Kamulaştırma - Mal Sahibinin Geri Alma Hakkı - Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2010/633 Esas 2010/2681 Karar Sayılı İlamı

18. Hukuk Dairesi 2010/633 E., 2010/2681 K.

18. Hukuk Dairesi 2010/633 E., 2010/2681 K.

• KAMULAŞTIRMA
• MAL SAHİBİNİN GERİ ALMA HAKKI

• 2942 S. KAMULAŞTIRMA KANUNU [ Madde 23 ]

"İçtihat Metni"

Dava dilekçesinde 2942 sayılı Yasa"nın 23. maddesi gereğince tapu iptali ile tescil istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği düşünüldü:

Mahkemece bozma ilamına uyulmuşsa da bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir.

Şöyle ki;

Dava; Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından Ağırlık Kontrol İstasyonu yapılması için 10.08.1995 tarihinde kamulaştırılan 2049 parsel numaralı taşınmazın üzerinde 5 yıllık yasal süre içinde kamulaştırma amacına uygun hiçbir tesis yapılmadığından taşınmazın iadesi istemine ilişkindir.

Mahkemece, mahallinde yapılan inceleme sonucu düzenlenen bilirkişi raporuna dayanılarak dava konusu taşınmaz ile aynı amaçla kamulaştırılan diğer taşınmazlar üzerinde 5 yıllık süre içinde kamulaştırma amacına yönelik hiçbir işlem yapılmadığı ve olduğu gibi bırakıldığı sonucuna varılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kamulaştırma Yasası"nın 23. maddesinde kamulaştırma bedelinin kesinleşme tarihinden itibaren beş yıl içinde, kamulaştırmayı yapan idarece kamulaştırma amacına uygun hiçbir işlem veya tesisat yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa, mal sahibinin kamulaştırma bedelini aldığı günden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödeyerek taşınmaz malı geri alma hakkının varlığı kabul edilmiştir. Aynı maddenin ikinci fıkrasında da doğduğu tarihten itibaren bir yıl içinde kullanılmaması halinde de bu hakkın düşeceği öngörülmüştür. Aynı amacın gerçekleşmesi için birden fazla taşınmaz mal birlikte kamu-laştırıldığı takdirde de bu taşınmaz malların bir bütün oluşturduğu kabul edilerek yukarıdaki hususların buna göre değerlendirilmesi gereği de aynı maddenin üçüncü fıkrasında hükme bağlanmıştır.

Yasanın öngördüğü bu süreler ve olumsuz koşulun gerçekleşip ger-çekleşmediğinin belirlenmesi bakımından da sadece dava konusu edilen taşınmazın değil, aynı amaçla kamulaştırıldığı kamulaştırma kararı ekindeki kamulaştırma krokisinden anlaşılan diğer taşınmazların durumunun bir bütün oluşturduğu dikkate alınıp buna göre inceleme yapılması gerektiği halde, mahkemece birlikte kamulaştırılan parsellerle ilgili olarak bu yönlerde bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın dava konusu parselle ilgili bedel artırım davası açılıp açılmadığı da incelenmeden karar verilmiş olması doğru gö-rülmemiştir.

Bundan ayrı, yasanın öngördüğü 5 yıllık süre içinde salt tesis yapılıp yapılmadığı hususunun incelenip değerlendirilmesi yeterli olmayıp, bu amaca yönelik olarak ödenek sağlanması, yatırım programına alınması, ihaleye çıkarma için izin, ihale yer teslimi gibi idari hazırlıklar, ifraz ve tevhit, kamulaştırılan alanın imar durumunda değişiklik yapılması ve imar düzenlemesi gibi hususlarda yürütülen işlemlerin ve yapılan yazışmaların da yasada öngörülen işlem kapsamında mütalaa edilmesi gerekirken, mahkemece bu hususlar yeterince araştırılmadan taşınmazlarla ilgili hiçbir işlem yapılmadığı sonucuna varılması da yasaya uygun düşmemektedir.

Mahkemece, sözü edilen yasa hükmü gereği ve yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda aynı amaçla kamulaştırılan tüm taşınmazların tamamının bir bütün oluşturduğu kabul edilerek, davanın süresinde olup olmadığı ve kamulaştırma amacına uygun bir işlem yapılıp yapılmadığı yönlerinden gerekli araştırma ve inceleme yapılarak oluşacak sonuç doğrultusunda karar verilmelidir.

Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK"nın 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 23.02.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.