MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 20.11.2006 gününde verilen dilekçe ile önalım nedeniyle tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne, asli müdahillerin istemlerinin reddine dair verilen 05.02.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili ile bir kısım müdahiller vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı ..., paydaş olduğu 1673 parsel sayılı taşınmazın dava dışı paydaşlarının paylarını davalı ...’e satış yoluyla devrettiklerini, bildirim yapılmadığını ileri sürerek, önalım hakkı nedeniyle payın adına tescilini istemiştir.
20.03.2007 günü harcı yatırılan dilekçeyle... mirasçıları; 05.07.2007 günü harcı yatırılan dilekçeyle ... mirasçıları ve 21.04.2008 günü harcı yatırılan dilekçeyle ... mirasçıları olan müdahil davacılar davalı ...’in satış yoluyla edindiği payların önalım hakkı nedeniyle adlarına tescilini talep etmişlerdir.
Davalı ..., davaların reddini savunmuş, 05.02.2014 tarihli duruşmada ise,... mirasçıları ve ... mirasçılarının istemlerini kabul etmiştir.
Mahkemece, davacı ...’ün isteminin kabulüne; dahili davacıların aktif dava ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle istemlerinin reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı vekili ile bir kısım müdahil davacılar vekili temyiz etmiştir.
-2-
Dava, önalım hakkı nedeniyle tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir.
Önalım hakkı satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her halde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer (TMK m. 733/4).
Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.
Önalım hakkının kullanılmasında davacının dayandığı pay elbirliği mülkiyetine konu ise tüm ortakların birlikte dava açması veya birinin açtığı davaya diğerlerinin muvafakat etmesi gerekir. Çünkü bu gibi hallerde 11.10.1982 tarihli ve 3/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca davanın tereke adına açıldığının kabulü gerekir. Davaya muvafakat, duruşmaya gelip bu konuda beyanda bulunmakla veya imzası noterce onaylı muvafakat belgesi ibraz edilmesi suretiyle yahut davacı adına davayı takip eden avukata vekalet verilmesi ile sağlanabilir. Bu yolda ortakların tümünün muvafakati sağlanamazsa Türk Medeni Kanununun 640. maddesi hükmü uyarınca murisin terekesine görevli mahkemede temsilci atanması için davacıya süre verilir. Temsilci davacı dışında biri olursa davacının sıfatı sona ereceğinden davayı temsilci takip eder. Dava hakkına ilişkin olan bu hususun hakim tarafından kendiliğinden öncelikle nazara alınması gerekir.
1-Dahili davacı Seçil Kayacıklı ile muris ...’ın tereke temsilcisi ... vekilinin temyiz itirazları yönünden;
Somut uyuşmazlıkta, dava konusu 1673 parsel sayılı taşınmazda davalı ...’in çekişme konusu taşınmazdan ilk payı 31.03.2006 tarihinde satın almıştır. Taşınmaz paydaşı ... mirasçısı müdahil davacı Seçil ilk payın satın alındığı tarihten itibaren iki yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra 21.04.2008 tarihinde payın adına tescilini talep etmiştir. Bu nedenle, istemin hak düşürücü süre geçtiği gerekçesiyle reddi gerekirken aktif dava ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmesi doğru değil ise de hüküm sonucu esas bakımından usul ve kanuna uygun olduğundan HUMK’nın 438/son maddesi gereğince hükmün gerekçesinin değiştirilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
2- Dahili davacı...’ın tereke temsilcisi ... ile mirasçılardan ..., ..., ..., ... vekilinin temyiz itirazlarına gelince;

-3-

Somut uyuşmazlıkta, dava konusu 1673 parsel sayılı taşınmaz paydaşı... mirasçıları çekişme konusu payın önalım nedeniyle adlarına tescili istemiyle dava açmışlar, yargılama devamında 18.03.2008 gün ve 2007/573E. 2008/158K. sayılı karar ile terekeye temsilci atanmış, yargılama temsilci eliyle yürütülmüştür. Mahkemece, anılan davacıların tek başlarına dava açma hakkı bulunmadığı, daha sonra onay verilmesinin dahi taraf teşkilini sağlamayacağına ilişkin içtihat emsal alınarak aktif dava ehliyeti yokluğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Emsal alınan içtihatta tapu iptali tescil isteminin dayanağı zilyetlik, görülmekte olan davanın ise önalım olduğundan, her iki davanın da hukuki nedenleri birbiriyle örtüşmemektedir. Bu nedenle, mahkemenin dayandığı içtihatın somut olayda uygulama yeri bulunmamaktadır. Dolayısıyla, dahili davacıların aktif dava ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ancak, dava konusu 1673 sayılı parselde dahili davacıların dayandığı ... payı yargılama sırasında elbirliği mülkiyetinden paylı mülkiyet haline dönüştürülmüştür... payı, mirasçılar adına paylı olarak tescil edildiğinden tereke temsilcisinin görevi sona ermiştir. Bu durumda, paylı malik haline gelen... mirasçıların önalım hakkını kullanıp kullanmayacakları sorularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan olgular gözden kaçırılarak yazılı gerekçeyle istemin reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle dahili davacılar Seçil Kayacıklı ve ... hakkındaki hükmün gerekçesinin yukarıdaki şekilde DEĞİŞTİRİLEREK DÜZELTİLMİŞ bu gerekçe ile ONANMASINA; 2. bentte açıklanan nedenlerle dahili davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü, hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde yatırana iadesine, 13.01.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.