Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Asıl dava, yersiz aylıklar nedeniyle borçlu olmadığının tespiti, birleşen davada ise yersiz ödenen aylıklar nedeniyle başlatılan icra takibine itirazın iptali ve icra inkar tazminatı istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilamında belirtildiği şekilde asıl davanın kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak karar verilmiş ise de, bozma gerekleri yerine getirilmemiştir.
Önceki bozma ilamında, “Yurtdışında çalışan ... vatandaşlarının yurtdışında geçen hizmetlerinin borçlandırılarak, ülkemiz ... güvenlik mevzuatında malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde ...’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini sağlamak amacıyla kabul edilen 3201 sayılı Kanun hükümleri uyarınca borçlandırılan sürelere dayalı olarak hangi şartlarda aylık bağlanacağı anılan Kanunun 6"ncı maddesinde belirlenmiştir. Tahsis yapılabilmesi için aranan koşullardan birisi, yurda kesin dönülmüş olmasıdır.
Kesin dönüşün, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir ... sigorta ya da ... yardım ödeneği almamaları durumunu ifade ettiği; “... sigorta ödeneği” deyiminden, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödeneklerin amaçlandığı; “... yardım ödeneği” ibaresinin ise bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut gelirleriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen, ikamet şartına bağlı nakdi yardımlar anlamını taşıdığı kabul olunmaktadır. Ne var ki, “kesin dönüş” ifadesi, mutlak anlamda, yurtdışında bulunduğu ülkeden ...’ye döndükten sonra tekrar yurtdışına çıkış yapmama şeklinde değerlendirilemez. İkamet şartına bağlı olmayan nitelikte ... sigorta veya ... yardım ödeneği alanlara, anılan koşulun gerçekleştiğinin kabulü ile aylık bağlanabilecektir. Aksi yöndeki düşünce, Anayasamızın 23"üncü maddesi ile güvence altına alınmış olan “Yerleşme ve seyahat hürriyeti”nin; İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine) ek 4 nolu Protokolün 2"nci maddesi ile tanınmış “Serbest dolaşım özgürlüğü”nün ihlali sonucunu doğuracaktır. 3201 sayılı Kanunun 6"ncı maddesinin B bendi ile tekrar yurtdışına gitmek değil, yabancı ülke mevzuatına tabi olarak çalışmak ve ikamete dayalı ... sigorta veya ... yardım ödeneği almak, aylığın kesme nedeni olduğu belirtilmiş; 3201 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı bağlanıp altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanların, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir ... sigorta veya ... yardım ödeneği alıp almadıklarını “3201 sayılı Kanuna göre aylık alanlara mahsus yoklama belgesi” vererek, aylıklarını almaya devam edebilecekleri, Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 14"üncü maddesi ile hüküm altına alınmış olup, yurtdışında uzun süre kalmak, tek başına bir aylık kesme nedeni teşkil etmemektedir.
Ayrıca, yurtdışında geçen çalışmalar sonucu o ülkenin ... güvenlik sisteminden hak kazanılan yaşlılık ya da malullük aylığının bir sonucu olan ve ikamete dayalı bulunmayan ... sigorta veya ... yardım niteliğindeki edimlerden yararlanmak, yurtdışından kazanılmış olan ... güvenlik hakkının en doğal sonucu olup, bu haktan feragat anlamı çıkacak şekilde bir “kesin dönüş” tanımı yapılması, ... güvenlik hakkından feragat edilemeyeceği olgusunun göz ardı edilmesi sonucunu da doğuracaktır.” hususları açıklanmıştır.
Somut olayda; 20.10.2009 tarihinde davalı Kurum kayıtlarına intikal eden tahsis talebine istinaden 01.11.2009 tarihinden itibaren kendisine 506 sayılı Kanun kapsamında yaşlılık aylığı bağlanan davacının, 07.09.1981 – 31.07.2012 tarihleri arasında kesintisiz olarak ... ... Sigortası kapsamında çalıştığı ve dolayısıyla kesin dönüş koşulunu yerine getirmediğinden bahisle yaşlılık aylığının kesildiği, çalışmasının sona erdiği tarihi takip eden aybaşı olan 01.08.2012 tarihinden geçerli olmak üzere tekrar yaşlılık aylığı bağlandığı belirgindir. Bozma sonrası yapılan araştırma sonucu, Finans Yüksek Müdürlüğü Koblenz Merkezi Maaş ve Emeklilik Maaş Birimi Eyalet Aile Sigortası merciinden alınan belgede, Yaşlılık kısmi zamanlı çalışma yasası uyarınca, işverene 55 yaşını doldurmuş işçisiyle olan iş ilişkisini düzenleme ve işçiyi yaş nedeniyle emeklilik aylığı talep edebilene kadar çalışma mükellefiyetinden muaf tutma olanağı verdiği, ancak her durumda işçinin o güne kadar ki ortalama haftalık çalışma süresinin yarısına kadar azaltılması ve işçinin tüm ... sigorta dallarında sigorta ettirilmesi gerektiği, yaşlılık kısmi zamanlı çalışmasının ilk yarısında (çalışma dönemi) işçisini o güne kadar ki ortalama haftalık çalışma süresiyle çalıştırma (tam çalışma), ancak ona yaşlılık kısmi zamanlı çalışması için belirlenmiş olan azaltılmış haftalık çalışma süresi üzerinden azaltılmış ücret ödemesine olanak tanındığı, muafiyet döneminde ise işçinin çalışmadan muaf olduğu, ücretin çalışma döneminde olduğu gibi anlaşmada kısmi zamanlı çalışması için
belirlenmiş olan azaltılmış haftalık çalışma süresi üzerinden ödendiği, yaşlılık kısmi zaman süresinin tamamında, çalışma ve muafiyet dönemi, işveren ve işçi tarafından hastalık, bakım, işsizlik ve emeklilik sigortası primlerinin ödenmesi gerektiği, davacının çalışmasının 01.08.2006-31.07.2012 tarihleri arasında kısmi zamanlı olarak kararlaştırıldığı, kısmi zamanın ise; 01.08.2006-31.07.2009 çalışma dönemi, 01.08.2009-31.07.2012 muafiyet dönemi olarak bölündüğü, muafiyet döneminde davacının Federal ... Cumhuriyeti’nde ikamet mükellefiyetinin bulunmadığının açıklandığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, ... Yüksek Müdürlüğü ... Merkezi Maaş ve Emeklilik Maaş Birimi Eyalet Aile Sigortası merciinden alınan belgenin davacı tarafça başvuru üzerine düzenlenmiş olması karşısında, Kurum aracılığıyla içeriğinin teyiti sağlanarak, davacının muafiyet döneminde ikamet zorunluluğu bulunup bulunmadığı, muafiyetin kesin dönüş şartına engel teşkil edip etmediği, davacının kesin dönüş yapmasının başka bir deyişle ikametini ...’dan aldırması halinde de yaşlılık kısmi zamanlı çalışma kapsamında haklarının devam edip etmeyeceğinin ... Sigorta Kurumundan sorulması ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı-birleşen dava davalısına iadesine, 06.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.