MAHKEMESİ:İş Mahkemesi

TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, murisinin, davalılardan işverene ait iş yerinde geçen çalışmalarının tespitiyle 06/03/2014 tarihinden itibaren ölüm aylığına hak kazandığının tespitine karar verilmesini istemiştir.Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; davacının eşinin 29/07/2009 – 12/08/2011 tarihleri arasında davalı işyerinde geçen çalışmalarının tespiti ve davacının 06/03/2014 tarihinden itibaren ölüm aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemenin davanın kabulüne ilişkin 19/11/2015 tarihli kararı,Dairemizin 13/10/2016 günlü 2016/5034 Esas,2016/12596 Karar sayılı ilamı ile ‘davacı murisinin Türkiye İş Kurumu aracılığı ile işe alınıp alınmadığını, davacının önceden davalı şirketin sigortalısı olup olmadığını, sigortalı ise geçici görev ile yurt dışına götürülüp götürülmediğini, topluluk sigortasına tabi olup olmadığını, davalı şirket ile davalı Kurum arasında topluluk sigortasına dair sözleşme bulunup bulunmadığını, var ise kısa vadeli sigorta kollarını kapsayıp kapsamadığını araştırarak toplanan delillere göre hüküm kurmak gerektiği’ belirtilerek bozulması üzerine mahkemece davanın kabulüne,davacının müteveffa eşinin davalı şirkete ait 20034.02 sicil nolu işyerinde 30/07/2009-12/08/2011 tarihleri arasında uzun vadeli sigortalı kollarına tabii olarak çalıştığının tespitine, davacıya müteveffa eşinin ölüm tarihini takip eden 01/01/2014 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine, aksi yöndeki kurum işleminin iptaline karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden;davacı murisi ... adına 06/03/2008, 30/07/2009 tarihli işe giriş bildirgelerinin davalı 20 sicil numaralı ...İnş ve San AŞ (.../... adresinde) işyerinden verildiği, davacının murisinin 23/12/2003-09/02/2004 tarihleri arasında ...sicil numaralı davalı ... işyerinden (7 kodu ile çırak olarak bildirildi), 30/03/2005 ve 06/09/2006 da 1’er gün 20 sicil numaralı davalı işyerinden (9 kodu ile), 06/03/2008-30/09/2008 arasında davalı işyerinden (9 kodu ile-sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde türk işverenler tarafından götürülerek çalıştırılan türk işçileri topluluk sigortasına tabi olanlar) ve 30/07/2009-15/08/2011 arasında davalı işyerinden (21 kodu ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde türk işverenler tarafından götürülerek çalıştırılan türk işçileri yurtdışı topluluk) çalışmalarının Kuruma bildirildiği,davacı murisi ...’un davalı işyerinden tüm sigorta kollarına tabi olarak bildirilen çalışmaları ile toplam 354 prim ödeme gün sayısı bulunduğu,yani Kurumun davacının topluluk sigortası kapsamında davalı işyerinden bildirilen hizmet sürelerini malullük,yaşlılık ve ölüm sigortasını kapsamakta olduğundan değerlendirmeye aldığı, 30/07/2009-15/08/2011 arasını ise davalı işverence kısa vadeli sigortalı kollarına tabi olarak bildirim yapıldığından ölüm aylığı bağlanmasında prim gün sayısına dahil etmediği anlaşılmaktadır.
... İnş ve San AŞ ile ... arasında Türkiye İş Kurumu tarafından onaylı 05/09/2006-04/12/2006 arası ... şehrinde şantiyede kalıpçı olarak çalışmasına dair Yurt Dışı İş Sözleşmesi ve ...tarafından verilen 01/11/2010 tarihli ve 11/08/2011 tarihli belgede, davacının eşinin drenajcı olarak 29/07/2009 tarihinden itibaren şirketlerinde çalıştığı, işten ayrılma tarihinin 12/08/2011 ve çalıştığı yerin ... olduğunu gösteren çalışma belgesi bulunduğu,davacının 06/03/2014 tarihli ölüm aylığı talebinin Kurumca 23/12/2003-08/05/2013 arası 354 gün hizmeti bulunduğundan her türlü borçlanma süresi hariç 900 gün ve borçlanma ile 1800 gün gerektiğinden bahisle reddedildiği,dosyaya sunulan 2010-2011 dönemi ücret bordrolarında davacıya ödenen ücretten sadece iş kazası prim kesintisi olup sosyal sigorta ve emekli prim kesintisi olmadığı görülmektedir. Türkiye İş Kurumu,iş sözleşmesi kayıtlarının 2007 den itibaren tutulması ve evrak saklama süresinin 10 yıl olması nedeni ile davacının müteveffa eşi ..."un iş sözleşmesinin yapılıp yapılmadığının tespit edilemediğini belirtmiş, Sosyal Güvenlik Kurumu , 04/12/2017 tarihli yazı ekinde ,...’un ... sicil numaralı ...İnş.AŞ de 23/12/2003 ile 30/09/2008 tarihleri arasında 256 gün topluluk sigortası ödemeleri mevcut olduğunu firma tarafından yapılan topluluk sigortası ödemelerinin malullük,yaşlılık ve ölüm sigortalarını kapsamakta olduğunu belirterek işveren ile yapılan topluluk sigortası sözleşmesini yazı ekinde göndermiştir.
5510 sayılı Yasa"nın 5. maddesinin (g) bendinde; ‘ Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı, bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanacağı, bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50. maddenin ikinci fıkrasındaki Türkiye"de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümlerinin uygulanacağı, bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası priminin alınmayacağı, bu bent kapsamında yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primlerinin 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılıktan sayılacağı’ belirtilmiş, aynı Yasa"nın 10. maddesinde de; ‘ 4. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinde sayılan sigortalıların işverenleri tarafından geçici görevle yurt dışına gönderilmeleri durumunda, bu görevleri yaptıkları sürece, sigortalıların ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve yükümlülüklerinin devam edeceği’ hüküm altına alınmıştır.
5510 sayılı Kanunun Geçici 6.maddesi (değişik 3.fıkra 17/4/2008-5754/69 md) ‘Bu kanunun yürürlük tarihi itibariyle 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 86.maddesi hükmüne göre topluluk sigortasına tabi olanların ödedikleri iş kazası meslek hastalığı,analık,malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları bakımından topluluk sigortasına devam edenler,bu kanunun 4.maddesi kapsamında durumları değerlendirilerek ,durumlarına uyan bent kapsamında sigortalı sayılırlar. Bunların kendileri veya işverenleri tarafından verilmesi gereken belgeler en geç üç ay içinde Kuruma verilmek zorundadır.
Ek fıkra : 17/4/2008-5754/69 md,sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce çalıştırılmak üzere bu ülkelere götürülen Türk işçilerinden,bu kanunun yürürlük tarihinden önce sadece malullük,yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi topluluk sigortasına devam edenler ile isteğe bağlı sigortalı olarak söz konusu ülkelere götürülmüş olan sigortalıların ,bu kanunun 5.maddesinin g bendi kapsamında sigortalılıkları bu kanunun yürürlük tarihinden itibaren üç ay içerisinde işverenlerince sağlanır ve buna ilişkin yükümlülükler yerine getirilir.’şeklindedir.
Öte yandan; 5510 sayılı Yasa"nın 50. maddesinin ( d ) bendinde, isteğe bağlı sigortalı olabilmek için isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kurum"a başvuruda bulunmak gerektiği ve yine aynı Yasa"nın 51. maddesinin 1. fıkrasında; isteğe bağlı sigortalılığın müracaatın Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlayacağı düzenlenmiştir.
Davalı işveren tarafından ,davacı murisinin tespiti istenen 29/07/2009-12/08/2011 tarihleri arasında ...da geçen çalışmalarının 5510 sayılı Kanunun 5.maddesinin g bendine göre kısa vadeli sigorta kolları kapsamında bildirildiği,topluluk sigortasının 30/09/2008 tarihinde bittiği ,kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışmasının 30/07/2009 tarihinde başladığı,isteğe bağlı sigortalılık başvurusu bulunmadığı anlaşıldığından,davanın reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma sebebidir.
O halde,davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... İnşaat Ve Sanayi A.Ş."ye iadesine, 25/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.