![Abaküs Yazılım](/3.png)
Esas No: 2018/7203
Karar No: 2019/2173
Karar Tarihi: 19.03.2019
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2018/7203 Esas 2019/2173 Karar Sayılı İlamı
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, eşinin sağlığında aldığı sürekli iş göremezlik gelirinin gelir olarak bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmesi üzerine taraf vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.Bölge Adliye Mahkemesince, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
A)Davacı İstemi :
Davacı, murisinin sağlığında aldığı meslek hastalığı sürekli iş göremezlik gelirinin hak ediş tarihinden itibaren, ilgili yasanın 55/2. maddesindeki güncelleme yapılmak suretiyle, faiz alacakları yönünden dava ve talep hakları saklı kalmak üzere, davacıya gelir olarak bağlanmasına karar verilmesini istemiştir.
B)Davalı Cevabı :
Davalı Kurum vekili, davanın yetkili mahkemede ve yasal süresinde açılmadığını, davacının murisinin 5510 sayılı Yasanın yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalıların hak sahipleri için uygulanmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı :
Mahkemece, " davanın kabulü ile davacının eşi Yakup Kayabaşı"nın meslek hastalığı sürekli maluliyeti % 30,56 olup sürekli iş göremezlik geliri almakta iken 01/10/2008 tarihinden önce( 23/05/1998) ölmesi nedeniyle sağlığında almakta olduğu iş bu sürekli iş göremezlik gelirinin 5510 sayılı Kanun"un 34. maddesi ve 54 maddesi dikkate alınarak 5510 sayılı Kanun"un 55/2 fıkrasındaki güncelleme işlemi yapılarak davamız davacısına 01/10/2012 tarihinden itibaren gelir olarak bağlanması gerektiğinin tespitine" karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davalının zamanaşı def"inde bulunmaması sebebiyle gelirin 01.10.2018 tarihinden itibaren bağlanması gerektiğini belirterek istinaf kanun yoluna başvurdu.
Davalı Kurum vekili ise; ölümün meslek hastalığına bağlı olmadığını, ölüm tarihi sebebiyle 506 sayılı Kanunun uygulanması gerektiğini ileri sürerek istinaf kanun yoluna başvurdu.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi :
İstinaf gerekçesinde " ... Somut olayda, yargısal içtihatlarla da sabit olduğu üzere, davalı tarafın zamanaşımı hususunda bir uyarısına gerek olmaksızın, mahkemece re"sen gözetilmesi gereken, 5510 sayılı Kanunun 97. Madde uygulamasının yerinde bulunduğu, ancak davacının eşi ..."nın, meslek hastalığı sebebiyle, % 30,56 iş göremezlik oranı üzerinden daimi işgöremezlik geliri almakta iken 23.5.1998 tarihinde vefat ettiği, davacı vekilinin 25.9.2017 günlü dilekçesi ile gelir bağlanmasını talep ettiği, gelir bağlanması isteminin 20.10.2017 günü reddedildiği, davacının 01.7.1998 tarihinden itibaren ölüm aylığı aldığı, ölümün meslek hastalığına dayalı olmaması nedeniyle 506 sayılı Kanun"un 23"üncü maddesine göre davacıya ölüm geliri bağlanmadığı ve 5510 sayılı Kanun"un 20"nci maddesinin 01.10.2008 tarihinden önce vefat edenlere uygulanmayacağının belirtildiği, 5510 sayılı Kanun"un 20"inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre ve aynı Yasa"nın 55/2 fıkrasındaki güncelleme işlemi yapılmaksızın, ancak, üçüncü fıkrasında belirtilen alt sınır gözetilerek, 34"üncü madde hükümlerine göre ölüm geliri bağlanması gerektiğinin ve bağlanan gelirde davacının ölüm aylığı alması nedeniyle 5510 sayılı Kanun"un 54’üncü maddesinin de dikkate alınması gerektiğinin tespitine (Yargıtay 21.Hukuk Dairesinin 12.12.2013 gün ve 2012/20644 E. 2013/23654 K.sayılı kararı ve Yargıtay 10.Hukuk Dairesinin 23.03.2015 gün ve 2014/19155 E. 2015/5435 K.sayılı kararı da aynı yöndedir) karar verilmesi gerekirken yazılı biçimde "...güncelleme işlemi yapılarak..." davacıya gelir olarak bağlanması gerektiğinin tespitine" karar verilmesi usul ve yasaya aykırı "olduğu gerekçesiyle "1-Davacı vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK"nın 353/ 1-b.1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Davalı Kurum vekilinin istinaf isteminin HMK"nın 353/1-b.2 maddesi uyarınca KABULÜ ile, Zonguldak 1. İş Mahkemesinin 22.02.2018 gün ve 2017/ 354 E. 2017/ 81 K.sayılı kararının KALDIRILMASINA, yerine,
3-Davanın KABULÜ ile, davacının eşi ..."nın iş kazasına bağlı % 30,56 işgöremezlik oranı üzerinden sürekli iş göremezlik geliri almakta iken 01/10/2008 tarihinden önce (23.5.1998 tarihinde) ölmesi nedeniyle sağlığında almakta olduğu sürekli iş göremezlik gelirinin, 5510 sayılı Kanunun 34. maddesi ve 54. maddesi dikkate alınarak 5510 sayılı Kanun"un 55/2 maddesindeki güncelleme işlemi yapılmaksızın 01/10/2012 tarihinden itibaren davacıya gelir olarak bağlanması gerektiğinin tespitine, " karar verilmiştir.
E)Temyiz :
Davalı Kurum temyiz nedenleri : Yetkisiz mahkemede dava açıldığı, davanın süresinde açılmadığı, davacının önce kuruma müracaat şartını yerine getirmediği, ölümü meslek hastalığından olmadığından gelir bağlanmadığı, 5510 sayılı Kanunda daha önce gerçekleşen ölümlerde uygulanacağına dair hüküm olmadığı ve resen nazara alınacak nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davacı vekili ise; Davacıya 01/10/2008 tarihinden itibaren aylığın bağlanması gerektiği ve güncelleme işlemi yapılarak aylığın bağlanması gerektiğini ileri sürmektedir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davalı kurum vekilinin temyiz itirazının reddine, davacı vekilinin ise aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine, karar verilmiştir.
2- 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasanın 20/3 maddesi “İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerin, ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmaması halinde sigortalının almakta olduğu sürekli iş göremezlik geliri, 34 üncü madde hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak bağlanır.” hükmünü getirmiştir.5510 sayılı Yasanın 17.maddesi, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde ilgililere ödenecek ödenekler ve bağlanacak gelire esas teşkil edecek günlük kazancın hesaplama yöntemini düzenlemiştir. Aynı Yasanın 19.maddesinde ise, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurullarınca meslekte kazanma gücünü en az %10 oranında kaybetmiş olanlara, sürekli işgöremezlik geliri bağlanacağı, sigortalının işgücünü tam kaybetmesi halinde, 17.maddeye göre hesaplanan aylık kazancının %70"i oranında, kısmi kaybetmesi halinde ise, tam aylığının hesap edilerek, bunun işgöremezlik derecesi oranındaki tutarının ödeneceği, başka birinin bakımına muhtaç ise, hesap edilen gelirin %100"nün bağlanacağı düzenlemesi getirilmiş, 20.maddenin birinci ve ikinci fıkrasında, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalılarla, iş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %50 veya daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle gelir bağlanan sigortalıların ölmesi halinde, ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, sigortalının 17.maddeye göre tespit edilen aylık kazancının 55"inci maddenin ikinci fıkrasına göre güncellenerek 34.madde hükümlerine göre aylık bağlanacağı düzenlemesi getirilmiş, davanın yasal dayanağı olan 20"nci maddenin üçüncü fıkrasında ise, 55 inci maddenin ikinci fıkrasındaki güncellemeye ilişkin bir istisna getirilmeden sigortalının almakta olduğu sürekli işgöremezlik gelirinin 34.madde hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak bağlanacağı hükme bağlanmıştır.
5510 Sayılı Yasanın, Gelir ve aylıkların düzeltilmesi, yükseltilmesi, alt sınırı, ödenmesi ve yoklama işlemleri başlıklı 55.maddenin ikinci fıkrası, “Bu Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı kadar artırılarak belirlenir,” düzenlemesini getirmiş, anılan maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları, bağlanacak gelir ve aylıkların alt sınırlarına ilişkin hükümler getirmiştir.Sonuç olarak; gelir ve aylığın düzeltilmesi, yükseltilmesi, alt sınırı, ödenmesine ilişkin genel düzenlemeler içeren söz konusu maddede genel olarak gelir ve aylıklar için güncelleme yapılacağı açıkça düzenlendiğinden, gelir ve aylıklara ilişkin diğer maddelerde istisna getirilmediği takdirde bu kanuna göre bağlanan tüm gelir ve aylıklarda güncelleme yapılması gerekmektedir. Dava konusu gelire ilişkin 5510 Sayılı Yasanın 20/3 maddesinde de güncelleme yapılmasına ilişkin açık bir sınırlama mevcut olmadığından bu çerçevede bağlanacak gelirler için de güncelleme yapılması gerekmektedir.Somut olayda Bölge Adliye Mahkemesi kararında; dava konusu gelirin bağlanmasına ve bağlandığı tarihe ilişkin kararda isabetsizlik olmadığı anlaşılmakta ise de; sigortalı ..." nın meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri almakta iken 23/05/1998 tarihinde meslek hastalığına bağlı olmayan bir nedenle ölmesi nedeniyle 5510 sayılı Yasanın 20"inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre, aynı Yasanın 55/2 fıkrasındaki güncelleme işlemi yapılarak ve üçüncü fıkrasında belirtilen alt sınır gözetilerek, gelir bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesi gerekirken, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi" nce yazılı şekilde, güncelleme yapılmaksızın gelir bağlanmasına karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASI gerekmiştir.
G)SONUÇ:Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 19/03/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.