Bölge Adliye Mahkemesi : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Dava, davacının davalı işverene ait işyerinde 09/2012- 14/09/2014, 11/09/2015 - 04/05/2016 arasında hiç gösterilmeyen ve 08/2017, 09/2017, 10/2017, 11/2017, 12/2017 aylarında ise 29 gün eksik gösterilen hizmetinin tespiti ve tescili istemine ilişkindir.
II-CEVAP
Davalı ve feri müdahil vekilleri davanın reddi gerektiğini savunmuşlardır.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, “davacının asıl yanında çalıştığı kişinin kendi babası olduğu, davacı tanık anlatımlarına göre bu çalışma şekline göre de davacı ve babası arasında işçi-işveren ilişkisi olmadığı, davacının kendi işini yaptığı, serbest bir çalışmasının mevcut olduğu ve sabit bir ücretinin de olmadığı” gerekçelerine istinaden “ davanın reddine,” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili sunmuş olduğu temyiz dilekçesi ile eksik inceleme ve araştırma neticesi kurulan hükmün usul ve yasaya aykırı olduğunu özet olarak belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanakları, 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Hizmet tespiti davalarının amacı, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Eldeki dava dosyasında, davacının hizmet tespiti isteminde bulunduğu dönem içerisinde davacı adına 04/05/2016 tarihinden itibaren devam eden hizmetlerin 1091583 sicil no lu davalı işyerince Kuruma bildirilmiş olduğu, 08/2017, 09/2017, 10/2017, 11/2017, 12/2017 aylarında 7 kodu (puantaj kaydı) ile 1 günlük hizmet bildiriminde bulunulduğu, 1091583 sicil no lu davalı işyerinin de 04/05/2016 tarihinde kanun kapsamına alınmış olup davalının 31/10/2001 tarihinden itibaren minibüs ile yolcu taşıma faaliyetinden dolayı devam eden vergi kaydının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, ihtilaf konusu dönemde davacı adına davalı işyeri tarafından bildirilen hizmetler dikkate alındığında, davacının davalıya ait minibüste ... olarak geçen hizmetine ilişkin olarak çalışmanın niteliği (tam zamanlı- kısmi zamanlı), gerçek ve eylemli olup olmadığına yönelik duruşmalarda dinlenen yetersiz tanık beyanları esas alınarak kurulan hüküm usul ve yasaya aykırıdır.
Mahkemece yapılacak iş, dava konusu dönemde davacının ... olarak çalıştığı ilgili plaka no lu araca ilişkin düzenlenmiş trafik ceza tutanakları ile araca ait trafik kayıtlarını, davacı adına düzenlenmiş trafik ceza tutanaklarını ilgili idari birimden celp etmek, davacıya ait ehliyet belgesi örneğini istemek, davalı işyerine ait eksik çalışmayı gösteren puantaj kayıtları ile davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtları davalıdan istemek, ihtilaf konusu dönem yönünden davacının davalıya ait minibüs ile çalıştığı tüm hatları tespit etmek, bu hatlarda (aynı duraklarda) ..., kâhya (değnekçi) gibi çalışanlar ve komşu işyerleri sahipleri ile çalışanları Kurumdan, Emniyet, Belediye, Şoförler-Minibüsçüler Odasından tespit edilerek bu kişilerin çalışmanın gerçek bir çalışma olup olmadığı, çalışmanın niteliği (tam zamanlı- kısmi zamanlı) yönünde bilgi ve görgülerine başvurmak ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek sonucuna göre infaza elverişli bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak yukarıda açıklanan nedenlerle İlk Derece Mahkemesi hükmünün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 27.05.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.