10. Hukuk Dairesi 2016/14050 E. , 2018/10566 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup, bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmelerinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan ... güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re"sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden kanun ile getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır. 506 sayılı Kanunun kabul edilip yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla beş yıl olarak öngörülen süre, 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 sayılı Kanunun 5. maddesiyle on yıla çıkarılmış, daha sonra 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunun 3. maddesiyle yeniden beş yıl olarak belirlenmiştir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir.
İnceleme Konusu davada; davacı ... işveren nezdinde 25.09.1999-22.08.2008 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığının tespitini istediği, bu kapsamda eksik olan günleri yıl yıl talep ettiği, mahkemece davanın talep gibi kabulüne karar verildiği, davacının hizmet cetvelinde 25.09.1999-08.04.2005 tarihleri arasında davalı iş yerinden kesintili bildiriminin olduğu, 08.04.2005-22.08.2008 tarihleri arasında tam bildirim yapıldığı, 08.12.2001-31.12.2001 tarihleri arasında 11003286 sicil nolu başka bir iş yerinden bildiriminin bulunduğu, ayrıca davacının 01.04.2004-31.12.2004 tarihleri arasında yurtdışında olduğununu tespit edildiği anlaşılmaktadır.
1) Somut olay, toplanan deliller ve dosya içeriğine göre 25.09.1999-01.04.2004 tarihleri arasındaki döneme ilişkin mahkeme kararı eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Başka işyerlerinden bildirilen süreler hak düşürücü süreyi keseceğinden ve davacının 08.12.2001-31.12.2001 tarihleri arasında başka iş yerinde geçen çalışması ile yurtdışında geçen süre gözetilerek bu döneme ilişkin bildirilmeyen çalışmaların dava tarihi itibariyle hak düşürücü süreye uğrayıp uğramadığı değerlendirilmeli, hak düşürücü süreye uğramayan çalışmalar yönünden çalışma olgusu araştırılmalı ve sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
2) Kabule göre de; davacının 08.04.2005 tarihinden sonraki bildirimlerinin tam olması karşısında 2008 yılında 74 gün eksik bildirim yapıldığı yönünde hüküm kurulması yerinde değildir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... Beton Kum Ocağı Nakl. Ltd. Şti."ye iadesine, 12.12.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.