BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 8. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 4. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı ... Beton Turizm İnşaat Ticaret ve San. Ltd. Şti. vekilince istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 01/04/2021 Perşembe günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı ... Beton Turizm İnşaat Ticaret ve San. Ltd. Şti. adına vekili Avukat ... ile karşı taraf adına vekili Avukat ... geldiler. Davalı ... Turizm Taşımacılık Seyahat Acentalığı Taahhüt İnşaat Tic A.Ş. adına gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, 15.04.2003-16.06.2016 tarihleri arasında davalılara ait iş yerlerinde hazır beton ve asfalt tesislerinde jeoloji mühendisi ve şantiye şefi olarak çalıştığını, birbirleri ile bağlantısı olan davalı işverenlerin müvekkilinin bilgisi dışında 03.03.2015 tarihinde ... Turizm Taşımacılık Seyahat Acentalığı Taahhüt İnşaat Tic A.Ş."den çıkış ve 04.03.2015 tarihinde ... Beton Turizm İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti."ne girişini yaptıklarını, ancak davacının aynı şekilde kesintisiz olarak çalışmasını sürdürdüğünü, davalı şirketler arasında organik bağ bulunduğunu, davacının son aylık ücreti 5.000,00 TL olmasına rağmen davalı işveren ... Beton Turizm İnşaat Ticaret Sanayi Ltd. Şti. tarafından 01.06.2016 tarihli yazı ile müvekkilinin ücretinin rızası ve muvafakati olmaksızın, herhangi bir sebep de gösterilmeden 3.500,00 TL’ye düşürüleceğinin bildirildiğini, müvekkili rızası dışında ücretinin düşürülmesini kabul etmediğinden ve fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil çalışmalarının karşılığının ödenmemesi sebebiyle iş sözleşmesini haklı olarak feshetmeyi düşünürken, 16.06.2016 tarihinde davalı işverence iş sözleşmesi haksız şekilde feshedilerek işten çıkışının yapıldığını, işten ayrılış sebebinin Kuruma “işveren tarafından haklı neden bildirilmeden fesih” kodu ile bildirildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile izin, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili, davacının şirket bünyesinde Nisan 2015 tarihinde çalışmaya başladığını, önceki dönem iş sözleşmesinin diğer davalı şirket tarafından feshedildiğini, davacının Nisan 2015 tarihinde müvekkili şirketle yeni bir belirsiz süreli iş sözleşmesi imzaladığını, bu sebeple önceki dönem çalışmasından sorumlu tutulamayacaklarını, iş sözleşmesinin 16.06.2016 tarihli ihtarname ile davacı işçi tarafından feshedildiğini, iş sözleşmesini fesheden işçinin ihbar tazminatına hak kazanamayacağını, ücretin düşürülmesini kabul etmeyen işçinin ücretinde düşüş yapılmadığını ve bu sebeple yapılan feshin haksız olduğunu, ancak iyiniyetli olarak kıdem tazminatı ile izin alacağının ödendiğini, davacının ibraname imzalayarak işvereni ibra ettiğini ve davacı üst düzey yönetici olduğu için fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacağına hak kazanamadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Turizm Taşımacılık İnş. Tic. A.Ş. vekili, müvekkili ile diğer davalı şirket arasında organik bağ bulunmadığını, müvekkili şirketin hisselerinin diğer davalı tarafından satın alındığını ve davacının diğer davalının işçisi olduğunu, müvekkilinin dava konusu alacaklardan sorumlu tutulamayacağını, davacının ücretinin çalıştığı dönem boyunca banka hesabına yatırıldığını, davacının çalışmalarının bordrolarda gösterildiğini ve karşılığı olan ücretlerinin ödendiğini, yıllık izinlerinin tamamını kullandığını, kıdem tazminatı bordrosunun işten çıkarılırken davacıya imzalatıldığını ve ihbar önellerinin kullandırıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlara ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının 15.04.2003-16.06.2016 tarihleri arasında kesintisiz olarak davalı iş yerinde çalıştığı, dosyada mevcut 15.01.2015 tarihli işletme hakkının devri sözleşmesinden ... Turizm Taşımacılık Seyahat Acentalığı Taahhüt İnşaat Tic. A.Ş."nin işletme hakkını ... Beton Turizm İnşaat Tic. ve San. Ltd. Şti.’ne devrettiğinin anlaşıldığı, aralarında organik bağ bulunan davalı şirketlerin davacının alacaklarından birlikte sorumlu oldukları, kıdem tazminatı yönünden bordroda görünen 35.679,45 TL’lik kısma dair ödemenin banka kayıtlarında görünmediği, ispat yükü kendisinde olan davalı tarafından ödemeye ilişkin başka bir belgenin de sunulmadığı, yalnızca davacıya ödendiği kanıtlanan 5.224,98 TL’nin mahsubu gerektiği, feshin bildirimsiz yapılması nedeniyle çalışma süresine göre sekiz hafta üzerinden ihbar tazminatı alacağına hak kazandığı ve ayrıca yaptığı fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil çalışmalarının karşılığının da ödenmediği gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz başvurusu :
Kararı, davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti.’ nin temyizi ile incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan yönleri usul ve kanuna uygun görülmüştür
2- Davacının iş sözleşmesinin kim tarafından feshedildiği ve davacı lehine ihbar tazminatına hükmedilip hükmedilemeyeceği hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
4857 sayılı İş Kanununun 24. maddesinin 2. bendinde işçinin haklı fesih halleri düzenlenirken (f) bendinde son cümle olarak, “yahut çalışma şartları uygulanmazsa” şeklinde ifadeye yer verilerek çalışma koşullarının uygulanmaması, işçinin haklı fesih nedenleri arasında yerini almıştır.
Anayasa, yasa, tüzük ve yönetmelikler, bireysel ya da toplu iş sözleşmeleri, işyeri personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklarla, işyeri uygulamalarının çalışma yaşamına etkileri sonucu her bir iş ilişkisinde çalışma koşulları meydana gelir. Çalışma koşullarını belirleyen kaynaklarda bu koşullar bazen emredici olarak düzenlenmiş olup, işçi aleyhine olarak değişikliğe gidilmesi işçinin rızası ile dahi mümkün değildir. Diğer hallerde çalışma koşullarında değişiklik yapılması 4857 sayılı İş Kanununun 22. maddesinde özel biçimde ele alınmıştır. Anılan hükme göre, işçi aleyhine yapılması düşünülen değişikliğin işçiye yazılı olarak bildirilmesi ve 6 iş günü içinde işçinin yazılı kabulü ile uygulamaya konulması gerekir. Aksi halde değişiklik işçiyi bağlamaz.
Somut uyuşmalıkta, davacı işçi, davalı işveren ... Beton Turizm İnşaat Ticaret Sanayi Ltd. Şti. tarafından 01.06.2016 tarihli yazı ile müvekkilinin ücretinin rızası ve muvafakati olmaksızın, herhangi bir sebep de gösterilmeden 3.500,00 TL’ye düşürüleceğinin bildirildiğini, müvekkili rızası dışında ücretinin düşürülmesini kabul etmediğinden ve fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil çalışmalarının karşılığının ödenmemesi sebebiyle iş sözleşmesini haklı olarak feshetmeyi düşünürken, 16.06.2016 tarihinde davalı işverence iş sözleşmesi haksız şekilde feshedilerek işten çıkışının yapıldığını, işten ayrılış sebebinin Kuruma “işveren tarafından haklı neden bildirilmeden fesih” kodu ile bildirildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatlarını talep etmiştir. Davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. ise iş sözleşmesinin 16.06.2016 tarihli ihtarname ile davacı işçi tarafından feshedildiğini ve iş sözleşmesini fesheden işçinin ihbar tazminatına hak kazanamayacağını savunmuştur. İlk Derece Mahkemesince, iş sözleşmesinin işverence feshedildiği ve feshin bildirimsiz yapılması nedeniyle davacının ihbar tazminatına hak kazandığı kabul edilmiştir. Ancak, dosya içerisinde bulunan 16.06.2016 tarihli ve davacı tarafından işverene gönderilen ihtarnamede, aylık ücretinin düşürülmesi ve fazla çalışma, hafta tatili, genel tatil ve yıllık izin ücretlerinin ödenmemesi sebebi ile iş sözleşmesinin haklı olarak feshedildiğinin bildirildiği anlaşılmaktadır. Her ne kadar fesih bildirimi davalı tarafa 19.06.2016 tarihinde tebliğ edilmiş ve davalı tarafça davacının çıkışı Kuruma 04- belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı neden bildirilmeden feshi kodu ile bildirilmiş ise de dosyada davalı tarafça yapılan herhangi bir fesih bildirimi bulunmamaktadır. Yargılama sırasında dinlenen davacı tanıklarının da feshe dair görgüye dayalı bilgileri bulunmamaktadır. Fesih hakkı, iş sözleşmesini derhal veya belirli bir sürenin geçmesiyle ortadan kaldırabilme yetkisi veren, bozucu yenilik doğuran ve karşı tarafa yöneltilmesi gereken bir haktır. Bu durumda, iş sözleşmesinin 16.06.2016 tarihinde ücretin düşürülmesi ve ödenmeyen bir kısım işçilik alacağının bulunması sebebi ile davacı işçi tarafından haklı olarak feshedildiğinin kabulü dosya içeriğine daha uygun düşecektir. İş sözleşmesini haklı sebeple de olsa fesheden işçi kıdem tazminatına hak kazanır ise de ihbar tazminatına hak kanamayacağından, ihbar tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3-Somut uyuşmazlıkta, dava kısmi eda davası olarak açılmış olup davacı vekilince 24.04.2018 tarihli dilekçe ile davanın tamamen ıslah edildiği belirtilmiş ve hazırladıkları yeni dava dilekçesinin karşı tarafa tebliği talep edilmiştir. Aynı tarihte sunulan yeni dava dilekçesinde ise kıdem ve ihbar tazminatları ile izin alacağının kısmi dava, fazla çalışma hafta tatili ve genel tatil alacaklarının ise belirsiz alacak davası olarak açıldığı belirtilmiştir. Böylelikle, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacakları yönünden dava, tam ıslah ile kısmi davadan belirsiz alacak davasına dönüştürülmüştür. Bu durumda, yapılan ıslah işleminde, ıslah ile arttırılan miktarlar yönünden tam ıslah tarihinden itibaren davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından ileri sürülen zamanaşımı defin dikkate alınması ve faizin de tam ıslah tarihinden itibaren başlatılması gereklidir. Bu yön gözetilmeyip, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacakları yönünden zamanaşımı defi dikkate alınmadan ve alacağın tamamına dava tarihinden itibaren faiz yürütülerek hüküm kurulması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
4- Taraflar arasındaki bir diğer uyuşmazlık, dosyaya sunulan 35.408,64 TL bedelli kıdem tazminatı bordrosuna itibar edilip edilmeyeceği ve bu kapsamda kıdem tazminatından mahsubu gerekip gerekmediği hususundadır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesinde, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren bir ay içinde yapılan ibra sözleşmelerine geçerlilik tanınmayacağı bildirilmiştir. Aynı maddede, alacağın bir kısmının ödenmesi şartına bağlı ibra özleşmelerinin (ivazlı ibra), ancak ödemenin banka kanalıyla yapılmış olması halinde geçerli olacağı öngörülmüştür.
Dairemizce, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesinde öngörülen bankaya ödeme zorunluluğunun, ibra belgeleri için gerektiği ancak ifaya dair makbuz, bordro vs. ödemelerinde bankaya ödeme şartının bulunmadığı kabul edilmiştir. Miktar içeren makbuz veya bordro karşılığının işçiye ödendiğini gösteren belgeler geçerli olup, işçilik alacaklarından mahsup edilir. İşçinin bu belgelere karşı irade fesadı iddiasını ileri sürmesi mümkündür. Hata veya hile ile imzalatıldığı, ödeneceği vaadiyle imzaladığı şeklinde iddiaların varsa tanık delili ve diğer her türlü delille ispatı gerekir. İrade fesadı iddiası varsa tüm delillerle birlikte işverenin ödemeyi defter ve kayıtlarına yansıtıp yansıtmadığı da değerlendirilir.
İbraname şeklinde düzenlenen belgelerde miktar yazıl olsa dahi Kanun gereği bankaya ödeme olmadığı sürece makbuz etkisinden söz edilemez.
Somut dosyada; sigortalı hizmet cetveline göre davacının 15.04.2003- 03.03.2015 tarihleri arasında davalı ... Turizm Taşımacılık İnş. Tic. A.Ş.’ne ait işyerinde, 04.03.2015-16.06.2016 tarihleri arasında ise davalı ... Beton Tur. İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. işyerinde çalıştığı, dosyaya sunulan bila tarihli kıdem tazminatı bordrosunda işe giriş ve çıkış tarihlerinin 15.04.2003-03.03.2005 tarihleri olarak yazıldığı ve 35.408,64 TL kıdem tazminatı ödemesine ilişkin belgede davacının imzasının bulunduğu anlaşılmaktadır. İlk Derece Mahkemesince kıdem tazminatı bordrosundaki miktarın banka kanalıyla ödenmediği gerekçesiyle söz konusu miktar kıdem tazminatından mahsup edilmemiştir. Ancak, bila tarihli kıdem tazminatı bordrosu ibraname mahiyetinde olmadığından, banka ile ödeme zorunluluğu bulunmamaktadır. Davacı vekilince bu belgenin ödeme vaadi ile imzalattırıldığı ancak ödeme yapılmadığı ileri sürülmüştür. Bu durumda davacı vekilinin bu iddiası üzerinde durulmalı, tanıklar yeniden dinlenerek bu iddiayla ilgili beyanları alınmalı, varsa davacının buna dair diğer delilleri toplanmalı, belgenin ödeme vaadi ile alındığının ispatlanması halinde şimdiki gibi sonuca gidilmeli, aksi halde ise imzalı kıdem tazminatı bordrosunda yazılı miktar kanuni faiziyle birlikte kıdem tazminatından mahsup edilmelidir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin ise kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, davalı ... Beton Turizm İnşaat Ticaret ve San. Ltd. Şti. yararına takdir edilen 3.050,00 TL duruşma vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 01.04.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.