10. Hukuk Dairesi 2017/4629 E. , 2018/9036 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği üzere davanın reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 4. maddesinde, “sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler” işveren olarak tanımlanmıştır. ”Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmada, kısacası, davanın sübutu ve verilen kararın infazı açısından, işverenin kim olduğunun bilinmesinde yasal zorunluluk vardır. Bu nedenle, sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin hangi işverenler tarafından düzenlenmiş olduğu tespit edilip, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasanın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltmesi gerekir.
İnceleme konusu davada; davacı ... Medya şirketler grubunda 01.05.1993 tarihinde gazeteci olarak işe başladığını, halen ... gazetesi yazı işlerinde sayfa editörü olarak çalıştığından bahisle 01.05.1993-01.10.1996 tarihleri arasındaki çalışmalarının, 1997-2004 yılları arasında eksik gösterilen sigortalılığının tespiti ile maaşının bir bölümünün de telif ücreti adı altında ödenerek kuruma eksik bildirim yapıldığından bu tarihler arasında kuruma eksik bildirilen prime esas kazancının tespit edilmesini talep ettiği, mahkemece davalı... Gazetecilik Yayıncılık A.Ş. ile dahili davalı şirketler arasında organik bağ bulunmadığı kanaatine varıldığından davacının tüm taleplerinin reddine karar verildiği anlaşılmış ise de yapılan inceleme ve araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Somut olayda; davacının 01.10.1996-28.02.1998 tarihleri arasında ... Yayıncılık ve Dağ. A.Ş."den, 01.03.1998-31.12.1999 tarihleri arasında ...Haber Ajansı A.Ş."den, 01.01.2000-30.04.2011 tarihleri arasında ... Ajansı A.Ş."den, 02.05.2011-29.02.2012 tarihleri arasında...Gazetecilik Yayıncılık A.Ş."den bildiriminin olduğu görülmektedir. Ayrıca ...Gazetecilik A.Ş."nin ...."ni aktif ve pasifiyle birlikte 30.06.2003 tarihinde devralarak birleştiği, ... Gazetecilik A.Ş."nin ünvanının 25.12.2003 tarihinde ... Gazetecilik A.Ş. olarak değiştiği, ... Haberler Ajansı A.Ş."nin devir yoluyla 08.12.1999 tarihinde ... Haber Ajansı ile birleştiği, 20.04.2011 tarihli ... varlıkları satış sözleşmesi ile ...Gazetecilik ve Yayıncılık A.Ş."nin ... Gazetecilik A.Ş."yi tüm varlığıyla devraldığı, 20.03.2012 tarihinde ...Gazetecilik ve Yayıncılık A.Ş."nin ünvanını ... Gazetecilik ve Yayıncılık A.Ş. olarak değiştirdiği tespit edilmiştir.
Mahkemece şirketler arasında organik bağ bulunmadığından bahisle davanın reddine karar verilmiş ise de iş bu davada şirketler arasında organik bağ olup olmadığı değil, işyeri veya şirketlerin devrinin araştırılması ve tespit edilmesi gerekmektedir. Davacının 01.05.1993-05.12.1993 tarihleri arasında ... Politika Dergisinde, 05.12.1993-01.10.1996 tarihleri arasında ...Postasında .... adına çalıştığı iddiası bulunmaktadır. Davacının çalışmalarının kuruma bildirilmemesinden ve primlerinin eksik yatırılmasından çalışma dönemindeki işveren sorumlu olup, bu kapsamda öncelikle çözümlenmesi gereken husus çalışmanın geçtiği dönemdeki işveren veya işverenlerin kimler olduğunun tespitidir. Bu nedenle davacının çalıştığını iddia ettiği ... Politika ve ... Postası gazetesinin hangi yayın kuruluşuna bağlı olarak çıkarıldığı araştırılarak işveren şirket belirlenmeli, dosyada bulunan bilgi ve belgelerden dahili davalı şirketlerin başka şirketlere ve son olarak davalı ...Gazetecilik Yayıncılık A.Ş. şirketine devrolduğu görülmekle söz konusu bu şirketler arasındaki devirler araştırılarak, hangi şirketlerin devir ve birleşme suretiyle tüzel kişiliklerinin devam ettiği tespit edilmeli, bu şekilde en son işveren belirlenmeli, davada taraf olmaması halinde HMK 124. gereğince davaya dahil edilerek taraf teşkili sağlanmalı ve elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile yazılı biçimde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 07.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.