MAHKEMESİ : Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili, davacılardan Meryem"in kızı, Murat ve Nurcan"ın kardeşleri olan Havva"nın 30/10/2011 tarihinde içinde yolcu olarak bulunduğu davalılardan ..."e ait, ..."nin sevk ve idaresindeki ... plakalı ticari aracın ... yolu Ulus yönü Çiftlik kavşağı mevkinde seyir halinde bulunan ... plakalı kamyonete arkadan çarpması sonucu meydana gelen kazada ağır yaralandığını, kaza tespit tutanağına göre davalı sürücü ..."nin KTK 84/4 maddesi gereği kusurlu olduğunun, dava dışı ... plakalı araç sürücüsünün alkolsüz olduğunun tespit edildiğini, ..."ye karşı ...Asliye 11. Ceza Mahkemesi"nin ... esas sayılı dosyası ile taksirle ölüme sebebiyet vermek suçundan dava açıldığını, yargılama sonucu davalı sürücünün %100 oranında kusurlu olduğuna ilişkin bilirkişi raporu doğrultusunda ..."nin 5 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiğini, müteveffa ... "ın eşi tarafından ... Hukuk Mahkemesi"nin ... esas ... karar sayılı ilamı ile maddi ve manevi tazminat ödemesine karar verildiğini, sürücü ..."nin araç sürücüsü olarak zarardan sorumlu olduğunu, araç sahibi ..."ün kusursuz sorumluluğunun bulunduğunu, aracın davalı ... şirketine ZMSS poliçesi ile sigortalı olduğunu, poliçede yazılı limitler dahilinde sorumlu olacağını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile davacıların
her biri için 1.000,00"er TL destekten yoksun kalma tazminatının araç sahibi ve sürücü yönünden olay tarihinden, sigortacı yönünden temerrüt tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tüm davalılardan tahsili, davacı anne Meryem için 50.000,00 TL, davacı kardeş Murat ve Nurcan için 20.000,00"er TL manevi tazminatın davalı ... şirketi dışındaki davalılardan olay tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili ve davalı ... şirketi vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece; iddia, savunma, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; 1-Davacılar ... ve ... tarafından açılan maddi tazminat davasının reddine, 2-Davacı ... tarafından açılan maddi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 9.052,64 TL"nin davalılardan müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, alacağa davalı ... şirketi yönünden 17/03/2014 dava tarihinden, diğer davalılar yönünden 30/10/2011 olay tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine, bu kalemden fazlaya ilişkin talebin reddine, B- Manevi tazminat davasında;
1-Davacı ..."in manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 8.000,00 TL"nin davalılar ... ve ..."ten 30/10/2011 olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, 2-Davacı ..."in manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 4.000,00 TL"nin davalılar ... ve ..."ten 30/10/2011 olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine,fazlaya ilişkin istemin reddine, 3-Davacı ..."in manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, 4.000,00 TL"nin davalılar ... ve ..."ten 30/10/2011 olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, karar verilmiş; hüküm, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön
bulunmamasına göre, davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
İşleten tanımı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 3. maddesinde “Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır” şeklinde yapılmıştır. 2918 sayılı KTK"nın 3. maddesinde işleten sıfatını belirlenmesinde şekli ve maddi ölçüt olmak üzere iki ayrı ölçütten yararlanılmıştır. Şekli ölçüte göre trafik sicilinde malik görülen kişi işletendir. Maddi ölçüte göre ise, trafik sicilinde adı geçen kişinin önemi bulunmamakta olup önemli olan araç üzerindeki fiili hakimiyet, araçtan ekonomik yarar sağlama, masraf ve rizikolara katlanma gibi ölçütlerdir. İşletenin belirlenmesinde doktrin ve Yargıtay"ın kabul ettiği görüş maddi ölçüttür.
2918 sayılı KTK"nın 85. maddesi ise “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar” hükmünü içermektedir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre olmaması kaydıyla), artık üzerindeki fiili hakimiyetin kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının
işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir. Ancak bu konuda getirilecek delillerin üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte olması, özellikle zarara uğrayanların haklarını halele uğratacak bir sonuç yaratmaması şarttır.
Somut olayda, aracın kayden maliki davalı ... olup davalı ... vekili, aracın kaza tarihinden önce dava dışı ..."ye 2 yıl süre ile kiraya verildiğini savunmuş ve buna ilişkin olarak adi yazılı kira sözleşmesini sunmuştur. Mahkemece davalı ... ün husumet itirazı, bu davalının aracın kayıt maliki olduğu, uzun süreli kiralandığı hususunun kanıtlanamadığı gerekçeleri ile yerinde görülmemiş, davalı işleten sıfatı ile sorumlu tutulmuştur. Eksik inceleme ile karar verilemez.
Buna göre yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler ve davalının savunması göz önünde bulundurularak,... Asliye Hukuk Mahkemesi"nin ... E sayılı dosyası getirtilip, incelerek, davalı ... ile dava dışı ... arasındaki kiralama sözleşmesi dikkate alınarak, taraflar arasında tanzim edilen kira sözleşmesinin uzun süreli ve 3. kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesi olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin Maliye ve Vergi Dairelerine bildirilip bildirilmediği, kira bedellerinin ödenip ödenmediğinin, gerektiğinde şartları varsa davalı malik ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin belirtilen bu deliller ile fatura ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalının işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak varılacak uygun sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının, kabulü ile hükmün
BOZULMASINA,
peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ..."e geri verilmesine 12/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.