Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, Kurumca resen tahakkuk ettirilen fark işçilik nedeniyle prim ve gecikme zammı borcunun iptali ile prim borcu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava konusuna ilişkin olarak öncelikle belirtilmelidir ki; çeşitli tarihlerde Kurumca çıkarılan genelge ve genel tebliğlere ekli listelerde asgari işçilik oranları belirlendiğinden, işin yapıldığı dönemde yürürlükteki asgari işçilik oranlarının dikkate alınması gerekir. Kurumun düzenleyici nitelikteki bu işlemine karşı idari yargı yoluna başvurarak iptal kararı alınmadıkça bir başka işçilik oranına dayanılarak hesaplama yapılamayacağı gibi, listede açıklanan işi bölümlere ayırıp her biri için ayrı işçilik oranları alınması da mümkün değildir. Ancak ihaleli işlerde bölümler halinde keşif özetine bağlanmış farklı ihale konuları varsa her biri için listede belirlenen asgari işçilik oranının esas alınması gerektiği kabul edilmelidir.
Öte yandan, Kuruma, yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığının araştırılmasında dikkate alınacak asgari işçilik oranlarının saptanması amacıyla oluşturulan Asgari İşçilik Tespit Komisyonu tarafından belirlenmiş olan asgari işçilik değerleri, malzeme, işçilik, kar ve işin yürütülmesinde etken diğer unsurların, konuya ilişkin düzenlemeler ışığındaki hesaplamaya dayalı olarak belirli orandaki ifadesi olup; Kurum tarafından uygulanan işçilik oranının ihale konusu işin sıralanan unsurları yönünden uygunluk göstermediğinin ileri sürülmesi olanağı da bulunduğundan, böylesi durumlarda, ihaleye ilişkin tüm belgeler getirtilerek, istihkakı oluşturan kalemler, kar payı, ihale indirimi, işin yapımında kullanılan teknoloji, genel ve yöresel rayiçler ile özellikle ihale konusu işin, asgari işçilik tespitine dayanak alınan verilerden uzaklaşan yönlerini ortaya koymak ve işin yapımında ileri teknoloji kullanılması nedeniyle o iş için Kurumca belirlenen asgari işçilik oranından daha düşük işçilik oranı gerçekleştiği yönündeki iddianın ispatı işverene aittir. Kuşkusuz bu iddia soyut tanık beyanlarına dayandırılamayacağından, işverenin bu iddiasını somut nitelikte delillerle ortaya koyması gerekir. Özellikle, işin niteliği dikkate alınarak yüksek teknoloji ürünü makine ve araçların işverenin o işe dair makine parkında bulunup bulunmadığı, yada işyeri dışından temine ilişkin belgeler mahkemeye ibraz edilmeli, bu araçların fiilen kullanılıp kullanılmadığı incelenmelidir. Sunulan belge ve kanıtların, uygulanan işçilik oranı yönünden değerlendirilip, gerçeğe uygun olup olmadığı konusunda yapılacak inceleme ise, gerek duyulduğunda ihale konusu iş kolunda teknik bilgi sahibi bilirkişilerin katılımıyla işyerinde keşif yapılmak suretiyle gerçekleştirilmeli; işçilik oranları konusunda farklı sonuca varılması halinde, gerekçelerinin ayrıntılı olarak ortaya konulup denetlenmesi gereği üzerinde durulmalıdır.
Eldeki davada ise, 31.10.2007-30.11.2009 tarihleri arasında yapılan ihaleli iş nedeniyle davalı Kurumca yapılan asgari işçilik incelemesi sırasında, işe uygulanması gereken oranın %9 olarak esas alınıp belirlenen asgari işçilik miktarı üzerinden tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammı miktarının davacıya tebliğ edildiği, davacı tarafından süresinde Kuruma itiraz edildiği ve aynı tarihte İş Mahkemesine dava açıldığı, davacının itirazına üzerine Asgari İşçilik Tespit Komisyonunca itiraz kısmen kabul edilerek uygulanması gereken oranın %7,82 olarak tespit edildiği ve bu oran üzerinden hesaplanan asgari işçilik miktarının davacıya tebliğ edildiği, ağırlıklı ortalama ile asgari işçilik oranının tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkeme tarafından temin edilen bilirkişi raporunda da, ağırlıklı ortalama ile belirlenen %5,28 asgari işçilik oranı üzerinden asgari işçilik miktarının tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Her iki asgari işçilik oranı tespitinde de hazır beton, nakliye vs işlerden dolayı %1 işçilik oranı indirimi yapılmıştır.
Ağırlıklı ortalamayla bulunan asgari işçilik oranı hatalı olup yeniden bilirkişi hesabı yapılmalı kabule göre de; davacı tarafından yapılan bildirimin %4 olmasına komisyon tarafından yapılan tespitin %7,82 olmasına karşılık, mahkemenin %5,28 oranına göre belirlenen asgari işçilik miktarına göre davayı reddettiğine göre en azından bu oran üzerinden belirlenecek asgari işçilik miktarına göre tahakkuk edecek prime göre hüküm kurulmaması da hatalı olmuştur.
Mahkemenin, bu maddi ve hukuki olguları gözetmeksizin, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar vermiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 15.10.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.