MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davacı vekili ile davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş., davalı ...Ş., davalı Elzem Ulus. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti, davalı ...Ş. vekillerince temyiz edilmiş, davalılar Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. ve Axa Sigorta vekillerince duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 04.12.2018 Salı günü davacı vekili Av. ... ile davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. vekili Av. ..., davalı ...Ş. vekili Yasin Kurt, Davalı S.S. Miltas Toplu İş Yeri Yapı Koop. vekili Av. ..., davalı ...Ş. vekili Av. ... geldiler. Diğer davalı tarafından gelen olmadı.Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili, davalı S.S. Miltaş Kooperatifi"nin maliki olduğu ve davacıya ait işyerinin de bulunduğu binada yangın çıktığını, yangının başlangıç noktasının Elzem Ltd. Şti"nin kullanımındaki antrepo olduğunu, davalı işyerlerinin yangının çıkması ve şiddetinin artmasında kusurlu olduklarını, davalı ... şirketlerinin ise anılan davalı işyerlerini yangın riskine karşı sigortalaması nedeniyle zarardan sorumlu olduklarını, Yangın Yönetmeliği"ne aykırı yapım ve yangına müdahaleyi önleyecek ilave yapılara izin verme nedeniyle bina maliki olan kooperatifin zarardan sorumlu olduğunu, yangında davacı şirkete ait tüm işyerinin hasar gördüğünü, davacının
iş durması nedeniyle zarara uğradığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 50.000,00 TL. tazminatın, olay tarihinden işleyecek avans faiziyle birlikte herbir davalıdan kusuru oranında müteselsilen tahsilini talep etmiş; 24.06.2008 tarihli ıslah dilekçesiyle, taleplerini 1.050.000,00 TL"ye yükseltmiştir.
Davalı S.S. Miltaş Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi vekili, yangının çıktığı binanın maliki olan davalının yangında kusuru bulunmadığını, binanın mevzuata uygun biçimde yapılmış olduğunu, diğer davalı şirketlerin yanıcı maddelere ilişkin gerekli önlemleri almamış olması nedeniyle yangın çıktığından bina maliki olan davalıya husumet yöneltilemeyeceğini, binanın yapımından kaynaklanan bir kusur bulunmadığını ve ilave imalatlar için diğer davalılara verdikleri bir izin de bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı Elzem Ulusl. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti. vekili, davaya konu yangının davalının hakimiyetinde olan alanda çıkmadığını, diğer davalı Alfa Çorap A.Ş"ye ait yakıt tanklarından gerçekleşen kimyasal sızıntının yangına neden olduğunu, yangının çıkmasında kusuru bulunmayan davalının zarardan sorumlu olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ...Ş. vekili, diğer davalı Elzem Ltd. Şti"ye ait işyerinin sigortacısı olduklarını, komşuların uğrayacağı zarardan toplam sigorta bedelinin % 15"i ile sınırlı biçimde sorumlu olduklarını, olaya ilişkin ceza davası sonucunun beklenmesi gerektiğini, sigortalılarının kusurlu bulunması halinde ve bu kusur oranıyla sınırlı biçimde zarardan sorumlu olduklarını, çok sayıda zarar gören olduğundan limitleri üzerinden garame hesabıyla davacının talep edebileceği bedelin belirlenmesi gerektiğini, doğrudan zararlardan sorumlu olduklarından iş kaybının teminat dışı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. vekili, davaya konu yangının diğer davalı Elzem Ltd. Şti"ye ait antrepoda çıktığını ve tüm binaya sirayet ettiğini, mevzuata aykırı biçimde kimyasal madde depolayan bu şirketin kusuru ile yangın gerçekleştiğinden şirketlerinin olayda kusuru olmadığını, binanın Yangın Yönetmeliği hükümlerine uygun yapılmamış olmasının da yangında etkili olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ...Ş. vekili, sigortalıya ait yakıt tankından yangının çıktığı ve davacı zararına sigortalılarının sebep olduğuna dair bir tespit bulunmadığını
havalandırma boşluğundaki ilave yapının yangın şiddetini artırmayıp bilakis üst katlara sirayetinde önleyici mahiyet taşıdığını, yangında sigortalıları kusursuz olduğundan şirketlerinin de sorumluluğu bulunmadığını, davadan önce yapılmış başvuru olmadığından temerrüde düşürülmediklerini, ticari faiz isteminin yersiz olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre; davanın kısmen kabulü ile davacının 1.044.500,02 TL. zararının (davalı Elzem Uluslararası Nak. Dış Tic. Ltd. Şti. ile Delta Alfa Çorap ve Tek. San. Tic. A.Ş. zararın tamamından; davalı ...Ş. 5.468,00 TL"sinden ve davalı ...Ş. 18.500,00 TL"sinden sorumlu olmak üzere) olay tarihinden işleyecek avans faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline; bina maliki olan davalı S.S. Miltaş Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi"nin binanın yapımı ve bakımına ilişkin bir eksikliği görülmediğinden, bu davalı hakkındaki davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili, davalı ...Ş. vekili, davalı ...Ş. vekili, davalı Elzem Ulusl. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti. vekili ve davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davalı Elzem Ulusl. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından, mahkemece verilen 18.05.2016 tarihli kararla ilgili temyiz dilekçesinin, HUMK"nun 432. maddesinde öngörülen 15 günlük yasal sürede verildiği, davalının temyiz başvurusu yaparken temyiz yoluna başvuru harcı ile birlikte 29,20 TL. maktu temyiz karar harcı yatırdığı ve davalının temyiz dilekçesinin temyiz defterine kaydedildiği; davalının temyiz karar harcını eksik yatırmış olması nedeniyle harcın ikmali için mahkemece, eksik harcın 1 haftalık kesin sürede yatırılması, aksi halde temyiz isteminden vazgeçilmiş sayılacağı ihtarını içeren 22.06.2016 tarihli muhtıranın davalı vekiline 29.06.2016 tarihinde tebliğ edildiği, davalı tarafından eksik temyiz karar harcının tamamlanmadığı görülmektedir.
HUMK"nun 434/3. (yeni 6100 sayılı HMK’nin 344. maddesi) maddesinde öngörülen eksik harç ödenmesi ile ilgili işlemin uygulanmasına rağmen, davalı Elzem Ulusl. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti"nin 1 haftalık kesin sürede eksik temyiz karar harcını yatırmamış olması karşısında; davalı vekilinin temyiz isteminin reddi yönünde mahkemece bir karar verilebileceği
gibi 01.06.1990 gün ve 3/4 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca, Yargıtayca da bu yolda karar verilebileceğinden, davalı Elzem Ulusl. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin, kesin sürede eksik temyiz karar harcını ikmal etmemiş olması nedeniyle temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
2-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına; davaya konu yangın olayı nedeniyle, davacının işyerinde oluşan hasara ilişkin bedelin, konusunda uzman bilirkişi heyeti tarafından dosya kapsamına uygun biçimde usulünce belirlenmiş olmasına ve bu raporun hükme esas alınmasında bir usulsüzlük görülmemesine göre; davacı vekilinin bu yöne ilişkin temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
3-Dava, yangın nedeniyle davacının işyerinde oluşan hasar bedelinin, yangın olayında kusurlu olduğu iddia olunan davalılardan tahsili istemine ilişkindir.
Davacı taraf, davalı S.S. Miltaş Yapı Kooperatifi"nin bina maliki olarak davacının işyerinde oluşan zarardan sorumlu olduğu iddiası ile bu davalıya husumet yöneltmiş; mahkeme ise, davaya konu edilen yangın olayında kusuru bulunmayan bu davalının, binanın yapım ve bakımı ile ilgili bir eksikliğinin de bulunmadığı, binadaki işyerlerinin uygunsuz kimyasal madde depolamaları konusunda davalının kontrol ve bakım yükümlülüğünün bulunmadığı, davacıya ait makine bina giriş katındaki antrepoda yandığı için de davalı bina malikinin zarardan sorumluluğu olmadığı kabul edilerek bu davalı hakkındaki davanın reddine karar vermiştir.
Davaya konu yangın olayının gerçekleştiği tarih itibariyle yürürlükte olan, 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 58. maddesinde düzenlenen bina ve yapı eseri malikinin sorumluluğu, kusursuz sorumluluk türü olan özen (olağan sebep) sorumluluğudur. 818 sayılı BK"nun 58/1. maddesinde "Bir bina veya imal olunan herhangi bir şeyin maliki, o şeyin fena yapılmasından yahut muhafazadaki kusurundan dolayı mesul olur" denilmektedir.Bina veya yapı eseri malikinin sorumluluğu
yapı eserinin yapımındaki bozukluğa veya bakımındaki eksikliğe dayanmaktadır. Sorumluluğun doğmasında, yapılıştaki bozukluk- bakım eksikliği ayrımının bir önemi bulunmamaktadır. Zira, malikin sorumlu olması için bakım eksikliği veya yapılıştaki bozukluktan herhangi birinin varlığı yeterli görülmektedir. Her iki olasılıkta da yalnızca malikin sorumluluğu söz konusu olmaktadır.
Bina veya yapı eseri malikinin sorumlu tutulabilmesi için; yapım bozukluğu veya bakım eksikliğinden zararın doğması, yapım bozukluğu veya bakım eksikliği ile zarar arasında uygun illiyet bağının bulunması yeterlidir. Bina veya yapı eseri malikinin sorumluluğu bakımından bulunması zorunlu unsur olan illiyet bağı yönünden ise, bu bağın kesilmesine yol açacak sebeplerin somut olayda gerçekleşmemiş olması gereklidir. İlliyet bağını kesen sebepler ise; mücbir sebep, zarar görenin ya da üçüncü kişinin ağır kusurudur. Zarar, aradaki illiyet bağını kesecek derecede bir mücbir sebepten, zarar görenin ya da üçüncü bir kişinin kusurundan doğmuş ise yapı malikinin sorumluluğu sözkonusu olmaz (bu yönde, HGK"nun 29.11.2017 tarih, 2017/3-439 Esas ve 2017/1463 Karar sayılı ilamı). Kiracıların sorumluluğu ise zarar görene karşı haksız fiil sorumluluğuna dayanmaktadır.
Somut olaya bakıldığında ise; davalı S.S. Miltaş Yapı Kooperatifi"nin maliki olduğu 6 katlı iş merkezinin zemin katında bulunan davalı Elzem Ltd. Şti"nin kiracı olarak işlettiği antrepoda başlayan ve tüm binaya yayılan yangın, binanın 2. katında bulunan davacıya ait işyerinde hasara yol açmıştır. Davalı S.S. Miltaş Yapı Kooperatifi"nin maliki olduğu iş merkezinde bulunan işyerlerini kiralamak suretiyle işlettiği; yangının başladığı işyerinde faaliyet gösteren Elzem Ltd. Şti. ile binanın 1. katındaki Alfa Çorap A.Ş"nin kiracı olarak işyerlerini kullandığı anlaşılmaktadır. Mahkeme tarafından, işyerlerini kullanan adı geçen davalıların kimyasal madde depolaması konusunda bina malikinin kontrol yükümlülüğü olmadığı ve bu hususun bakım eksikliği kapsamında kabul edilemeyeceği benimsenmiş ise de bu değerlendirme eksiktir. Adı geçen davalıların kullandığı işyerlerine ait kira sözleşmelerinin getirtilmesi; bu sözleşmeler gereği, işyerlerinin kiraya veriliş ve kullanım amacı, işyerlerinin kiralandığı tarihteki durumu ile yangın olayının gerçekleştiği tarihteki kullanım şekli dikkate alınmak suretiyle, işyerlerinin kiracı olan davalılarca sözleşmeye uygun kullanılıp kullanılmadığı hususunda gerekli irdeleme yapılıp davalı bina malikinin sorumluluğunun incelenmesi gerekir. Zira, 6 katlı ve birçok işyerinin bulunduğu taşınmazdaki diğer işyerleri için risk oluşturacak biçimde ve taşınmazın kira sözleşmesindeki kullanım amacı ile sözleşme şartlarına aykırı kullanımının bulunması halinde, sözleşme gereği kiracısını denetlemeyen davalı bina malikinin sorumluluğunun doğacağı gözetilerek sorumluluğu değerlendirilmelidir.
Diğer taraftan, hükme esas alınan 05.06.2015 tarihli kök ve 20.11.2015 tarihli ek bilirkişi heyeti raporlarında; ruhsatına uygun yapılan binada zaman içinde yapılmış ilave imalatlar nedeniyle alınması gerekli ilave yangın önlemlerinin alınmadığı, binanın katları arasında yangın bölmelerinin bulunmadığı, bina dilatasyon boşluklarının yarık şeklinde olması ve havalandırma boşluğunun baca görevi görmesinin yangının yayılmasına sebep olduğu şeklinde tespitler yapıldığı görülmektedir. Kimyasal maddeler de kullanarak üretim yapan birçok işyerinin bulunduğu taşınmazın maliki olan davalı S.S. Miltaş Yapı Kooperatifi"nin, binada oluşabilecek yangın riskine karşı, Yangın Yönetmeliği gereği alması gerekli önlemleri almayışı ile binanın mimari yapısının yangındaki etkisine ilişkin uzman bilirkişi heyeti raporundaki bu tespitler karşısında, davalı bina malikinin binanın yapım ve bakımı konusunda eksiği olmadığının kabulü mümkün görünmemektedir.
Ayrıca, davacıya ait makinenin, yangının başlamasına kusuruyla sebep olan davalı Elzem Ltd. Şti"ye ait antrepoda hasar gördüğüne ilişkin mahkeme kabulü de, binanın 2. katındaki davacı işyerinde oluşan hasarın dava konusu edilmiş olması ve anılan antrepoda davacıya ait hasar gören makine bulunmaması nedeniyle dosya kapsamına uygun olmamıştır.
Açıklanan hukuki ve maddi vakıalar karşısında mahkemece; davalı kooperatifin maliki olup işlettiği binadaki işyerlerini kiracı olarak kullanan diğer davalılarla yaptığı kira sözleşmelerinin temin edilmesi; bina maliki davalının, kira sözleşmesine uygun kullanım konusunda kiracıları üzerinde denetim yetki ve sorumluluğunu yerine getirip getirmediğinin araştırılması; davalının maliki olduğu binaya ilişkin olarak, hükme esas alınan kök ve ek raporda yapılan tespitler de gözetilmek suretiyle, davalı S.S. Miltaş Yapı Kooperatifi"nin hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
4-Hükme esas alınan kök ve ek rapordaki görüş doğrultusunda, davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş"nin, uygunsuz biçimde kimyasal madde stoklaması ve havalandırma boşluğuna yaptığı müdahale ile yangının şiddetini artırması nedeniyle kusurlu olduğu kabul edilerek zarardan sorumluluğuna karar verilmiştir. Ne var ki, davaya konu yangın olayının gerçekleştiği binanın zemin ile 1. katı arasındaki kısmın, 100 m2"lik çelik kontrüksiyon ile kapatılmasına ilişkin imalatın, bina maliki olan diğer davalı tarafından mı yoksa adı geçen ve kiracı olan davalı Delta
Çorap A.Ş. tarafından mı yapıldığı açıklığa kavuşturulmadan bu husus kabul edilmiştir. Davalı taraf, bu imalatın kendileri tarafından yapılmadığını savunduğuna göre, bu hususta detaylı araştırmanın yapılması gerektiği açıktır.
Davalı Delta Alfa Çorap A.Ş"ye kusur izafe edilmesindeki diğer sebebin ise, davalıya ait depoda bulunan hidrojen peroksit ve hipoklorik asitin yangın yükünü artırması olarak tespit edildiği görülmektedir. Bu davalının, yangın çıkan binanın zemin katında deposunun ve 1. katında fabrikasının bulunduğu anlaşılmaktadır. Tekstil imalat işi ile uğraşan davalının üretimini gerçekleştirirken, adı geçen kimyasal maddeleri kullanmasında zorunluluk olup olmadığı; işyerinin iş hacmine göre davalının bulundurması (depolaması) zorunlu ve makul kabul edilebilecek kimyasal madde miktarının ne kadar olduğu; ceza soruşturmasındaki olay yeri inceleme tutanağında tespit edilen 4 varil kimyasalın, davalı üretim hacmine göre miktar olarak makul kabul edilip edilemeyeceği; davalının makul miktarda kimyasal madde depoladığının anlaşılması halinde ise, bu kimyasal maddelerin depolanmasını usulünce yapıp yapmadığı ve bu maddelerin muhafazasında eksikliği olup olmadığı hususları değerlendirilmek suretiyle, davalının bulundurduğu kimyasal maddeler nedeniyle yangın zararından sorumluluğunun saptanması gerekir. Hükme esas alınan bilirkişi raporlarında bu konularda yapılmış herhangi bir tespit bulunmadığından, anılan rapora göre davalının kusurlu olduğu kabulü de eksik inceleme mahiyetindedir.
Bu durum karşısında mahkemece; davalı Delta Alfa Çorap A.Ş"nin yaptığı kabul edilen ilave imalatın, bina maliki tarafından mı yoksa davalı tarafından mı yapıldığı, bu davalı tarafından yapıldığının saptanması halinde bina malikinin izni ile yapılıp yapılmadığı, ilave imalat sonucu oluşan alanın kimin kullanımında olduğu hususlarının araştırılıp bu nedenle davalıya kusur izafe edilip edilemeyeceğinin hükümde tartışılması; ayrıca, yukarıda açıklanan hususlarda, uzman bilirkişi heyetinden ek rapor alınmasından sonra, davalıya kusur izafe edilip edilemeyeceğinin belirlenmesi ile oluşacak sonuca göre bu davalı yönünden hüküm tesisi gerekirken, eksik incelemeyle, yazılı şekilde karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
5-Davaya konu yangın olayında kusur ve sorumluluğu olanların doğru biçimde tespitinden sonra, sigorta şirketlerinin sorumluluk dereceleri ile poliçeleri gereği
sorumlu olacakları miktarların belirlenmesinin gerekeceği; davalı ...Ş"nin sigortalısının zararda kusur ve sorumluluğunun tespiti halinde, garame hesabına ilişkin savunmasının değerlendirilmesinin gerekeceği hususları da dikkate alındığında; davacı vekili, davalı ...Ş. vekili, davalı ...Ş. vekili ve davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı Elzem Ulusl. Nak. Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz isteminin, mahkemece verilen kesin sürede eksik temyiz karar harcını ikmal etmemiş olması nedeniyle REDDİNE; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin zararın belirlenme biçimi ve miktarına ilişkin temyiz itirazlarının REDDİNE; hükmün (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı,
davalı ...Ş, davalı ...Ş. ve davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. yararına; (4) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı ...Ş. ve davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. yararına BOZULMASINA; (5) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekili, davalı ...Ş. vekili, davalı ...Ş. vekili ve davalı Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,1.630,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalılara verilmesine, 1.630,00 TL vekalet ücretinin davalılar Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş. ve Axa Sigorta A.Ş."den alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacıya verilmesine, Duruşmada vekille temsil olunmayan davalı Elzem Ulus Nak. Dış. Tic. Ltd. Şti yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar Elzem Ulus. Nak. Dış. Tic. Ltd. Şti. ve Axa Sigorta A.Ş., Ergo Sigorta A.Ş. ve Delta Alfa Çorap ve Tekstil San. Tic. A.Ş."ye ve davacı Eveline Teks. Dış. Tic. San. Ltd. Şti."ye geri verilmesine 17/12/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.