MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Hizmet tespiti istemine ilişkin olarak açılan davada ... 1. Asliye Hukuk (İş mahkemesi sıfatıyla) ile ... 29. İş Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
... 1. Asliye Hukuk (İş mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince, davacının hizmet tespiti (hizmet birleştirilmesi) istenilen süreler 10/12/1986-14/02/1990 tarihleri arasındadır. Ayrıca bu sürelerin geçtiği hizmetlerin davacı tarafından yerine getirildiği iddia edilen yer ... Halk Bankası Şube Müdürlüğüdür. Bilindiği gibi dava açıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan 5521 sayılı yasanın 5. Maddesinde aynen "İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı iş yeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz" hükmü mevcuttur. Aynı yasanın 15. Maddesinde ise aynen "Bu kanunda sarahat bulunmayan hallerde Hukuk Muhakemeleri Usul Kanunu hükümleri uygulanır" hükmü mevcuttur. Bahse konu HMUK yürürlükten kalktığı için söz konusu atıf 6100 sayılı HMK"ya yapılmış sayılacaktır. Bu yasal düzenlemer karşısında her ne kadar davacı tarafından söz konusu dava Halk Bankası Genel Müdürlüğü aleyhine dava açılmış ise de davacının hizmetinin geçtiği iddia edilen yer davalının ... şubesidir. Dolayısı ile söz konusu dava şubenin işleminden ötürü açılmıştır. Yani asıl dava olunan davalı ... (Halk Bankası ... Şube Müdürlüğü)" dür. Bilindiği gibi şubenin işlemlerinden ötürü dava açılması durumunda davacı tarafa seçimlik yetki hakkı tanınmıştır. Söz konusu seçimlik yetki uyarınca davacı davasını ister şubenin bulunduğu yerde isterse de merkezin bulunduğu yerde açabilecektir. Dolayısı ile olayımız açısından davacı davasını hem ... hem de ... Nöbetçi İş Mahkemelerinde açabilecektir. Ancak adı geçen davalının Genel Müdürlük adresi 2015 yılı sonlarında ... ili ... ilçesine taşındığı ve iş bu dava 10/02/2017 tarihinde açıldığı için artık davacının davasını ... Nöbetçi İş Mahkemesinde açma olanağı kalmamıştır. Hal böyle iken davalı ... Müdürlüğünün yerleşim yeri "... Mahallesi, ... Sokak No:... .... .../..." olması nedeniyle yetkili Mahkeme ... Nöbetçi İş Mahkemeleri olduğundan mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
... 29. İş Mahkemesince; 19/02/2017 tarihinde açılan davada Sosyal Güvenlik Kurumunun davalı konumunda değil fer"i müdahil konumunda olması gerektiği için yetkisizlik itirazını ileri süremeyeceği dikkate alınarak, uyuşmazlığın esası hakkında ... Asliye Hukuk Mahkemeleri"nin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde işçi-işveren arasındaki uyuşmazlıklara ilişkin kesin yetki kuralı düzenlenmiş olup Kanun"un 1/B bendinde "İşçi Sigortaları Kurumu ile sigortalılar veya yerine kaim olan hak sahipleri arasındaki uyuşmazlıklardan doğan itiraz ve davalara da bakarlar" hükmü doğrultusunda 5510 sayılı Kanun"dan kaynaklanan davalar iş mahkemesinde görülmekle birlikte Kurumun taraf olduğu uyuşmazlıklarda yetkili mahkemenin neresi olacağına dair Kanun"da açık bir düzenleme bulunmamaktadır.
5521 sayılı Kanunun 15. maddesinde bu Kanunda sarahat bulunmayan hallerde Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükmü yer almaktadır.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 447/2. maddesine göre "Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır" hükmü gereğince genel yetki kuralı dışında düzenleme öngörülmemiş olması karşısında 6100 sayılı HMK"da yer verilen özel yetkiye ilişkin düzenlemelerin iş mahkemelerinin yetkisinin belirlenmesinde dikkate alınması gerektiği ortadadır.
6100 sayılı HMK 6/1. maddesi genel yetki kuralını düzenlemekte olup; "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." denilmektedir. Tüzel kişilere karşı açılacak davalarda yetkili mahkeme tüzel kişinin ikametgahının (merkezinin) bulunduğu yer mahkemesidir. (6102 s. TTK. 213., 339., ve 576. maddeleri) HMK"nın 14. maddesi ise, bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesinin de yetkili olabileceğini hüküm altına almıştır.
Yukarıda anlatılanlar ışığında; hizmet tespiti davalarında şu dört yer yetkili sayılır. Birincisi, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesi gereğince işin (hizmetin) yapıldığı yer mahkemesi, ikincisi, yine İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesi ile genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 6. maddesi gereğince işverenin (davalının) ikametgahı mahkemesi, üçüncüsü, genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 6. maddesi ile Sosyal Güvenlik Kurumunun merkezi bulunduğundan Ankara Mahkemeleri, dördüncüsü ise, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 14. maddesi gereğince hizmetin geçtiği yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir. Davacı, seçimlik hakkını kullanarak belirtilen yer mahkemelerinden herhangi birinde dava açarsa, yetkisizlik kararı verilmemesi ve işin esasına girilmesi gerekir.
Yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı hallerde yetki itirazı cevap dilekçesi ile birlikte ileri sürülmelidir. (HMK m.116 ve 117) Kesin yetki kuralı bulunmadığı durumlarda, hâkim re"sen yetkisizlik kararı veremez.
Hal böyle olunca, mahkemece, somut olayda, yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı ve kesin yetkinin bulunmadığı ve usulüne uygun bir yetki itirazı olmadığı durumlarda ise davanın ilk açıldığı mahkemenin yetkili hale geleceği (HMK 19/son) anlaşılmaktadır. Bu nedenle, uyuşmazlığın ... 1. Asliye Hukuk (İş mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK"nın 21 ve 22. maddeleri ile ile 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince ... 1. Asliye Hukuk (İş mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 22/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.