Mahkemesi : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi



Dava, menfi tespit ve kesilen aylığın tekrar bağlanması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf isteminin reddine dair karar verilmiştir.
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin İsviçre"de 13/08/1988 ile 23/06/2003 arasında geçen hizmetlerini 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma karşılığını 07/11/2014 tarihinde ödeyerek 24/11/2014 tarihinde tahsis talep ve beyan taahhüt belgesinde yurda kesin dönüş " aylık talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu" olarak tanımlandığından 01/12/2014 tarihiden geçerli olmak üzere aylık bağlandığını, müvekkilinin emekli olduktan sonra durumunda meydan gelen değişikliklerle ilgili kuruma herhangibir bildirimde bulunulmadığı, İsviçre Sigorta merci ile yazışma yapılması sonucu bu ülkede (4) koduyla adına çalışmaya dayalı prim ödendiği ve bu ödenen primlerin İsviçre Sosyal Güvenlik mevzuatına göre aylık hesabında dikkate alındığını, ayrıca anılan sürelere ilişkin primlerin Türkiye"ye transfer edildiğini ve prim olarak tarafına ödendiğinin bildirilmesi sonucu aylığın yanlış beyanda bulunulduğu, işten ayrılmadan çalışmalara devam ettiği tespit edilmesinin gerekçe gösterilerek emekli aylığının iptal edilerek ödenen aylıkların müvekkiline borç olarak kaydedildiğini, SGK tarafından yapılan işlemlerin tamamen hatalı olduğunu, İsviçre"de yaşayan bireylerin çalışmadığı zaman dahi sigortaya ödeme yapmak zorunda olduğunu, ödeme için çalışmanın olmasının şart olmadığını ileri sürerek 20191515000981 ve 20191515001004 numaralı dosyalara istinaden gelen 104.740,05 TL ve 4.297,84 TL borç bildirim belgeleri nedeniyle borçlu olmadığının tespitine, 01/12/2014 tarihinden geçerli olmak üzere önceden bağlanan emekli aylığının devamına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; kurum işleminin yerinde olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Yerel mahkeme kararı yerinde bulunarak istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
V-TEMYİZ NEDENLERİ:
Davacı vekili, davacının 2005 yılından itibaren çalışmadığını, kesin dönüş şartlarını yerini getirdiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
Dosya kapsamı incelendiğinde, 01.12.2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanan davacının 15.07.2019 tarihli E 205 CH hizmet belgesinde 2017 yılı aralık ayı sonuna kadar (4) koduyla prim ödediğinin (İsviçre Sigrota merci güncel hizmet dökümünün bulundukları yılın iki yıl gerisinden bildirildiği anlaşılmıştır) anlaşılması üzerine aylığın baştan itibaren iptal edilerek yersiz ödenen 2014-2019 yılları arası aylıklar için borç tahakkuk ettirildiği, davacının menfi tespit ve aylığın tekrar bağlanması için işbu davayı açtığı, mahkemece kesin dönüşe engel durumun bulunması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de; hükmün eksik araştırmaya dayalı olduğu anlaşılmıştır.
Hukuk Genel Kurulu’nun 1997/10-588-857, 1998/10-645 1999-237 sayılı Kararlarında da belirtildiği üzere, yurda kesin dönüş yapmaktan söz edebilmek için yurt dışında çalışan Türk Vatandaşlarının çalışma hayatına yönelik tüm ilişkilerini gerek çalıştığı işyerleri ve gerekse ilgili olduğu tüm sosyal güvenlik kuruluşları yönünden sona erdirerek yerleşmek ve sosyal güvenliklerini de burada sağlamak üzere anavatana dönüş yapmaları gerekir. Başka bir anlatımla, yurt dışındaki işçi sıfatıyla, çalışma hayatıyla ilgili tüm bağlarını ve ilişkilerini bitirmeden (İsviçre) yurtdışındaki sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödeyerek geçici sürelerle yurda giriş yapmak “kesin dönüş” yapıldığı anlamını taşımaz. Keza yurt dışında çalışmamak da her zaman kesin dönüşe delalet olmaz. Giderek kişi çalışmayabilir ama sosyal güvenlik yardımı almak için sosyal güvenlik kuruluşuna prim ödemeyi yeterli görerek yurda kesin dönüş yapmayabilir.
Bu konuda çıkarılan, 06.11.2008 tarih 27046 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 4. maddesinde de “kesin dönüş; Aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu” ifade edeceği öngörülmüştür. Yurtdışında sosyal sigortadan faydalanmak için prim ödeme, kişinin yurt dışında oturduğuna ve yurda kesin dönüş yapmadığına göstergedir.
Belirtilen açıklamalar ışığında somut olaya dönüldüğünde, (4) kodu ile yapılan bildirimlerin kesin dönüşe engel olduğu belirgin olmakla birlikte, (4) kodu ile yapılan bildirimlerin sonu olan 2017 aralık ayı sonrası için kesin dönüşün araştırılmadığı anlaşılmakla, yurtdışı çalışmasının ya da ikamete sayalı sosyal sigorta veya sosyal yardım ödemesinin sona erdiği tarihten itibaren aylığa hak kazanacağının gözetilip, tarafların hak ve borçlarının bu çerçevede irdelenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 26.05.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.