Birinci Bölüm
Esas No: 2015/1701
Karar No: 2015/1701
Karar Tarihi: 8.2.2018

Mahkumiyetten sonra ortaya yeni olay ve deliller çıkması - Yargılamanın yenilenmesi talebinin reddi - Adil yargılanma hakkı - AYM Birinci Bölüm 2015/1701 Esas 2015/1701 Karar Sayılı İlamı

 

 

 

 

 

 

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANAYASA MAHKEMESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR

HAYREDDİN SOYKAN VE SİNAMİ ORHAN BAŞVURUSU

(Başvuru Numarası: 2015/1701)

Karar Tarihi: 8/2/2018

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR

 

Başkan	:	Burhan ÜSTÜN
Üyeler	:	Serruh KALELİ
		Nuri NECİPOĞLU
		Kadir ÖZKAYA
		Rıdvan GÜLEÇ
Raportör	:	Akif YILDIRIM
Başvurucular	:	1. Hayreddin SOYKAN
		2. Sinami ORHAN

 

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, mahkûmiyetten sonra ortaya yeni olay ve deliller çıktığından bahisle yapılan yargılamanın yenilenmesi talebinin reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 26/1/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonunca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucular, (kapatılan) İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin (CMK 250. madde ile görevli) 16/9/2008 tarihli kararıyla İBDA/C isimli silahlı terör örgütüne üye olma suçundan ayrı ayrı 6 yıl 3 ay hapis cezasına mahkûm edilmiştir.

7. Mahkûmiyet kararı; sanıkların savunmalarına, aramada başvuruculardan ele geçirilen silahlara, örgütsel yayınlara, İBDA/C terör örgütünü destekleyen ve propagandasını içerir birtakım kitaplara ve dergilere, başvurucuların yakalanma anındaki durumlarına dayandırılmıştır.

8. Gerekçeli karardan anlaşıldığına göre başvurucular kolluk ve Savcılık ifadelerinde genel olarak İBDA görüşünü benimsediklerini savunarak ayrıntılı örgütsel faaliyetlerle ilgili beyanlarda bulunmuştur.

9. Anılan karar Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşmiştir.

10. Bu arada İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi 22/7/2014 tarihinde, daha önce İstanbul Develet Güvenlik Mahkemesinin 2/4/2001 tarihli ve 1999/19, K.2001/105 sayılı kararıyla İBDA/C örgütünün lideri olduğu gerekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olan S.İ.E. hakkındaki yargılamanın yenilenmesine karar vermiştir.

11. Yeniden yapılan yargılamada tanık anlatımlarına, o dönemde görev yapan yargı mensuplarının basında çıkan beyanlarına, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Araştırma Komisyonu raporuna, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen hak ihlali kararlarına ve diğer delillere dayanılarak 2/3/2016 tarihinde önceki hükmün ortadan kaldırılmasına ve sanığın beraatine karar verilmiştir.

12. S.İ.E. hakkında "mahkumiyet hükmünde kabul edilip benimsendiği şekliyle şiddet eylemlerinin gerçekleştirilmeye başlandığı 1991 - 1992 yıllarından sonra oluşturulan cephe hareketlerinde emir, talimat verme veya sair şekilde yönlendirmesi olduğuna, İBDA/C silahlı örgütünü oluşturduğu ve şiddet eylemlerini gerçekleştirdiği kabul edilen birbirinden bağımsız cephe ve hücre oluşumları ile arasında organik bağının bulunduğuna dair mahkumiyetine elverişli ve yeterli, kesin ve inandırıcı, somut ve objektif hiçbir kanıt mevcut olmadığı; [a]ralarında hiyerarşik bir yapılanma olmaksızın birbirinden bağımsız hareket ederek aldıkları kararları faaliyete geçirdiği kabul edilen İBDA/C örgütü mensuplarının gerçekleştirdikleri anayasal düzeni değiştirmeye ve ortadan kaldırmaya yönelik şiddet eylemlerine doğrudan doğruya katıldığı tespit edilemeyen hükümlünün, salt kitaplarından etkilenildiği ve eserlerinin örgüt üyelerinin siyasi ve ideolojik altyapısını oluşturduğu düşüncesiyle söz konusu eylemlerden cezai yönden sorumlu tutulması şeklindeki bir anlayış ve hukuki yorumun kabul edilemeyeceği, önceki mahkumiyet hükmünde kabul edilip hükme dayanak yapılan "lidersiz bir örgüt düşünülemeyeceğinden örgüt mensuplarının Kumandan sıfatı ile lider olarak gördükleri ve bağlı oldukları [S.İ.E.nin] İBDA/C silahlı terör örgütü lideri olduğu ve bu yüzden de örgüt mensuplarının gerçekleştirdiği eylemlerden örgüt lideri olarak sorumlu olduğu" şeklindeki bakış açısının modern ceza hukukunun şahsiliği ve kusur sorumluluğu ilkeleriyle bağdaşmayan, toptancı bir anlayışı ifade eden, deyim yerinde ise örgüte lider bulmaya dönük, dönem hukuku anlayışını ve zorlama bir bakış açısını yansıttığı" gerekçesiyle beraat kararı verilmiştir.

13. Başvurucular 8/9/2014 tarihli dilekçeyle, üyesi oldukları için cezalandırıldıkları örgütün lideri hakkında yargılamanın yenilenmesine karar verildiğini ve bu durumun yeni "delil" ve "olay" kapsamında yargılanmanın yenilenmesi sebebi oluşturduğunu belirterek yeniden yargılanma talebinde bulunmuştur.

14. Mahkeme; yargılanmanın yenilenmesi talebinde ileri sürülen sebeplerin yargılama sırasında ileri sürüldüğünü, Mahkemece bu sebeplerin tartışılarak savunmaya itibar edilmediğini ve verilen kararın Yargıtay denetimden geçerek kesinleştiğini belirterek 20/10/2014 tarihinde yargılanmanın yenilenmesi talebinin kabule değer olmadığına karar vermiştir.

15. Başvurucular 26/1/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

16. Mahkemenin 8/2/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

17. Başvurucular, mahkûmiyetten sonra ortaya çıkan yeni delil ve olay kapsamında ileri sürdükleri hususun Mahkeme tarafından yeterince araştırılmadığını ve değerlendirlmediğini, bu sebeple adil yargılanma haklarının ihlal edildiği ileri sürmüşlerdir.

B. Değerlendirme

18. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ileuyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvurukonusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

19. Başvurucuların dayandığı en temel argümanlardan biri örgüt lideri olduğu iddia edilen kişi hakkındaki yeniden yargılama talebinin diğer örgüt üyelerinin durumunu da etkileyebileceğinin ilk derece mahkemesince nazara alınmamasıdır.

20. Ceza muhakemesinde, kesinleşen hükümlere karşı yargılamanın yenilenmesi yoluna başvuru hakkı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 311. maddesi gereğince sınırlı sebeplerle taraflara tanınmıştır. Başvurucuların anılan madde gereğince yapılan yargılamalardaki hak ihlallerini bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine getirmeleri mümkündür. Ancak Anayasa’da yer alan hak ve özgürlükler ihlal edilmediği sürece ya da açık bir keyfîlik içermedikçe derece mahkemelerinin kararlarındaki maddi ve hukuki hatalar bireysel başvuru kapsamında ele alınamaz. Bu kapsamda derece mahkemelerinin delilleri takdirinde bariz şekilde keyfîlik bulunmadıkça Anayasa Mahkemesinin bu takdire müdahalesi söz konusu olamaz (Ümit Tekin, B. No: 2013/781, 26/3/2013, § 25)

21. Örgüt lideri olduğu iddia edilen kişi hakkında yeniden yargılama sonunda verilen beraat kararının gerekçesi ile başvurucular hakkındaki mahkûmiyet kararının gerekçesi birlikte değerlendirildiğinde yargılamanın yenilenmesi talebinin reddedilmesinde bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren durum bulunmamaktadır. Başvurucular tarafından ileri sürülen ihlal iddialarının yukarıda belirtilen içtihat kapsamında kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

22. Açıklanan nedenlerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 8/2/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

 

 

Bu Karardan Kendiniz İçin İnstagram Postu Üretin