Bölge Adliye Mahkemesi : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi



Dava, askerlik borçlanması işleminin geçerli olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak vekalet ücreti yönünden yeni bir karar verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı asil tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Dava, davacının 30/05/2007 tarihinde Posof Ziraat Bankası Şubesine askerlik borçlanması adı altında yaptığı ödemeye istinaden askerlik borçlanması işleminin geçerli olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, “davanın reddine,” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile Yerel Mahkeme kararının ortadan kaldırılmasına, davacının davasının reddi ile “vekalet ücreti” yönünden yeni bir karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı asil özet olarak askerlik borçlanması için gerekli ödemeleri yaptığını, verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun 60. maddesinin (F) bendinde "Bu Kanuna göre sigortalı olarak tescil edilmiş bulunanların, er olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerinin tamamını veya bir kısmını, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt sınırının talep tarihindeki tutarı üzerinden hesaplanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılır, altı ay içinde primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.
Borçlandırılan sürenin karşılığı olan gün sayısı sigortalının prim ödeme gün sayısına katılır. Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
Aylık bağlanmasına askerlik, grev ve lokavt borçlanması ile hak kazanılması durumunda kendilerine, borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Eldeki dava dosyasına konu olayda, davacının 01/07/1976 - 01/03/1978 tarihleri arasında askerlik yaptığı, 30.06.2002- 31.10.2016 tarihleri arasında 5510 sayılı Yasa 4/a kapsamında sigortalılığının bulunduğu, davacıya ait sigortalılık sicil dosyasında 2012 yılından itibaren ilgili kayıt ve belgelerin yer aldığı, davacının 2007 yılında yapmış olduğu askerlik borçlanması başvuru dilekçesinin de haliyle sigortalılık sicil dosyasında yer almadığı, ancak davacının banka kanalıyla Kurum hesabına 30/05/2007 tarihli ve 2.250 TL lik ödemeyi “askerlik borçlanması karşılığı” açıklaması ile yaptığı, buna ilişkin banka dekontunun dosyada yer aldığı, Kurum tarafından da yapılan ödemenin kabul edildiği ancak başvuru dilekçesinin bulunmaması nedeniyle primi ödenmiş hizmet gün sayısı değerlendirmesinde dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır.
Bir kimsenin askerlik borçlanması için Kuruma herhangi bir başvuru yapmadan kendiliğinden ödemede bulunması hayatın olağan akışına aykırıdır. Mahkemece yapılacak iş; 2012 yılı öncesine ait kayıt ve belgeleri de içeren 4/a sigortalılık sicil dosyasında yer alan Kurumdan getirtmek, bu döneme ait kayıt ve belgelerin yer aldığı sicil dosyasının bulunmaması halinde bu durumun davacının aleyhine yorumlanamayacağı gözetilerek davacının yapmış olduğu 2.250,00-TL lik ödemenin ne kadarlık askerlik hizmet gün sayısını karşıladığını Kurumdan sormak suretiyle alınacak yazı cevabı doğrultusunda bir tespit hükmü kurmaktan ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmadan hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde kurulan hüküm, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı asilin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin davalı Kurumun istinaf başvurusunun vekalet ücreti yönünden kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının, HMK"nın 373/2 maddesi gereğince BOZULMASINA, yatırılan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 27.05.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.