MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 28.09.2011 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil olmazsa tazminat istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 13.03.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
KA R A R

Dava, harici sözleşmeye dayalı tapu iptali ve tescil olmazsa ödenen bedelin güncel değerinin tazmini istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın tazminat yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Hükmü davalı vekili temyiz etmiştir.
1) Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya kapsamına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiş reddine karar vermek gerekmiştir.
2) Dava konusu somut olayda, taraflar arasında yapılan "devir ve temlik senedi" başlıklı, adi yazılı, 18.08.1995 tarihli belge ile davacının davalıdan dava konusu taşınmazı 50 milyon lira bedel karşılığı aldığı ve bedelin tamamını ödediği konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık güncel bedelin ne olduğu konusunda toplanmaktadır.
Tapuda kayıtlı bulunan bir taşınmazın haricen satışı Türk Medeni Kanunu"nun 706, Borçlar Kanunu"nun 213 ve Tapu Kanunu"nun 26. maddesi hükümleri karşısında geçersizdir. Böyle bir satış haricen satın ve devralan kişiye herhangi bir mülkiyet hakkı bahşetmez. Kural olarak, 10.07.1940 tarih ve 2/77 sayılı ve 07.06.1939 tarih, 1936/31 Esas, 1939/47 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarına göre, harici satışın hüküm ifade etmemesi durumunda taraflar verdiklerini geri alabilirler. Bilindiği üzere; geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri vermek zorunda olduğunu ve eski hale getirmede mal varlığında artış olan tarafın yükümlülüğünün bulunduğunu ifade eder. Ülkemizde yaşanan ve uzun yıllar boyu yüksek oranlarda seyreden enflasyon nedeni ile belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir. Hukuken geçersiz sözleşmeler tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı göz ardı edilmemelidir.
Davacının harici satış nedeniyle davalı yana bedel ödediğinin kanıtlanması halinde harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir. Bugüne kadarki Yargıtay uygulaması gözetildiğinde, sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren sözleşmede yer alan bedelin TEFE – ÜFE endekslerindeki artışlar ile altın, döviz fiyat ve kurlarındaki artışlar, işçi ve memur aylıklarındaki artışlar dikkate alınıp denkleştirici adalet kuralları uyarınca, dava tarihine kadar uyarlaması yapılarak, dava tarihinde harici satış senedindeki miktarın ulaştığı değerin (miktarın) hüküm altına alınması esası benimsenmiştir.
Somut olayda; davacının davalıya Türk Lirası olarak ödemede bulunduğu davacının beyanıyla sabittir.
O halde mahkemece yukarıda yazılı ilkeler doğrultusunda, dosyada mevcut 23.06.2014 tarihli, bilirkişi Özgür Cengiz tarafından düzenlenen güncel değerin hesaplanmasına ilişkin raporun hükme esas alınması gerekirken Türk Lirası dışında kısmen yabancı para cinsinden ödeme yapılmış gibi hesaplama yapılan bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle 1. bent uyarınca davalının sair temyiz itirazlarının REDDİNE, 2. bent gereğince davalının diğer temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadeseni, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05.12.2016 gününde oybirliği ile karar verildi.