Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı şirket vekili ile diğer davalılar tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 13.01.2012 tarihinde meydana gelen trafik iş kazası sonucu vefat eden sigortalının hak sahiplerine bağlanan peşin sermaye değerli gelirlerden oluşan Kurum zararının 5510 sayılı Kanunun 21. ve 23. maddeleri uyarınca rücuan tazmini istemine ilişkindir.
1-Somut olayda; Davacı Kurum tarafından söz konusu trafik kazası nedeniyle açılan kamu davasında kusurlu bulunarak ceza alan sürücü ... ile araç maliki ... ve aracın zorunlu mali mesuliyet sigortasını yapan sigorta şirketinden Kurum zararının tahsilinin talep edildiği, mahkemece araç maliki ...’ın müteveffa sigortalı ...’ın işvereni olduğu kabul ile hüküm tesis edildiği, ancak kaza nedeni ile düzenlenen davacı ... Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının 12.10.2012 tarihli İnceleme Raporunda; her ne kadar araç ... üzerine kayıtlı olsa da araçla ticaretin ... ve... tarafından yapılmış olduğunun anlaşıldığı ve kaza tarihi itibari ile aracın ... ve ... adına tescil edilmesi gerektiği kanaatinin bildirildiği gözetilerek, öncelikle ...’ın işverenlik durumunun araştırılması gerekmektedir.
5510 sayılı Kanunun 12. maddesinde işveren tanımı yapılmış olup, 4.maddenin (a) ve ( c ) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işveren sayılmıştır. Kimin işveren, kimin işveren olmadığının belirlenmesinde hakim, her somut olayın özelliklerini ve ... hukukunun temel ilkelerini dikkate almak suretiyle tespit yapar. Bu itibarla, sigortalının ölümü ile sonuçlanan kazaya neden olan aracın vergi kayıtlarının, nakliyeciler odası kayıtlarının getirtilmesi, araç ile ticaret yapan kişi yada kişilerin belirlenmesi için kayıtlı olduğu yerden tanık araştırması yapılması, böylece müteveffa sigortalının işvereninin ... olup olmadığının tespitinin sağlanması gerekmekte iken yazılı şekilde eksik araştırma ile hüküm tesisi bozmayı gerektirmektedir.
2- Davanın 5510 sayılı Kanunun 21 ve 23"üncü maddelerine dayanılarak açılması halinde Mahkemece her iki maddede öngörülen koşulların oluşup oluşmadığının araştırılıp saptanması gerekmektedir. Her iki madde koşullarının oluştuğunun tespiti halinde ise, Dairemizin yerleşmiş görüşüne göre 23"üncü maddenin uygulanma önceliği vardır.
5510 sayılı Kanunun 8’inci maddesinde sigortalıların hangi tarihte bildirilmesi ve tescil edilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. Buna göre; Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında sigortalı olanların Kuruma bildirim yükümlülüğü işverene ait olup; 7’nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalının işe giriş bildirgesi ile bildirilmesi gerekir. İnşaat, balıkçılık ve ... işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün; yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde, ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar; Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde, işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmeleri gerekir.
5510 sayılı Kanunun “Süresinde Bildirilmeyen Sigortalılıktan Doğan Sorumluluk” başlıklı 23’üncü maddesinin 1 ve 2’nci fıkralarındaki düzenlemeye göre; işverenin rücu alacağından sorumluluğu için, çalıştırılan sigortalının işe giriş bildirgesinin süresi içinde Kuruma verilmemiş olması ve zararlandırıcı sigorta olayının da işe giriş bildirgesinin Kuruma verilmesinden veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten sonra meydana gelmemiş olması gerekir. Başka bir deyişle; sigortalının bildirimi kanunda belirtilen sürelerden sonra yapılsa bile, zararlandırıcı sigorta olayı işe giriş bildirgesinin verildiği veya çalışmanın Kurumca tespit edildiği tarihten sonra meydana gelmiş ise; işverenin anılan düzenleme kapsamında sorumluluğu yoluna gidilemez.
Sözü edilen madde ile; işverenin kaçak işçi çalıştırmasının önlemesi amaçlanmış olup, maddenin düzenleniş şeklinden de açıkça anlaşılacağı üzere, 23’üncü maddeye göre işverenin sorumluluğu kusursuz sorumluluk ilkesine dayanır. Zararlandırıcı sigorta olayında işverenin hiç kusuru olmasa bile, şayet sigortalının işe girişi süresinde Kuruma bildirilmemiş ise, Kurumca yapılan ... sigorta yardımlarının tamamından sorumlu tutulması gerekir.
Öte yandan; Anılan maddeye göre, işverenin sorumluluğu kusursuzluk ilkesine dayanmakta olup, zararlandırıcı sigorta olayında işverenin hiç kusuru olmasa bile, şayet sigortalının işe giriş bildirgesi yasal süre içerisinde Kuruma verilmemişse ve zararlandırıcı sigorta olayı bu yasal süreden sonra meydana gelmişse, Kurumca yapılan sigorta yardımlarından 23. maddeye göre sorumlu tutulması, bu durumda tarafların kusur oranı gözetilmeksizin ve gerçek zararı hesabı yapılmaksızın belirlenen ilk peşin sermaye değerinden, Borçlar Kanunu 43-44. maddeleri uyarınca sigortalının kusurunun %50"sinden az olmamak üzere hakkaniyet indirimi yapılarak Kurum zararının belirlenmesi gerekmektedir
Kabule göre; Yukarıda yapılan açıklamalar uyarınca somut olayda, davanın yasal dayanaklarından olan ve kusursuz sorumluluk halini düzenleyen 5510 sayılı Yasanın 23. madde şartlarının gerçekleştiği, ancak işverenin hiç kusuru olmadığı, üçüncü kişinin ise %100 oranında kusurlu olduğu gözetildiğinde işverenin 5510 sayılı Yasanın 43 - 44. maddeleri gereği sorumluluğunda %50’den az olmamak üzere indirim yapılması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
3- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 93. maddesi hükmü ile Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Poliçesi Genel Şartları’nın A/1. maddesi hükmü uyarınca, davalılardan sigorta şirketi sigortalı aracın neden olduğu zararlardan, poliçe limiti ile sınırlı olmak kaydı ile sorumludur. Diğer yandan, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 26. maddesi “hakim, tarafların talep sonuçları ile bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez.” hükmüne amirdir. Anılan hüküm uyarınca, eldeki davada davacının ıslah dilekçesi ile davalı ...Ş.’den talep ettiği miktardan fazlasına karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı şirket vekili ile diğer davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılara iadesine, 02.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.