müdürlüğü vekili; dava konusu hakkında husumetin müvekkiline yöneltilmesinin yasal olmadığını, kurumu temsilen yetkisi olmadığı halde ... Müdürünün imza attığını, Müdürlüğün tüzelkişiliği olmadığından mutlak surete kurumu borç altına sokma yetkisi de olmadığını, 5747 sayılı yasa ile kurulan yeni ilçelerin devam eden protokole rağmen yeni banka ile anlaşmasının müdürlüğün bilgisi ve izni dışında gerçekleştiğini, ...Bakanlığı"nca maaşların ödeneceği banka seçimi ve görevlendirme yapılmadığına göre maaşların aktarıldığı banka şubesinin seçiminin tahakkuk dairelerinin tercihine bırakıldığını, tahakkuk dairesinin sadece maaşın ödenmesi konusunda sözleşme yapabileceğini, dava konusu bağış tutarı ve cezai şart nedeniyle davacının davalı bakanlıktan talepte bulunmasının yasal olmadığını, imzalanan protokolün müvekkili bakanlığı bağlamadığını, sözleşmenin sadece imzalayan kişilerin kişisel sorumluluğunu gerektirdiğini, bu davada husumetin davalı bakanlığa yöneltilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili; müvekkilinin dava konusu protokolü muhasebe birimi müdür yardımcısı sıfatıyla imzaladığını, müvekkilinin temsil ettiği kurum ile davacı arasında yapılan sözleşmeden kaynaklanan sebeplerden müvekkilinin tazminat ile sorumlu tutulmasının haksız ve mesnetsiz olduğunu, sözleşme ile idarenin sorumluluk altına gireceğini, ayrıca İl Milli Eğitim Müdürlüğü"nün protokol tarihinden beri protokolün şartlarını aynen yerine getirdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ...; idarenin temsilcisi sıfatıyla sözleşmeyi imzaladığını, kendisine sorumluluk yüklenemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamına göre; davalılar ... ve ..."in dava konusu protokolü idare ajanı olarak imzalamış olduğu, söz konusu protokol gereğince kendi adlarına herhangi bir işlem gerçekleştirmedikleri gerekçesiyle bu davalılar yönünden davanın husumet yokluğundan reddine; cezai şarta ilişkin talep yönünden, protokolü imzalayan kişilerin davalı ... borç altına sokacak temsil yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle protokolde düzenlenen cezai şart isteminin reddine; davacının talep ettiği promosyon bedeli ile ilgili değerlendirmeye gelince, protokolün 5 yıl süreyle yapıldığı ve bu kapsamda davacı bankanın davalı bakanlığa bağlı müdürlük hesabına 2.500.000,00 TL ödeme yaptığı, protokol tarihinden sonra ..."da 4 yeni ilçe kurulmasıyla İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü personel maaşları ve diğer ödemelerin davacı banka aracılığı ile yapılmaması nedeni ile davacı tarafından ödenen promosyon bedelinden protokolün uygulanmadığı döneme karşılık gelen miktarının iadesinin talep edildiği, kuruluşundan sonra 39 ay sorunsuz işleyen protokol ile ilgili olarak, davacının o protokolün 5 yıl süreceği inancı ile toplam 2.500.000 TL şartlı bağış yapması karşısında, davacıdan kaynaklanmayan sebeplerle protokolün bilirkişi raporunda belirtildiği gibi son 21 ayında işlevsiz kalması itibariyle, davacının protokolün uygulanmadığı döneme karşılık gelen promosyon bedelinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak dürüstlük ve hakkaniyet ilkeleri gereği iadesi gerektiği, protokolün uygulanmadığı bakiye süre olan 21 aya karşılık gelen toplam tutarın 874.999,90 TL olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabul kısmen reddi ile 874.999,90 TL kısmının dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı ..."ndan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili ve davalı ...B. vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı ve davalı ...B. vekilinin aşağıdaki bentler dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Dava, maaş ödeme protokolünden kaynaklı cezai şart istemi ve protokol kapsamında...İl Milli Eğitim Müdürlüğüne yapılan bağışın kısmen iadesi istemin ilişkindir. Mahkemece beş yıl süreyle imzalanan protokolün 39 ay sorunsuz işlediği, 21 ay
işlevsiz kaldığı gerekçesiyle bu süreye karşılık gelecek tutarda bağışın iadesi gerekeceği yönünde hüküm kurulmuş ise de, davacı vekili protokole aykırılık nedeniyle davalıya ilk ihtarın 15.04.2009 tarihinde gönderilmiş olduğunu, bu durumda protokün bu tarihten itibaren 24 ay süreyle işlevsiz kaldığını savunmuştur. 22.03.2008 tarih ve 26824 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5747 sayılı...Belediye Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun gereğince ..."da ...olmak üzere dört ilçe kurulmuş, yeni kurulan ilçe kaymakamlıklarınca mevcut protokol şartları yok sayılmış ve 15.04.2009 tarihi itibariyle personel maaşları başka banka tarafından ödenmiş olmakla, yeni kurulan İlçe Eğitim Müdürlüklerince okulların protokol kapsamından çıkarıldığı ve başka bir bankayla yeni bir protokol imzalandığı tarih itibariyle İş Bankası ile imzalanmış olan protokolün işlevsiz kalmış olacağının kabulü ile belirlenen bu süre üzerinden oranlama yapılarak bu oran miktarınca yapılan bağışın iadesi gerekirken, mahkemece davacı tarafından gönderilen daha sonraki tarihli ihtarların dikkate alınarak sürenin 21 ay olarak belirlenmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
3- Davalı ...B. vekilinin temyiz itirazlarına gelince; 22.03.2008 tarihli Kanun ile yeni ilçeler kurulmuş ve ....Eğitim Müdürlüğünün personel sayısı azalmış ancak protokol kapsamındaki diğer personeller yönünden protokol hükümleri gereği gibi uygulanmaya devam edilmiştir. Bu durumda, protokol taraflarca feshedilmeyip ayakta tutulduğuna göre, protokolün tümden işlevsiz kaldığı yönündeki tespitin hatalı olduğu, ancak azalan personel sayısıyla doğru orantılı olarak protokolün uygulanma alanının da daraldığını, bu kapsamda protokolün kapsamını dışında kalan okul ve personel sayısı da dikkate alınıp bir oran kurularak bu oran miktarınca yapılan bağışın iadesine karar vermek gerekirken, protokol tamamen ortadan kalkmış gibi değerlendirme yapılması doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yuakrıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin ve davalı ...B. vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA; (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davalı ...B. yararına BOZULMASINA; ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine, 17/02/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
.