....

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye iş bedeli ile sözleşme dışı ilave iş bedelinin tahsili istemine ilişkin olup, mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen karar, davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı, taraflar arasındaki sözleşmeye göre 130.000,00 TL bedelli 4 katlı bina yapımını müvekkillerinin üstlendiğini, 32.650,00 TL bakiye iş alacağı ile inşaat alanın büyümesi nedeni ilave iş bedelini ve 3 binanın kartonpiyer ve işçilik bedelini talep etmiş, davalı ise davacının sözleşmeden dönerek, sözleşmede belirtilen edimi yerine getirmediklerini, eksikleri kendilerinin tamamladığını bu nedenlerle açılan davanın hukuki dayanaktan yoksun, davanın reddine karar verilmesini savunmuş, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dava eser sözleşmesine dayalıdır. Davacı yüklenici davalı iş sahibidir. Açılan davada talep edilen 32.650,00 TL üzerinden peşin nispi harç yatırılmış, ilave iş bedeli olan 15.500,00 TL için ise peşin harç yatırılmamıştır.
492 Sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre: Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispî esas üzerinden, işlemin nev"i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Noksan tespit edilen değerler hakkında 30"uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). Harçlar Kanunu 28. maddeye göre (1) sayılı tarifede yazılı nispi karar ve ilâm harcının 1/4"ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilâm harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır (30. md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
Bu kurallar ışığında somut olaya gelindiğinde; davacının talep ettiği ve peşin harcını yatırdığı 32.650,00 TL bakiye iş bedel alacağı yanında, inşaat alanın büyümesi ve kartonpiyer iş bedel toplamı olan ilave iş bedeli 15.500,00 TL’nin konusu itibariyle para ile değerlendirebilecek nitelikte olup peşin nispi harcının yatırılması gerekir. Yatırılması gereken peşin harçlar yatırılmaksızın davanın görülmesi mümkün değildir. Bu durumda mahkemece
.....

ilave iş bedeliyle ilgili bedel yönünden harcın tamamlanması için davacı tarafa süre verilmeli, süresi içinde harç yatırılmazsa, Harçlar Kanunu’nun 30 ve 32. maddesi uyarınca işlem yapmalı ve dosya işlemden kaldırılmalı, üç ay içinde yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmeli, aşağıda açıklanan yöntemle sözleşme kapsamındaki iş bedeli fiziki oran kurularak hesaplanmalıdır. Harç eksikliği tamamlanmadan esastan inceleme yapılıp karar verilmesi doğru olmamıştır.
Harç eksikliği giderildiği taktirde, her iki istek kalemi yönünden değerlendirme yapılmalıdır. Şöyleki; taraflar arasında imzalandığı tarihte yürürlükte bulunan 6098 sayılı TBK’nın 480. maddesi kapsamında 130.000,00 TL bedelli götürü esas sözleşmesi ilişkisi bulunduğu ve bir takım ilave işlerin de yapıldığı anlaşılmış olup, esasen taraflarında kabulündedir. Götürü bedel eser sözleşmelerinde hak edilen iş bedeli hesaplanırken davalı tarafın ayıp-eksik savunması da bulunduğundan eksik ve ayıplar gözetilerek sözleşme kapsamında yapılan işin fiziki oranı bulunmalı, fiziki oran sözleşme bedeline uygulanarak sözleşme kapsamında hak edilen iş bedeli saptanmalıdır. Öte yandan teknik bilirkişi TBK’nın 481.maddesi uyarınca ilave işlerin bedelinin mahalli piyasa rayiciyle 15.500,00 TL olduğunu bildirmiştir.
Mahkemece tanık anlatımıyla 14.000,00 TL ödeme de kabul edilip iş bedelinden mahsup edilmiş ise de, HMK’nın 200. maddesi uyarınca senetle ispat zorunluluğu ve tanıkla ispatının ise 2.500,00 TL’yi aşan miktar için ancak karşı tarafın tanık dinlenmesine muvafakatinin olduğu veya yazılı delil başlangıcı bulunması durumlarında mümkün olduğu, somut olayda ise davacının tanık dinlenmesine açıkça muvafakat etmediği ve yazılı delil başlangıcı olmadığı da anlaşıldığından tanık dinlenmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda ödeme savunmasının kanıtlanamadığının kabul edilmesi gerekirken, mahkemece usule aykırı şekilde dinlenen tanıkların beyanlarına dayanılarak 14.000,00 TL ödeme savunmasının kanıtlandığının kabulü ve mahsubu doğru olmamıştır.
Mahkemece davalı tarafın ayıp ve eksik savunması nazara alınarak sözleşme kapsamındaki işin fiziki hesaplatılmalı, fiziki oran sözleşme bedeli olan 130.000,00 TL’ye uygulanmak suretiyle ortaya çıkan bedel bulunup, harcı yatırıldığı taktirde ilave iş bedeli 15.500,00 TL’yi bu bedele ilave edilmeli ve davalı tarafın 49.175,00 TL dekont, 30.000,00 TL elden, 22.350,00 TL ve 500,00 TL olmak üzere davalının kendi adına yapmış olduğu toplam 102.025,00 TL’lik ihtilâfsız kısmın mahsubu sonucu kalan bakiye üzerinden davanın kabul edilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olmuş, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün davacılar yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 07.02.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.


....