Bölge Adliye Mahkemesi : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı fer"i Müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer"i Müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; müvekkilinin 20/09/2007-01/07/2008 tarihleri arasında 9 ay 11 gün davalının işletmecisi olduğu ... Özel Gelişen Kültür Dershanesinde öğretmen olarak görev yaptığını, davalı işverenin müvekkilinin işe giriş tarihini Kasım 2007 olarak SGK"ya bildirdiğini ve buna göre sigorta primi yatırıldığını, müvekkilinin haftanın 6 günü her gün 08:00-17:00 saatleri arasında 8 saat mesai yaptığını, bu rağmen davalı işletmenin, SGK"ya 2007 yılı Kasım ayından itibaren 4 iş günü üzerinden hizmet bildiriminde bulunduğunu, davalı işveren böyle yapmak suretiyle müvekkilinin hizmet süresini eksik beyan ettiğini ve müvekkilini mağdur ettiğini belirterek toplam 241 günlük hizmet süresinin tespitine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı taraf herhangi bir cevap dilekçesi sunmamıştır.
Feri müdahil Kurum vekili, yeterli ve gerekli araştırmaların yapılarak fiili çalışmanın kanıtlanması gerektiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davacının davalıya ait işyerinde 20.09.2007-30.06.2008 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak çalıştığı ve kuruma eksik bildirimde bulunulduğu kanaatine varıldığı belirtilerek ilamda belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Feri Müdahil SGK vekili, davada ilk itirazlarının dikkate alınmadığını eksik inceleme ile karar verildiğini ifade etmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, feri müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil Kurum vekili, fiili çalışma olgusunun ispatlanığını, Kuruma bildirilen kodlar hakkında davacının müdahalesinin olamadığını bildirerek hükmün bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında dava konusu somut olayda; dava her ne kadar sadece davalı ... ...’a yöneltilmiş ise de,dosya içeriğinden dersane işyerinin dava dışı ...’den davalı ... ...’a devrinin 30.04.2008 tarihinde Valilik makamı tarafından onaylandığına dair yazı içeriği,ayrıca dava dışı ... tarafından 20.09.2007-20.04.2008 dönemini içerecek şekilde tanzim edilmiş “özel öğretim kurumlarında görev alan öğretim elemanlarına mahsus iş sözleşmesinin” varlığı,keza davalı ... ...’a ait 978 sicil sayılı işyerinin 07.04.2008 tarihli noterden düzenlenmiş devir sözleşmesi ve Valilik makamınca bu devir işleminin 23.12.2008 tarihli onay yazısı ile uygun görülmesi ile dava dışı ...’e dair belgelerle ... tarafından düzenlenmiş 29.04.2008-30.05.2008 dönemli “özel öğretim kurumlarında görev alan öğretim elemanlarına mahsus iş sözleşmesinin” varlığı karşısında öncelikle dava konusu dönemi kapsar şekilde kimlerin işveren olduğu hususu gözetilmek ve talep de nazara alınmak suretiyle işverenlik sıfatları belirlenerek bu çerçevede tespit edilen kişilere HMK 124. madde gereğince husumet yöneltilerek davaya dahil edilmeli, gösterecekleri deliller toplanarak değerlendirilmeli, elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
2-Öte yandan,talep ve dava tarihi dikkate alındığında ayrıca davalı ... ... tarafından davacının sigortaya bildirim tarihi olarak bildirilen 12.11.2007 tarihinden önceki dönem ile 2008/5. ay bildiriminden sonraki tarihin dava edilmesi karşısında yapılacak işlem olarak bu dönemde dava dışı Fatma’dan yapılmış bildirim bulunmadığı takdirde Fatma’ya yöneltilecek dava bakımından hak düşürücü sürenin dolup dolmadığı hususu da irdelenmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
O halde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm sair yönleri incelenmeksizin bozulmalıdır.
SONUÇ: Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının, HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak, temyiz edilen İlk Derece Mahkemesi hükmünün sair hususlar incelenmeksizin, yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine ve kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26/05/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.