Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, bozma ilamına uyulmak suretiyle yapılan yargılama sonucunda ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekilince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, 01.09.1986-16.04.2010 tarihleri arasında davalı yanında hizmet akdine dayalı olarak kesintisiz çalıştığının tespitini talep etmiş, Mahkemece; davacının 1986-31.12.2009 tarihleri arasında toplam 2.259 gün eksik bildiriminin tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi ya da çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihide kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır.
Öte yandan, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2003/21-43 Esas, 2003/97 Karar ve 26.02.2003 tarihli kararında ayrıntıları açıklandığı üzere; kural olarak işe giriş bildirgeleri ve ücret ödeme bordroları sigortalının imzasını içermelidir. Sigortalı, anılan belgeleri hile, hata veya manevi baskı altında imzaladığını ileri sürmemiş veya imzanın kendisine ait olmadığını ya da kesintisiz çalıştığını söylememiş ise, birden fazla işe giriş bildirgesinin varlığı ve işyerinden yapılan kısmi bildirimler, sigortalının o işyerinde kesintili çalıştığına karine oluşturur. Bu karinenin, aksinin, ancak, eş değer de delillerle kanıtlanması gerekmekte olup tanık sözlerine değer verilemez. Bu halde ise hak düşürücü sürenin kesinti tarihleri dikkate alınarak her bir dönem bakımından ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekecektir.
Buna göre, somut olayın incelenmesinde, davalı işveren şirketin 07.05.1998’de kurulduğu, davacının 01.09.1986, 18.03.1988, 20.04.1989, 20.01.1990, 15.01.1993 tarihli işe giriş bildirgelerinde belirtilen işyeri ve işyeri sicil numarasının “... ve ortakları"" olarak belirtildiği, bu işyeri sicil numarasının 1998 yılından sonra davalı şirket adına kullanıldığı görülmekte olup evvela davalı şirketin kuruluş tarihinden önceki davacı çalışmalarının tespiti hususunun işveren sıfatını taşıyan ... ve varsa ortağının hak alanını ilgilendirdiği gözetilerek bu kişilere HMK 124. maddesi gereği husumet yöneltmesi için davacıya mehil verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, Mahkemece, 1998 ve sonraki dönemlere ilişkin davalı şirket yönünden verilen karar yerinde olmakla birlikte davacının ... ve ortakları işyerindeki çalışması ile davalı şirket nezdindeki çalışma sürelerinin ayrı ayrı belirlenmesi gerekmektedir.
Ayrıca, yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler gözetildiğinde, davacının davalı işyerinde 18.03.1988 tarihli işe giriş bildirgesi öncesinde 02.02.1987-29.02.1988 döneminde dava dışı "Hasan ve Zehra Demirbaş" unvanlı işyerinde 239 gün çalışmasının olduğu, bu çalışma ile davalı işyerindeki çalışmasının kesintiye uğradığı göz önüne alındığında davacının 18.03.1988 tarihi öncesi taleplerinin hak düşürücü süreye uğradığı gözetilmeden hüküm fıkrasında bu sürelerin de tespit edilen süreye dahil edilerek karar verilmiş olması isabetsizdir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 14.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.