MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "dava konusu 132 ada 187 parsel sayılı taşınmaz yönünden, davalının dayanağını oluşturan .... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 1966/117 Esas, 1967/182 Karar sayılı dava dosyasının getirtilmesi, özellikle Esas ve Karar defteri üzerinde inceleme yapılarak anılan kararın kesinleşip kesinleşmediği, kesinleşmişse tapuya tescil edilip edilmediği hususlarının açıklığa kavuşturulması, komşu 132 ada 186, 188 ve 191 parsel sayılı taşınmazlarla ilgili kadastro tespitlerinin kesinleşip kesinleşmediğinin netleştirilmesi, daha sonra taşınmaz başında keşif yapılarak yöntemine uygun mera araştırmasının yapılması, davalının dayanağını oluşturan dava dosyasında davacı görünen ... oğlu ... ..."in kim olduğu, davalı ile arasında hangi akdi veya irsi ilişkinin bulunduğu, ... oğlu ... ... adına tescile karar verilen taşınmazlardan çekişmeli taşınmaza uyan taşınmaz olup olmadığı gibi hususların tek tek ve olaylara dayalı olarak sorulup saptanmaya çalışılması, ziraatçı bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın tarımsal niteliğini bildirir, kültür arazisi mi kamu orta malı mera niteliğindeki yerlerden mi olduğunu açıklar komşu taşınmazlarla toprak yapısı, bitki örtüsü, eğim ve diğer yönlerden karşılaştırmalı değerlendirmeyi içerir, çekişmeli taşınmazın komşu mera parselinden nasıl ayrıldığını, aralarında ayırıcı unsur bulunup bulunmadığını irdeler ayrıntılı rapor alınması, keşfe katılacak fen bilirkişisinden yapılacak keşif ve uygulamaları izleyip denetlemeye olanak verir, dayanak karar ve komşu parsellerin dayanaklarını oluşturan kayıtların sınırları işaretlenmiş, bulunabilirse davalının dayanağını oluşturan kararın eki kroki ile kadastro paftasını çakıştırmalı şekilde gösteren, çekişmeli taşınmaz ile komşu mera parselinin konum ve ilişkisinin gösterir yan kesit krokisi eklenmiş ayrıntılı rapor alınması ve bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek; çekişmeli taşınmazın öncesinin kamu orta malı mera olup olmadığı, davalının dayanağını oluşturan kararın kesinleşip kesinleşmediği, kesinleşmişse çekişmeli taşınmazı kapsayan tescile karar verilen taşınmaz yönünden kararın Hazine ile arada kesin hüküm oluşturup oluşturmayacağı tescil kararına taraf olan ... oğlu ... ... ile davalı arasındaki akdi veya irsi ilişkinin ne olduğu; komşu 186 ve 188 parsel sayılı taşınmazların dayanak kayıtlarında okunan ..."in tescil kararı davacısı ... ..."in babası ... olup olmadığı gibi hususlar tartışılarak ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi, mera değerlendirmesi yönünden, komşu parsellerle ilgili dava dosyaları ile o dosyalarda ulaşılan sonuçların da gözetilmesi, dava konusu 132 ada 191 parsel sayılı taşınmaz yönünden, mahkemece yapılan mera araştırmasının yetersiz olup bir yerin mera olup olmadığının öncelikle taşınmazın bulunduğu çalışma alanında tahsisli mera olup olmadığının ilgili merciilerden sorulup saptanması, mera tahsis kaydı var ise mera tahsis kaydı, harita ve dayanağı belgelerin getirtilip uygulanması, dava konusu taşınmazın mera tahsis kaydı kapsamında kalıp kalmadığının belirlenmesi, mera tahsis kaydı yok ise, davada yararı olmayan komşu köyler halkından seçilecek yerel bilirkişi ve tanık aracılığı ile dava konusu taşınmazın mera olup olmadığının sorulup saptanması, bilirkişi ve tanık sözlerinin değerlendirilmesinde komşu parsellerin tutanak örneği ve dayanağı belgelerden yararlanılması ve tutanak bilirkişilerinin dinlenilmesi, böylece mera olup olmadığının duraksamasız belirlenmesi gerektiği açıklandıktan sonra mahkemece açıklanan biçimde yeterli araştırma yapılmadığı, dava konusu taşınmazın sınırında bulunan 132 ada 192 parsel sayılı taşınmazın kamu malı niteliğinde mera olarak tespit edildiği dikkate alındığında dıştan komşu taşınmazların tutanak örnekleri ve dayanak belgelerinin de getirtilmesi dava konusu taşınmazın tutanak içeriğinde sözü edilen mera tahsisine ilişkin 29.....2005 tarih 597 sayılı komisyon kararı, haritası ve eki belgelerin de getirtilip mahalline uygulanması; taşınmazın mera olduğu sonucuna varıldığı takdirde, 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun .../B maddesi hükmünce bu niteliği ile sınırlandırılarak özel siciline kaydedilmesi, taşınmazın zilyetlikle kazanılabilecek yerlerden olduğu belirlendiği takdirde bu yönde araştırma yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine, çekişmeli 132 ada 187 parsel sayılı taşınmazın tespit gibi tapuya tesciline, 132 ada 191 parsel sayılı taşınmazın payları oranında ... mirasçıları adlarına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Bozma ilamına uyulmakla lehine bozma yapılan taraf yönünden usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için de bozma kararı gereklerinin eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Ne var ki, bozma ilamında davalı ..."in dayanağını oluşturan ... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 1966/117 Esas, 1967/182 Karar sayılı tescil ilamının kesinleşip kesinleşmediğinin tespit edilmesi gerektiği belirtildiği halde bu husus mahkemece belirlenmemiştir. Aynı zamanda, mahkemece taşınmazlar başında bozma kararından sonra yapılan keşifte; çekişme konusu 187 ve 191 parsel sayılı taşınmazların mera parselleri ile aralarında taşınmazları ayıran doğal ya da yapay engel olmadığı gözlemlendiği halde üç kişilik ziraatçi bilirkişi raporunda çekişme konusu taşınmazlar ile komşu mera parselleri arasında toprak yapısı, toprağın işlenmişlik durumu, bitki örtüsü, kot farkı ile kesin sınır oluşturacak şekilde ayrıldığı belirtilmek suretiyle keşif tutanağına geçirilen mahkeme gözlemi ile dosyaya sunulan ziraat bilirkişi raporu birbiri ile uyumlu değildir. Hal böyle olunca, Mahkemece, davalı ..."in tutunduğu ... Sulh Hukuk Mahkemesi"nin 1966/117 Esas, 1967/182 Karar sayılı tescil ilamının kesinleşip kesinleşmediği belirlenmeli, kesinleşmiş ve çekişmeli 187 parsel sayılı taşınmazı kapsadığının anlaşılması halinde taraflar arasında kesin hüküm oluşturup oluşturmayacağı değerlendirilmeli, kesin hüküm olmadığının anlaşılması halinde ise taşınmazların kuzey ve güneyinde mera parselleri olduğu dikkate alınarak yöntemine uygun mera araştırması yapılmalıdır. Bunun için, taşınmazlar başında yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, komşu köylerden seçilmiş, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, fen bilirkişi ve üç kişilik ziraatçi bilirkişi kurulu huzuruyla yeniden keşif yapılmalı, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından taşınmazların öncesinin ne olduğu, geleneksel biçimde kullanılan kadim mera olup olmadığı, varsa çevredeki komşu mera parsellerinin devamı olup olmadığı, meradan açılıp açılmadığı, arada ayırıcı unsur bulunup bulunmadığı etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki bulunması
halinde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli, üç kişilik ziraatçi bilirkişi kurulundan önceki keşif ile bilirkişi raporlarını da irdeler şekilde, çekişmeli taşınmazların ayrı ayrı niteliği, meradan açılıp açılmadığı, komşu mera parseli ile taşınmazlar arasında ayırıcı sabit ve doğal sınır bulunup bulunmadığı, toprak yapısı, eğimi, bitki deseni konusunda ayrıntılı ve gerekçeli, taşınmazların fotoğrafını da içeren rapor alınmalı, parsel sınırları da fotoğraflar üzerinde kabaca işaretlenerek, hakim tarafından onaylanmak suretiyle dosya arasına konulmalı, tanıklar ile yerel bilirkişi beyanları bilirkişi raporları ile denetlenmeli, taşınmazın bizzat mahkeme hakimince yapılan gözlemi keşif tutanağına aynen yansıtılmalı, kadim meraların zilyetlikle kazanılamayacağı dikkate alınmalı, çekişme konusu taşınmazların kadim mera olmadığı ve mera parselleri ile ayırcı unsur bulunduğunun saptanması halinde davalılar lehine zilyetlik ile kazanım koşullarının ayrı ayrı oluşup oluşmadığı üzerinde durulmalı ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, Hazine temsilcisinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, 08.06.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.