İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Rize 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 31/12/2013
NUMARASI :
DAVACI : N.. M..
DAVALI : B.. M.. vs.
DAVA TÜRÜ : Muhdesat Tespiti


N.. M.. ile B. M. ve müşterekleri aralarındaki muhdesat tespiti davasının kabulüne dair Rize 3. Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 31.12.2013 gün ve ... sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi bir kısım davalılar B.. M.. ve müşterekleri vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:



K A R A R

Davacı vekili, ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 2 katlı binanın davacının muris babası Ş.. M.. tarafından meydana getirildiğini, binanın eski olması nedeniyle İyidere Belediyesi tarafından yıkılmasına karar verildiğini ve 2005 yılında yıkıldığını, yıkıma ilişkin tebligatın usulsüz olduğunu, bu konudaki kusurları nedeniyle Belediye başkanı A. M. ve F.. M.. aleyhine Kartal 4. Asliye Hukuk Mahkemesi"nde tazminat davası açtıklarını, tazminat davasına esas olmak üzere 2 katlı binanın davacının babası Ş.. M.. tarafından meydana getirildiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
Bir kısım davalılar davanın reddini savunmuş, bir kısmı ise cevap vermemişlerdir.
Mahkemece, davanın kabulüne, ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerinde 27/09/2013 keşif tarihinde bulunmayan, dosyadaki delil durumuna göre önceden var olduğu anlaşılan, yıkılmış olan iki katlı yığma binanın davacının babası Ş.. M.."ye ait olduğunun tespitine karar verilmesi üzerine; hüküm, bir kısım davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur (4721 s.lı TMK 684/1 m). Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyet kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere kalıcı yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer (TMK 718 m). 22.12.1995 tarih ve 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı gibi Eşya Hukukunda, muhdesattan, bir arazi üzerinde kalıcı yapı ve tesisler ile bağ ve bahçe şeklinde dikilen ağaçları anlamak gerekir. Muhdesat, şahsi bir hak olup (TMK 722, 724, 729 m.ler), sahibine arazi mülkiyetinden ayrı bağımsız bir mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak bahşetmez. Taşınmaz üzerindeki kalıcı yapı, ağaç gibi bütünleyici parça niteliğindeki muhdesatların taşınmazın arzından ayrı bir mülkiyetinin varlığından söz edilemez. Açıklanan bu ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez.
.//..

Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması(6100 s.lı HMK 106/2 m) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür. Bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararının bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re"sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir(HMK 114/1-h, 115 m.)
Öğretide ve Yargıtay"ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir.
Somut olaya gelince; dava konusu ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerinde dava tarihi itibarıyla herhangi bir muhdesat bulunmadığı gibi taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davası, kentsel dönüşüm uygulaması ya da kamulaştırma işlemi de yoktur. Bu durumda davacının güncel hukuki yararının bulunduğundan söz edilemez. Mahkemece hukuki yarar yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine (HMK 115) karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle kabulüne karar verilmesi isabetsiz olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazları yukarıda açıklanan nedenle yerinde olduğundan kabulüyle, usul ve yasaya uygun bulunmayan hükmün 6100 sayılı HMK"nın Geçici 3.maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi uyarınca BOZULMASINA, HUMK"un 440/III-2. maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve 345,00 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden bir kısım davalılardan B.. M.. ve müştereklerine iadesine, 21.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.