15. Hukuk Dairesi 2016/3250 E. , 2018/336 K.
"İçtihat Metni"....
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan edimin ifası sırasında meydana gelen iş kazası nedeniyle iş sahibi tarafından ödenen tazminatın yükleniciden rücuen tahsili istemine ilişkin olup, mahkememce davanın reddine dair verilen karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yanlar arasında 14.06.2001 tarihinde ". .. Bölge Müdürlüğü"ne ait muhtelif cins ağır ve hafif hizmet araçların motor revizyon ile mekanik bakım onarım ve de temizlik işlerinin" yapımına ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme somut olayda uygulanması gereken mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 355. maddesi hükmünde tanımı yapılan bir eser sözleşmesidir. Davacı iş sahibi, davalı ise yüklenicidir.
Dosyaya sunulan ....Başkanlığı"nın 21.11.2002 tarihli soruşturma raporu ve dosya kapsamından anlaşıdığı üzere, 19.04.2002 tarihinde davacı kuruma ait oto tamir ve bakım atölyesinde çalışan yüklenicinin istihdam ettiği işçi ...., atölyenin demirden yapılmış rayın kapısını kapatmak isterken kapının üstteki ray yuvasından çıkarak işçinin üzerine devrilmesi sonucu yaralanarak %35 oranında malüliyete uğramıştır. Dava dışı işçi .... Mahkemesi"nın 2002/772 Esas sayılı dosyasında iş sahibi ..... Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davada yapılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, işveren .... %80 oranında, işçi ....ise %20 oranında kusurlu bulunduğı belirlenmiştir.....Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davada verilen 2007/333 Esas ve 2011/1029 Karar sayılı kesinleşen hüküm ile de, sözü edilen iş kazası sebebiyle malul kalan ....arafından bağlanan gelir ile tedavi gideri ve geçici iş göremezlik ödeneğinin rücu yoluyla iş sahibi ..... tahsiline karar verildiğinden, bu davada .... sözü edilen .... İş Mahkemesi kararı gereğince ödenen maddi tazminatın davalı yüklenici ..."den rücu yoluyla tahsili talep edilmektedir.
....
Mahkemece iki iş güvenliği uzmanı ve bir makine mühendisi bilirkiiş tarafından düzenlenen ve işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatı dikkate alınarak iş sahibi .... %80 dava dışı işç....%20 oranında kusurlu olduğu sonucuna varılan bilirkişi raporuna göre karar verilmiş ise de, uyuşmazlık sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Borçlar Kanunu"nun 355 ve devamı maddelerine göre incelenip değerlendirilmelidir. Eser sözleşmelerinde yüklenici yaptığı işin uzmanı olup, eser denilen sonucun gerçekleşmesini taahhüt eder. İş sahibinden talimat almaz, ona karşı bağımsızdır. Yanında işçi çalıştırıyorsa içisine karşı da işveren durumundadır. Dolayısıyla eser sözleşmelerinde yüklenici işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatına göre iş yerinde tüm tedbirleri almak ve bu konuda denetimi sağlamak yükümlüğü altındadır. İş sahibinin ise, böyle bir yükümlülüğü yoktur. İş sahibi ancak hile veya ağır kusuru durumunda sorumludur. İşin uzmanı sayılan yüklenici Borçlar Kanunu"nun 357. maddesi uyarınca yükümlendiği işin ifası sırasında gerekli özen ve dikkati göstermekle görevli olup yüklenici ve iş sahibinin kusuru işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatına göre çözümlenemez. Dolayısıyla davacının olayın meydana gelmesinde kusuru bulunup bulunmadığı iş hukuku mevzuatı hükümlerine göre değil, eser sözleşmesi hükümleri doğrultusunda saptanmalıdır.
Taraflar arasındaki sözleşmenin 16.1 maddesinde "Müteahhit, sözleşmede belirtilen bütün işlerin sözleşme ve eklerine göre güvenli ve dikkatli bir şekilde yapılmasından ve yürürlükteki kanun ve tüzüklere uygun olarak gereken önlemleri almaktan sorumludur" hükmünce, 16.3 maddesinde "Müteahhit herhangi bir işin yapılması esnasında meydana gelecek kazalardan korunmak için bütün önlemleri alacak ve gerekli emniyet önlem ve usullerinin personeline öğretilme ve uygulanmasından sorumlu olacaktır" hükmüne, yine 17.0 maddesinde "Müteahhit veya elemanlarının sözleşmede ifade edilen çalışmaları sırasında ihmali, tedbirsizliği, dikkatsizliği ve de ne sebeple olursa olsun gerek petrole gerekse üçüncü şahısların malına ve eşyasına verdiği hasar ve zarardan sorumludur. Bundan dolayı doğabilecek maddi ve manevi tüm zararları tazmin etmekle yükümlüdür" hükmüne yer verilmiştir. Ayrıca sözleşmenin 28.2 maddesinde sözleşme eki olarak gösterilen "özel teknik şartnamenin" 26. maddesinde "Müteahhidin çalıştıracağı işçilerin uğrayacakları kaza ve sonuçlardan petrol sorumlu tutulamaz. Bütün hukuki ve cezai sorumluluklar tamamen ve doğrudan doğruya müteahhite ait olacaktır" hükmü yer almaktadır. Anılan bu hükümler ahde vefa ilkesi gereğince tarafları bağlar. Bu düzenleme 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 99. maddesinde yer alan sorumsuzluk kaydıdır. Sorumsuzluk kaydı hile veya ağır kusurun varlığı halinde hükümsüz olup, hafif kusur halinde geçerlidir.
Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş, eser sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar konusunda uzman üç kişilik teknik bilirkişi kurulu oluşturularak 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen hükümler ile sözleşmedeki iş sahibinin sorumluluğu bakımından 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 99. maddesi hükmü değerlendirilmek suretiyle taraflar ile kazada yaralanan ve iş göremezlik kaybına uğrayan dava dışı ....kusur durumlarını saptamak ve davacının rücuan giderim istemini de elde edilecek sonuç dairesinde karara bağlamaktan ibarettir.
Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik incelemeyle ve hukuki değrelendirmede yanılgıya düşülerek iş hukuku ve iş güvenliği mevzuatı hükümlerine göre inceleme ve
.....
değerlendirme yapan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazların kabulü ile hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 01.02.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.
....