MAHKEMESİ : Trabzon Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 25/04/2013
NUMARASI : 2012/199-2013/113

Taraflar arasındaki tespit, yönetim kurulu karar iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı S.. A.. vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-

Davacılar vekili, müvekkillerinin davalı kooperatifin ortakları olduğunu, ortaklığa kabul edildikleri tarihten beri ortaklığın taraflarına yüklediği tüm sorumlulukları yerine getirdiklerini, müvekkillerinin davalı kooperatife 2011 yılı fındık ürünlerinin teslim alınması için başvurduklarını ancak ürünlerinin teslim alınmadığını, sözlü başvurular dikkate alınmadığından müvekkillerinden bir kısmının yazılı başvuruda bulunduğunu, davalı kooperatifin kuruluş amacına aykırı davranarak ve geçerli olmayan sebeplerle ürünü teslim almayarak kuruluş sözleşmesini ihlâl ettiğini ileri sürerek, 2011 yılı fındık mahsullerinin davalı tarafça teslim alınmadığının tespiti ile teslim alınma taleplerinin reddine dair 29.06.2012 tarihli kararın iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, 2006 yılı ürün borcundan dolayı bir kısım ortaklarca açılan itirazın iptali davalarının kooperatif aleyhine sonuçlandığını, kooperatifin tüm mal ve alacaklarına haciz konulduğunu, faaliyetlerinin hukuki ve fiili olarak durdurulduğunu, fındık alımı yapmasının imkânsız hale geldiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, dosya kapsamı ve benimsenen bilirkişi raporuna göre; kooperatif anasözleşmesinin 39. ve 55. maddelerinde yönetim kurulunun kanun ve anasözleşme hükümleri içeresinde faaliyetlerini icra edeceğinin belirlendiği, kooperatifin ürün alımları ile ilgili işlemlerde yönetim kuruluna yetki verildiği, emredici hükümlerde ve anasözleşmede ürün alım zorunluluğunu getiren bir düzenleme bulunmadığı, yönetim kurulunun da anılan maddeler gereğince ürün alımını yerine getireceği, yönetim kurulunun ürün alımı yaparken anasözleşmeye, birliğin ilke ve esaslarına uygun hareket etmek zorunda olduğu, bu haliyle ekonomik güçlükte bulunan, icra tehdidi ve yeterli personel olmaması gibi menfi durumların varlığı da gözönünde bulundurulduğunda yönetim kurulunun emredici hükümlere ve anasözleşmeye aykırılık taşımayan kararının yerinde olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı S.. A.. vekili temyiz etmiştir.
Dava, 2011 yılı fındık ürününün davalı tarafça teslim alınmadığının tespiti ile 29.06.2012 tarihli fındık ürünlerinin teslim alınma taleplerinin reddine ilişkin yönetim kurulu kararının iptali istemine ilişkindir.
6100 sayılı HMK"nın 297/1-c maddesinde, hükmün, iki tarafın iddia ve savunmalarının özetlerini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri de kapsaması gerektiği öngörülmüştür. Yine Anayasa’nın 141. maddesinin 3. fıkrası hükmü de tüm mahkeme kararlarının gerekçeli olmasını buyurmaktadır. Kararlarda bulunması gereken gerekçeler sayesinde taraflar, hükmün hangi maddi ve hukuki sebebe dayandırıldığını anlayabilecekleri gibi, karar aleyhine kanun yoluna başvurulduğunda da HUMK"nın 428. maddesi uyarınca Yargıtay incelemesi sırasında ancak bu gerekçe sayesinde kararın usul ve yasaya uygun olup olmadığı saptanabilecektir. Diğer bir anlatımla, Yargıtay denetimi ancak bir kararın gerekçe taşıması halinde mümkün olabilir. Açıklanmaya çalışıldığı üzere, mahkemece, tarafların tüm delillerinin açıkça değerlendirilerek davanın hangi gerekçeyle reddedildiğinin karara yansıtılması gerekirken, yetersiz gerekçeyle hüküm kurulması, Anayasa"nın 2. maddesinde düzenlenen hukuk devleti ilkesini, 6100 sayılı HMK"nın 27. maddesinde düzenlenen hukuki dinlenilme hakkını ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkını ihlal edecektir.
Somut olayda, davacı tarafça fındık ürününün davalı kooperatifçe teslim alınmadığının tesbiti talebiyle ilgili mahkeme kararında hiç bir gerekçeye yer verilmemiş olup, hüküm bölümünde bu istemi de içerecek şekilde davanın reddine karar verilmesi, gerekçede somut dayanakların ve kanıtlarının gösterilmemesi nedeniyle doğru olmamıştır.
Öte yandan, davalı kooperatif anasözleşmesinin 22/2.maddesinde “ Bir ortağın genel kurula katılabilmesi için, vadesi gelen borçlarını tamamen ödemiş, genel kurulda bilançosu görüşülecek iş yılına ait rekolte beyannamesini vererek, ürün teslim taahhüdünde bulunmuş ve teslimini taahhüt ettiği ürünün en az %50"sini teslim etmesi şarttır.” hükmüne, 56/1. maddesinde ise “ Kooperatif ortakları rekolte beyannamesine göre teslimini taahhüt ettikleri ürünlerin en az %50"sini kooperatife teslim etmek zorundadır.” hükmüne yer verilmiştir. Ortaklarına, teslimini taahhüt ettiği ürünün en az %50"sini teslim etme yükümlülüğünü yükleyen ve genel kurula katılabilmesi için bu yükümlülüğünü yerine getirmesi koşulunu arayan kooperatifin, ortaklarının yukarıda anılan maddelerdeki koşullara göre teslim ettiği ürünü kabulden kaçınma hakkının bulunduğunun kabulü, kooperatifin anasözleşmesi ile belirlenen amacına ve işleyiş şekline aykırıdır. 26.03.2013 tarihli bilirkişi raporundan davalı kooperatifçe bazı ortakların 2011 yılı ürününün alındığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, davalı kooperatifin 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesindeki eşitlik ilkesine uygun olarak mali durumunu gözeterek, bir çözüm bulması gerektiği halde eşitlik ilkesini zedeleyecek şekilde bir kısım üyelerin ürünlerini teslim alması ve ortaklardan 2011 yılı mahsul alımı yapılmamasına ilişkin yönetim kurulu kararı alması doğru olmadığından, bu istem yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçeyle yazılı şekilde hüküm kurulması da doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı S.. A.. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı S.. A.. yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 16.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.