MAHKEMESİ : Eskişehir 1. Sulh Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 25/11/2014
NUMARASI : 2014/1607-2014/2036

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile aylık kiranın 01/04/2013 tarihinden geçerli olmak üzere davacı hissesine düşen kısmı brüt 3.258,62 TL olarak tespitine karar verilmiş hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili dava dilekçesinde, davaya konu kiralananın kira bedelinin Eskişehir 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/640 sayılı kararı ile 01/04/2009 tarihinden itibaren aylık brüt 1.357,76 TL olarak tespitine karar verildiğini, davalının halen ödediği kira bedelinin hak ve nesafete uygun olmadığını belirterek kira bedelinin 01.04.2013 den itibaren davacıya düşen hissenin 5.000 TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece hak ve nesafet uygulamasına göre kira bedelinin davacı hissesine düşen kısmı (davaya konu kiralananda 14/29) 01.04.2013 tarihinden itibaren aylık brüt 3.258,62 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
Kira parasının tespitine ilişkin 6098 sayılı TBK"nun 344 maddesinde "Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir” düzenlemesi getirilmiştir. Şartlar değişmediği ve özel nedenlerin varlığı iddia ve ispat edilmediği sürece, kira sözleşmesinde olağan rayice uygun olarak kararlaştırılan kira parasına, Üretici fiyat Endeksinin 5 yıl için artırımı esas alınarak bulunacak kira parasının o dönemin hak ve nesafet kurallarına uygun ve aşırı olmayan bir kira parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır. Beş yıldan sonra ise, taşınmazın boş olarak yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişi marifetiyle belirlenerek, hakimce bu miktar gözönünde bulundurulup hak ve nesafete uygun bir kira parası takdir edilmelidir.
Olayımıza gelince; Eskişehir 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2008/850 esas sayılı dosyası ile kira tespiti davası açıldığı, mahkemenin 2009/640 karar sayılı ilamı ile 01/04/2009 tarihinden itibaren kiralanan taşınmazın kira bedelinin hak ve nesafet esaslarına göre aylık brüt 1.357,75 TL olarak tespitine karar verilmiş olup, tespiti istenilen dönem, mahkemece hak ve nesafete göre kira bedelinin tespit edilmesinden itibaren ki 4. dönem olup, hak ve nesafet dönemi başlamamıştır. Ne var ki kiralanan yer iş yeri olup davalının tacir olup olmadığı dosya kapsamından anlaşılamamaktadır. Kiracının tacir olması durumunda TBK"nun 344. maddesi 8 yıl süre ile uygulanmayacağından Yargıtay içtihatlarıyla belirlenen ilke gereğince son tespit kararından itibaren 1+3 yıllık dönem geçmiş olduğundan kira bedeli hak ve nesafet esaslarına göre belirlenebilir. Ancak davalı kiracının tacir olmaması halinde son tespit kararından itibaren TBK"nun 344. maddesinde belirtilen 5 yıllık dönem geçmediğinden 01.04.2013 tarihinden itibaren olan dönemin endeks dönemi olduğu kabul edilerek, DİE"nin 12 aylık ÜFE endeksine göre kira tespiti yapılması gerekir. Bu durumda davalı kiracının tacir olup olmadığının araştırılması tacir olması halinde hak ve nesafet esaslarına göre kira bedelinin tespit edilmesi, tacir olmadığının anlaşılması halinde ise endeks uygulamak suretiyle kira bedelinin tespiti gerekeceğinden hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 16.03.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.