Danıştay 7. Daire 1993/3390 Esas 1995/4139 Karar Sayılı İlamı

Daire : YEDİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 4139
Esas Yılı : 1993
Esas No : 3390
Karar Tarihi : 26/10/995
2581 SAYILI KANUN KAPSAMINDA GÜMRÜK VERGİSİNDEN MUAF OLARAK İTHAL EDİLEN GEMİNİN İTHALİ SIRASINDA MUAFİYET KOŞULLARINI TAŞIYIP TAŞIMADIĞI ARAŞTIRILMADAN MUAFİYET BELGESİ VERİLDİKTEN SONRA, MUAFİYET KOŞULLARINI TAŞIMADIĞINDAN BAHİSLE GÜMRÜK VERGİ VE RESİMLERİNİN İSTENEMEYECEĞİ HK.
Gümrük Müdürlüğünce tescilli gümrük giriş beyannamesi kapsamında 2581 sayılı Kanun uyarınca gümrük vergisinden muaf olarak ithal edilen deniz aracının, söz konusu kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelikte aranılan şartları taşımadığının tespiti üzerine, ithal anında alınmayan gümrük vergisinin tahakkukuna ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı; Gümrük Kanununun 4.maddesi ile 86.maddesinin 1.fıkrası ve 2581 sayılı Kanunun 1.maddesi, bu kanuna göre çıkarılan yönetmeliğin 4. ve 5.maddeleri açıklandıktan sonra, söz konusu madde hükümlerinden, gümrük vergisinin, ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte eşyanın bulunduğu hal ve duruma göre alınacağı, tescili yapılan gümrük beyannamesinin, ithali yapılan eşyanın tahakkuk edecek vergisinin taahhüdü mahiyetinde olduğu ve beyan sahibi mükellefi bağlayacağı, eşyanın ithali sırasında hiç alınmayan veya noksan alınan verginin, fiili ithal tarihinden itibaren üç yıl içinde mükellefinden istenebileceği, ilgili merciin iznine tabi olarak muafen ithali yapılan eşyanın muafiyet kapsamında olmadığının saptanmış olması durumunda, önceden alınmayan vergilerin tahsili yoluna gidileceği sonucuna varıldığı, olayda, ithali yapılan geminin, belgelerinde gösterilen şartlara uygun olmadığının ihbarı üzerine gerek, Ulaştırma Bakanlığı, gerekse Maliye ve Gümrük Bakanlığınca incelemeye alınması sonucu davacı şirkete verilen ithal izni ile muafiyet belgesinin Ulaştırma Bakanlığı tarafından iptal edildiği, iptal işleminin dava konusu yapıldığı hususunda dosyada hiç bir bilgi ve belgenin bulunmadığı (davacı şirket, dilekçelerinde, bu işleme karşı dava yoluna gidilmediğinin açıkça belirtildiği,) öte yandan, dosyada mevcut inceleme ve teknik bilirkişi raporlarından, ithale konu geminin 2581 sayılı Kanun ve bu kanuna göre çıkarılan yönetmelikte belirtilen nitelikleri taşımadığının anlaşıldığı, buna göre, asfalt tankerleri için gerekli özel donanımlardan yoksun olduğunun saptanması sebebiyle muafiyet belgesi iptal edilen geminin ithali sırasında, muafiyet belgesi bulunduğundan dolayı alınmayan gümrük vergi ve resimlerinin inceleme raporu uyarınca tahsiline yönelik olarak tesis edilen işlemde yasaya aykırılık bulunmadığı, ithali yapılan geminin sonradan mahreç ülkesine iade edilmiş olmasının ithal sırasında alınması gereken vergilerin tahsiline engel teşkil etmeyeceği gerekçesiyle reddeden ...Vergi Mahkemesinin ... günlü ... sayılı kararının; gemiye ait uluslararası kuruluştan alınan klas belgesinde belirtilen niteliklerin, 2581 sayılı Kanun ve bu kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümlerine uygun olduğu, bu nedenle yetkili merci tarafından muafiyet uygulanmasına izin verildiği uluslararası kuruluştan klas teyidinin yapılamaması sonucu denize elverişlilik ve çalışma izni verilmemesi daha sonra ise muafiyet belgesinin iptali üzerine gümrük vergi ve resimlerinin istenemeyeceği, zira, ithal anında geminin kanun ve yönetmelikte belirtilen nitelikleri taşıdığının sabit olduğu, gümrük vergi ve resimlerinin ithalat anında istenmesi halinde geminin ithalinden vazgeçileceği, kaldı ki, geminin yurt dışı edilmesi nedeniyle ortada vergi kaybının bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, Giriş Gümrük Müdürlüğünce tescil edilen gümrük giriş beyannamesi kapsamında, "Denizde Yük Taşımaya Mahsus Kullanılmış Sarnıçlı Gemilerden 3141 Grostonluk Özel Maksatlı ve Özel Yapılı Asfalt Taşıma Tankeri" olarak beyan edilerek ithal olunan deniz taşıtına ait gümrük vergi ve resimlerinin, 2581 sayılı Kanunun 1.maddesi ve bu kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümleri gereğince faturasına konulan muafiyet şerhine dayanılarak ithal anında tahsil edilmediği, ithal tarihinden sonra Ulaştırma Bakanlığı müfettişlerince yapılan inceleme sırasında ithale konu deniz taşıtının özel donanımlı olmadığı, taşıma kapasitesinin de, yönetmelikte özel donanımlı deniz taşıtları dışındakiler için öngörülen asgari taşıma kapasitesinin altında kaldığı hususlarının tespiti üzerine gümrük vergisi muafiyet şerhinin iptal edildiği, bu hususun, yazı ile mükellef şirkete bildirildiği, ithale konu deniz taşıtının ise gümrük çıkış beyannamesi ile mahrecine iade edildiği, gümrük vergisi muafiyetine ilişkin fatura üzerine konulan şerhin yetkili merci (Ulaştırma Bakanlığı) tarafından iptal edildiğinin gümrük kontrolörlüğü raporu ile tespiti üzerine de ithal anında alınmayan gümrük vergisinin mükellefinden istenildiği anlaşılmıştır.
Gümrük Kanununun "Mükellefiyetler" başlıklı 2.maddesinde, "Türkiye Cumhuriyeti gümrük hattından geçen veya eşya geçiren her şahıs, bu kanun ile buna dayanılarak çıkarılan tüzükler, kararname ve yönetmelikler hükümlerine uymakla mükelleftir. Bu mükellefiyet, gümrük idarelerinin, gerek buu kanunda, gerek başka kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı denetlemelere tabi olmak ve kanunları gereğince kendi adına veya başka idareler nam ve hesabına tahsil edeceği her nevi vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunları teminata bağlamak ve kanun tüzük kararname ve yönetmeliklerin ifasını şart koyduğu her türlü işlemi ve formaliteyi yerine getirmiş olmaktır"
hükmü yer almış, Gümrük Yönetmeliğinin 483.maddesinde ise, hususu kanun, kararname ve tüzük hükümlerine göre Türkiye'ye sokulması kayıt ve şarta tabi eyşanın, ancak bu kayıt ve şartlara uygunluğu tespit edilmek suretiyle sokulabileceği, halen yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre Türkiye'ye sokulması kayıt ve şarta bağlı eşyaya ait listenin ekli olduğu belirtildikten sonra, söz konusu yönetmeliğin 55 nolu ekinin 24.maddesinde gemiler sayılmıştır.
Vergisi uyuşmazlık konusu deniz taşıtının 2581 sayılı Kanun kapsamında gümrük vergi ve resimlerinden muaf olarak ithal edildiği ve söz konusu kanunda sayılan kayıt ve şartlara tabi olduğu ihtilafsızdır.
2581 sayılı "Deniz Ticaret Filosunun Geliştirilmesi ve Gemi İnşa Tesislerinin Teşviki Hakkında Kanun"un 1.maddesinde, yurt dışında inşa suretiyle veya hazır olarak satın alınan gemilerle, yurt içinde inşa tadil veya onarılan gemilerde (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan makine, techizat ve demirbaş ile
gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan makine, techizat ve demirbaşların, ilgili mercilerin müsaadesi şartıyla gümrük vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmıştır. Söz konusu madde hükmünde, muafiyet şartı olarak, ilgili mercilerin müsaadesi öngörülmüş, bu mercilerin hangileri olduğu belirtilmemiştir.
2581 sayılı Kanunun uygulamasını sağlamak üzere çıkarılarak Resmi Gazetede yayımlanan yönetmeliğin "Kapsam" başlıklı 2.maddesinin 1.fıkrasında, bu yönetmeliğin, yurt dışından kullanılmış veya yeni olarak satın alınan 12000 DWT'un (özel maksatlı özel yapılı gemilerde ise 499 Groston'un) üzerindeki gemilerle, yurt içinde inşa veya tadil edilen veya onarılan gemiler için (yüzer havuzlar dahil) ve bu gemilerin donatım ve seyirlerinde kullanılan yeni ve kullanılmamış makine, techizat ve demirbaş ile gemi üretim tesislerinin inşa, tadil, tevsi veya onarımlarında kullanılan yeni ve kullanılmamış makina techizat ve demirbaşların ithalinde uygulanacağı, 3.maddesinde de, 2.maddede belir-
tilen kapsamda bulunan malları 2581 sayılı Kanun uyarınca gümrük vergisinden muaf olarak ithal etmek isteyenlerin, talep konusu mallarla ilgili bir adet orjinal fatura (iki adet sureti ile faturanın iki adet tercümesi) ve gemi inşa, tadil, tevsi ve onarım tesisleriyle (yüzer havuzlar dahil) ilgili talepler için son yıla ait tasdikli kapasite raporuyla birlikte Ulaştırma Bakanlığı bölge (deniz) müdürlüklerine müracaat edecekleri belirtilmiştir. Aynı yönetmeliğin 4.maddesinde ise, "Ulaştırma Bakanlığı bölge (deniz) müdürlükleri, bu yönetmelik esaslarına uygun taleplerle ilgili faturalara "İŞBU FATURA KAPSAMINDAKİ MAL 2581 SAYILI KANUNA GÖRE GÜMRÜK MUAFİYETİNDEN YARARLANIR" şerhi koyarak tasdik eder ve orijinal fatura ile bir suretini ilgiliye verir, diğerini de muhafaza eder" denildikten sonra, 5.maddesinde, gümrük idaresinin, talep sahibi firmanın ilgili merciden aldığı üzerine şerh düşülmüş faturaya istinaden bu fatura muhteviyatı malların gümrük muafiyeti ile ithal edilmesini sağlayacağı hükmü yer almıştır.
Olayda da, yükümlü şirketin, gerek Gümrük Kanununun yukarıda belirtilen 2.maddesi hükmü, gerekse 2581 sayılı Kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümleri gereğini yerine getirdiği, ilgili mercinin de, ithal anında kanun ve yönetmelik hükümlerinde belirtilen koşulları taşıdığı tespit edilen deniz taşıtının gümrük vergisinden muaf olarak ithaline müsaade ettiği sabittir.
Bu itibarla, Gümrük Yönetmeliğinin yukarıda açıklanan 483.maddesi uyarınca, ithale konu deniz aracının muafiyet koşullarını taşıyıp taşımadığı hususunda gerekli inceleme ve araştırma yapılmadan muafiyet hükümlerinden yararlandırılmasından sonra, muafiyet belgesinin iptal edildiğinden bahisle, ithalde alınmayan gümrük vergisinin, muafiyet hükümlerinin uygulanmasında kusur izafe edilemeyen yükümlü şirketten aranılması yolundaki idari işlemde yukarıda belirtilen kanun ve yönetmelik hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, ithale konu gemiye Ulaştırma Bakanlığı İstanbul Bölge Müdürlüğünce denize elverişlilik belgesi verilmemesi üzerine, gümrük çıkış beyannamesi ile mahrecine iade suretiyle geminin yurt dışı edildiği, muafiyet belgesinin bu tarihten sonra iptal edilerek yükümlü şirkete bildirildiği, dolayısıyla, ithal anında alınmayan gümrük vergisinin aranılmasını gerektirecek bir durumun bulunmadığı anlaşıldığından, gümrük vergisi tahakkukunun iptali istemiyle açılan davanın yazılı gerekçeyle reddi yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bozulmasına karar verildi.