Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı"nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI : Davacı S.K. mirasçıları ile Sab.K. vekili tarafından davalı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Yenişehir Belediye Başkanlığı aleyhine Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan 2008/65 Esas sayılı tazminat davasında, Danıştay Başsavcılığı tarafından 2247 sayılı Kanun’un 10. maddesi gereğince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması nedeniyle gönderilen 2008/306 Esas sayılı dosyanın incelendiği, Bursa İli, Yıldırım İlçesi, Sosyal Mesken Sahası Mahallesi, 354 pafta, 2031 ada, 32 parsel sayılı taşınmazda 160/2500 hisse karşılığı 160 m2miktarlı arsa üzerinde 2981/3290 sayılı Yasa’nın 10/b maddesine göre yapılan imar affı çalışmasında, hisselerin bir kısmının yola terk edilerek geriye kalan kısma Mimar Sinan Mahallesi, 10363 ada, 12 parsel nolu, 116.42 m2miktarlı avlulu 4 katlı kagir bina olarak tescil işlemlerinin yapıldığı, 3194 sayılı Yasa’nın 18. maddesi uyarınca yeniden yapılan imar uygulaması sonucunda ortaklık payı alınarak 1005.36 m2 alanlı 4563 ada, 5 parsel sayılı taşınmazdan 90/2400 hissenin S.K."e, 90/2400 hissenin Sab.K. adına tescil edildiği, yapılan işlemler sonucunda 3194 sayılı Kanun’un 18. maddesinin uygulanmasıyla ikinci kez düzenleme ortaklık payı alınması nedeniyle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 7.000.-YTL miktarın tazmini istemiyle Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne davanın açıldığı, davalı idare tarafından görev itirazında bulunulması üzerine olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığının anlaşıldığı, Anayasa"nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının, idari dava türleri arasında sayıldığı, 2981 sayılı Kanun’un 3290 sayılı Kanun ile değişik 10. maddesinin (b) bendi ile 3194 sayılı Kanun’un 15. ve 18. maddelerinden söz ederek, davacıların sahip oldukları taşınmazlarda, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda ikinci kez düzenleme ortaklık payı alınması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davada, davacılara bir bedel ödenip ödenmeyeceği hususunun imar mevzuatı hükümlerine göre incelenerek bir sonuca varılması gerekeceğinden, idarenin kamu gücüne dayalı, resen ve tek yanlı irade açıklaması şeklinde tesis edilen işlem nedeniyle, davanın görüm ve çözümünün idari hukuk kurallarına göre idari yargı yerinde yapılması gerektiği, bu nedenle, Danıştay Başsavcılığı’nın 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2008/65 Esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

            İNCELEME VE GEREKÇE :

            Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Mustafa KICALIOĞLU, Mahmut BİLGEN, Habibe ÜNAL, Turan KARAKAYA, Serdar AKSOY ve Muhittin KARATOPRAK’ın katılımlarıyla yapılan 2.2.2009 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME : Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa"nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Büyükşehir Belediyesi vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı"nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

            II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Nurdane TOPUZ’un, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Dr. İlknur ALTUNTAŞ ile Danıştay Savcısı Gülen AYDINOĞLU’nun davada idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıya ait taşınmazdan 2981/3290 sayılı Yasa"nın 10/b maddesine göre kamu alanına terk-azalma yapılmasına ve dava konusu ta­şınmazın imar parseli niteliği kazanmış olmasına rağmen, aynı taşınmazdan 18. mad­de uygulaması sırasında ikinci defa düzenleme ortaklık payı alındığı ileri sürülerek kamulaştırılmadan fazladan kesilen düzenleme ortaklık payları bedeli olarak fazlaya ait hakları saklı kal­mak şartıyla 7.000,00YTL’nin dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalılardan tah­sili istemiyle açılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesinde, “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re"sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez.

 (Değişik üçüncü fıkra: 3/12/2003-5006/1 md.) Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.

Düzenleme ortaklık paylarının toplamı, yukarıdaki fıkrada sözü geçen umumi hizmetler için, yeniden ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olduğu takdirde, eksik kalan miktar belediye veya valilikçe kamulaştırma yolu ile tamamlanır.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez…” hükmü yer almıştır.

Olayda, dava, aynı taşınmazdan 18. mad­de uygulaması sırasında ikinci defa düzenleme ortaklık payı alındığı iddiasıyla açılmıştır.

Davalı Büyükşehir Belediyesi vekili, savunma dilekçesinde, Yıldırım Kadastro Müdürlüğü tarafından 2981/3290 sayılı Yasa’nın 10/b maddesi gereğince kadastro çalışması yapıldığını, imar uygulamasının, Yıldırım Belediye Başkanlığı’nca 3194 sayılı Yasa’nın 18. maddesine göre yapıldığını ve Yıldırım Belediye Encümeni’nin 23.1.2004 tarih ve 2004/120 sayılı kararı ile onaylandığını belirtmiştir.

Bu durumda, idarece kamu gücü kullanılarak, resen ve tek yanlı biçimde tesis edilen uygulama işlemlerinden kaynaklanan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 2/1-b. maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Büyükşehir Belediyesi vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir. 

SONUÇ   : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Büyükşehir Belediyesi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.4.2008 gün ve E:2008/65 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 2.2.2009 gününde Üyeler Mustafa KICALIOĞLU ile Mahmut BİLGEN’in KARŞI OYLARI ve  OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

- MUHALEFET ŞERHİ – 

3194 sayılı İmar Kanunu"nun 18/6. maddesinde herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmayacağı hükme bağlanmıştır.

Davada, aynı taşınmazdan 18. mad­de uygulaması sırasında ikinci defa düzenleme ortaklık payı alındığı iddia edilerek aşan kısmın bedeli talep edilmektedir.

İmar Kanunu"nun 17/son maddesinde bu kanundan doğan uyuşmazlıklara 2942 sayılı kanun hükümleri uyarınca bakılacağı, değer biçme yönteminin de bu yasaya göre belirleneceği hükmü getirilmiştir.

İdarenin ikinci kez düzenleme ortaklık payı olarak ayrılması ile ilgili idari işlemin iptali talep edilmediğinden, davalı idarenin bu şekilde davacının payına müdahalesi Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu"nun 16.5.1956 gün ve 1/6 sayılı kararında da kabul edildiği gibi kamulaştırmasız el koyma niteliğindedir. Açıklanan bu nedenlerle davanın Adli Yargı yerinde görülmesi gerekmektedir. Yargıtay"ın yerleşmiş uygulaması da bu yöndedir (Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 2004/7223-9608; 2004/4985-8351; 2005/9172-12155; 2007/8484-9847 sayılı kararları).

            Belirtilen nedenlerle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.