.......
Dava, sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ..... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
....... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; davacının sigorta başlangıç tarihinin 28.06.1989 tarihi olduğunun tespitini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili; davacının eylemli çalışmasının bulunmadığı, talebin hak düşürücü süreye uğradığı belirtilerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kabulü ile, davacının 506 sayılı Yasa kapsamında 28.06.1989 tarihi itibariyle bir gün çalıştığının tespiti ile 28.06.1989 tarihinin davacı bakımından sigortalılık başlangıcı olarak tespitine, aksi yöndeki kurum işleminin iptaline karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacı talebinin tanık beyanlarıyla doğrulanması, davacıya ait, "kamyon ile nakliye" iş kolunda faaliyet gösteren ... unvanlı işyerinden verilmiş işe giriş bildirgesinin bulunması, davacının 26.01.1989 tarihinde (E) sınıfı ehliyet alması ve 04.04.1988 - 14.08.2005 tarihleri arasında .... . kaydının bulunması karşısında davalı Kurum vekilinin istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum avukatı, tanık anlatımlarına göre karar verilemeyeceği, işe giriş bildirgesi verilmiş ise de eylemli çalışmasının bulunmadığı, yeterli araştırma yapılmadan karar verildiği nedenlerle kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
5510 sayılı ....Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; davacı sigorta başlangıç tarihinin 28.06.1989 tarihi olduğunun tespitini talep ettiği 20.06.1865 doğumlu davacının 77438.42 sicil sayılı "kamyon ile nakliye" işkolunda ... işyerinde 28.06.1989 tarihinde çalışmaya başladığını gösteren ve süresinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesinin bulunduğu, işyerinin 28.06.1989 - 30.06.1989 tarihleri arasında Kanun kapsamında bulunduğu, işe giriş bildirgesi ile davacının nüfus bilgilerinin uyumlu olduğu, dönem bordrosu verilmediği ve priminin yatırılmadığı gerekçesiyle Kurumun bu tarihi sigorta başlangıcı olarak kabul etmediği, işveren ..."in .. . . .... ..... 23.12.1985"den itibaren ..... köyünde ..... olarak kaydının bulunduğu, 25.07.1989 tarihinde dilekçe sunarak "ek meslek olarak nakliyecilik" yapacağını bildirdiği, Jandarma tarafından yapılan tahkikatta işverenin 1989 yılında kendisine ait Man marka 42 R 0960 plakalı kamyon ile nakliyecilik yaptığının ve davacının 28.06.1989 da bu işyerinde çalıştığının tespit edildiği, tutanağın muhtar tarafından imzalandığı ve bahsi geçen........plaka sayılı kamyonun işyeri tescil belgelerinde de yazdığı, davacının 26.01.1989 tarihinde (E) sınıfı ehliyet aldığı ve 04.04.1988 - 14.08.2005 tarihleri arasında . . . . . . kaydının bulunduğu, tanıklar ..., ... ve dava dışı işveren ..."in de fiili çalışmayı doğruladıkları anlaşılmaktadır.
6100 sayılı HMK 119/1-e maddesi gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, 194. maddesi gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK."nın 31. maddesi gereğince, hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, HMK 31 maddesi ve 119/1-e maddesi gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Dosya kapsamından davacının abisi ..."e ait kamyon ile nakliyecilik yaptığı iddia edilmekle mahkemece öncelikle davacının hangi tarihlerde hangi işlerde nakliyecilik yaptığı, çalışma şekli, ne kadar süre çalıştığı, ücretini nasıl aldığı, başka çalışan kişilerin olup olmadığı gibi hususlarda beyanı alınarak ve eksik hususlar davacıya açıklattırılarak dava konusu somutlaştırılmalı, nakliyecilik yapılan ..... plakalı kamyonun kayıtları ile işyerinin vergi kayıtları celp edilerek incelenmeli; mahkemece o dönemde davacının çalışmasını bilebilecek kişiler (nakliye işi yapılan kişiler, komşu işyeri veya ikametgahına komşu olanlar) re"sen tespit edilerek tanık olarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, böylece bu konuda yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesi"ne gönderilmesi ile kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17/10/2018 gününde oybirliği ile karar verildi.......